Het is me bij vorige jaargangen al opgevallen: dat eerste prachtig lenteweer is niet bevorderlijk voor de bloggerij. Ook heel slecht is wanneer ik me nogal veel met de filosofie bezig houd. Dat heeft enkele jaren quasi stil gelegen, maar sinds de kindjes alweer een beetje groter zijn...
Er moeten acht hoofdstukken komen, en daarvan staan er al vier helemaal op papier, en het vijfde begint stilaan vorm te krijgen. Ook weet ik nu ongeveer wat er in elk van de laatste drie moet komen. Voor veel daarvan heb ik al een hoop materiaal. En dat allemaal maakt dat het allemaal wat meer serieus is, de laatste tijd, en wat minder speels. Misschien heb je er wel wolkjes stoom van zien passeren, hier, tijdens de laatste maanden: complexe wetenschappen, veel geschiedenis, dat soort dingen.
Maar wat ik ondanks de blogobstakels wil registreren is de soort anekdotes waarvan ik me meer en meer ga realiseren: met een beetje geluk gedragen ze zich de komende jaren zoals de vergeelde foto's van onze kindertijd zich nu in onze ogen gedragen...
Het gaat er om dat ik voorzichtig door de donkere gang sluip, kwestie van de slapende schattebollen niet wakker te maken, wanneer ik ineens het stemmetje van scholier Sarah hoor: "Venus... Aarde... Mars... Jupiter..." (gevolg door een heel droevig zuchtend uitgesproken) "... en dan weet ik het niet meer".
?????
Voorzichtig maak ik de deur open, anders dan anders niet van plan te zeggen dat het stil moet zijn, maar verbaasd: "zoek jij de namen van de planeten?"
Waarop kleuter Thomas roept: "ja, en welke is nu de verste?"
("Wacht even Thomasje...")
"Zeg, Saartje, en welke kende je wel nog?"
"Mercurius... Venus... Aarde... Mars... Jupiter..."
"... en dan weet je het niet meer?"
(heel droevig zuchtend uitgesproken) "neeh".
Waar halen ze het toch? Dat waren dus de eerste vijf planeten, in de juiste volgorde gerekend vanaf de zon, maar dan weet ze het niet meer. Papa heeft de resterende planeten opgesomd (ook in de juiste volgorde, natuurlijk, hé, je begrijpt...), en de rest van de avond hebben we ze niet meer gehoord. Nadat ik kleuter Thomas had verteld dat Pluto de verste was, weliswaar.
UPDATE. Net nog even opnieuw gecheckt. Ze was intussen Mercurius vergeten, en Jupiter ook, maar voegde Saturnus toe. Dan moest papa Uranus en Neptunus helpen, maar Pluto kende ze dan weer wel nog.
"Maar daarvan weet de mens niet zeker of die wel echt bestaat" voegde ze er nog aan toe.
OK, er valt nog héél veel te leren, maar 't is toch al lang niet slecht.
vrijdag 30 maart 2012
vrijdag 16 maart 2012
Een "cartoon" in woorden
Ergens op het internet - de lezer zal me vergeven dat ik op een officiële "dag van nationale rouw" niets heb bijgehouden (1) - stond een tekst die, was het een tekening geweest, een prachtige cartoon kon zijn. De titel was iets als "Waarom ik niet langer achter het Imprium sta, door Darth Vader". En ik denk dat iedereen die maar een beetje weet wat er gebeurt in het financiële wereldje meteen wist waarover het ging.
Een topman van het legendarische Goldman Sachs heeft de deur achter zich dichtgetrokken, en bij wijze van klap had hij een pamflet gepubliceerd. De cultuur van Goldman was helemaal omgeslagen en het succes van het huis kwam niet langer uit het oplossen van de problemen van de klanten, maar wel van het bestelen ervan. En in deze wereld waarin het Zondebokmechanisme de neiging heeft naar de bankiers te wijzen gaf dat een luide knal. Maar de "cartoon", met zijn verwijzing naar "Darth Vader" en "The Empire" suggereerde toch dat het wel een tikje gemakkelijk is er eerst tien jaar in mee te draaien, en dan een sorry briefje te schrijven.
En toch vond ik dat het iets heel herkenbaars had. Destijds, in de jaren negentig, en op een oneindig veel lager niveau, heb ikzelf meegespeeld in de introductie van derivaten in de Belgische wisselmarkten. Dus ik weet, omdat ik er zelf bij was, dat de kunst inderdaad is om gesofisticeerd gereedschap te gebruiken om specifieke problemen aan te pakken, en niet om (pakweg) indruk te maken op personen van het andere geslacht. Het is in deze psychologische omgeving niet wat de mensen willen horen, maar het is werkelijk een kwestie van kennis en kunde, die je vervolgens werkelijk op reële situaties kan toepassen. Als je dat een tijdje in eer en geweten volhoudt, dan heb je na verloop van tijd een reputatie die maakt dat klanten je serieus gaan nemen. En die klanten weten heel goed dat wie produkten met hoge toegevoegde waarde verkoopt, zelf ook een deel van die toegevoegde waarde opstrijkt: winst.
Dat is waar de mannen zich scheiden van de sharks. Ik ben zelf altijd tegen mezelf beschermd geweest doordat ik altijd op de laagste sport van de ladder heb gestaan. Wie weet hoe ik zou gereageerd hebben als de mensen tegen mij "ja meneer" en "nee meneer" hadden moeten zeggen en ik zelf het gevoel had dat mijn vingers dingen in goud veranderden: ik denk dat je heel sterk in je schoenen moet staan om er dan niet zelf in te beginnen geloven.
Maar dat is een ander verhaal. Mijn punt hier is dat "Darth Vader" zo nauwkeurig dat proces van "toegevoegde waarde" naar "turning shit into gold" (2) wist te beschrijven, dat ik zijn verhaal geloofwaardig vind. Ik houd dus toch maar rekening met de mogelijkheid dat de "Darth Vader cartoon", zo mooi gedaan als hij was, ook een tikje onheus was. Maar goed, je hebt de volkswoede tegen je, veel kans om veel na te denken zal er wel niet zijn.
----------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2012/03/een-laatste-groet.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/09/turning-shit-into-gold-en-omgekeerd.html
Een topman van het legendarische Goldman Sachs heeft de deur achter zich dichtgetrokken, en bij wijze van klap had hij een pamflet gepubliceerd. De cultuur van Goldman was helemaal omgeslagen en het succes van het huis kwam niet langer uit het oplossen van de problemen van de klanten, maar wel van het bestelen ervan. En in deze wereld waarin het Zondebokmechanisme de neiging heeft naar de bankiers te wijzen gaf dat een luide knal. Maar de "cartoon", met zijn verwijzing naar "Darth Vader" en "The Empire" suggereerde toch dat het wel een tikje gemakkelijk is er eerst tien jaar in mee te draaien, en dan een sorry briefje te schrijven.
En toch vond ik dat het iets heel herkenbaars had. Destijds, in de jaren negentig, en op een oneindig veel lager niveau, heb ikzelf meegespeeld in de introductie van derivaten in de Belgische wisselmarkten. Dus ik weet, omdat ik er zelf bij was, dat de kunst inderdaad is om gesofisticeerd gereedschap te gebruiken om specifieke problemen aan te pakken, en niet om (pakweg) indruk te maken op personen van het andere geslacht. Het is in deze psychologische omgeving niet wat de mensen willen horen, maar het is werkelijk een kwestie van kennis en kunde, die je vervolgens werkelijk op reële situaties kan toepassen. Als je dat een tijdje in eer en geweten volhoudt, dan heb je na verloop van tijd een reputatie die maakt dat klanten je serieus gaan nemen. En die klanten weten heel goed dat wie produkten met hoge toegevoegde waarde verkoopt, zelf ook een deel van die toegevoegde waarde opstrijkt: winst.
Dat is waar de mannen zich scheiden van de sharks. Ik ben zelf altijd tegen mezelf beschermd geweest doordat ik altijd op de laagste sport van de ladder heb gestaan. Wie weet hoe ik zou gereageerd hebben als de mensen tegen mij "ja meneer" en "nee meneer" hadden moeten zeggen en ik zelf het gevoel had dat mijn vingers dingen in goud veranderden: ik denk dat je heel sterk in je schoenen moet staan om er dan niet zelf in te beginnen geloven.
Maar dat is een ander verhaal. Mijn punt hier is dat "Darth Vader" zo nauwkeurig dat proces van "toegevoegde waarde" naar "turning shit into gold" (2) wist te beschrijven, dat ik zijn verhaal geloofwaardig vind. Ik houd dus toch maar rekening met de mogelijkheid dat de "Darth Vader cartoon", zo mooi gedaan als hij was, ook een tikje onheus was. Maar goed, je hebt de volkswoede tegen je, veel kans om veel na te denken zal er wel niet zijn.
----------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2012/03/een-laatste-groet.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/09/turning-shit-into-gold-en-omgekeerd.html
donderdag 15 maart 2012
Een "laatste groet"
Het staat droog en kort in een krant; het is gemakkelijk uitgesproken in een nieuwsuitzending - maar ik denk, ik denk dat de realiteit die daarachter schuil gaat onuitsprekelijk is. Pas zet je ze op de bus voor hun skivakantie waarnaar zo lang is uitgekeken, en een week later sta je in de krant omdat je je kind "een laatste groet" moet gaan brengen.
Kan je je er zelfs maar iets bij voorstellen?
Wat kan een mens er nog bij zeggen? Ik dacht een paar keer terug aan die keer, drie jaar geleden, toen een gek in een kinderdagverblijf enkele kindjes doodstak, en ik me ook iets probeerde voor te stellen bij wat de ouders moesten doormaken (1). En nog altijd doormaken, vandaag, drie jaar later, elke dag, elk uur, elke minuut. We kijken huiverend naar onze eigen drie appeltjes, als ze slapen, als ze na de school juichend op me komen afgestormd, als ze zo flink zelf hun tandjes voor het slapen gaan poetsen - en zelfs dat bezorgt me al een schuldgevoel, want 44 mama's en papa's die op precies dezelfde manier naar hun eigen appeltjes hebben gekeken, moesten hen nu toch "een laatste groet" gaan brengen. Kan je je er zelfs maar iets bij voorstellen?
Rust zacht, lieve engeltjes.
-----------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/01/rust-zacht-lieve-engeltjes.html
Kan je je er zelfs maar iets bij voorstellen?
Wat kan een mens er nog bij zeggen? Ik dacht een paar keer terug aan die keer, drie jaar geleden, toen een gek in een kinderdagverblijf enkele kindjes doodstak, en ik me ook iets probeerde voor te stellen bij wat de ouders moesten doormaken (1). En nog altijd doormaken, vandaag, drie jaar later, elke dag, elk uur, elke minuut. We kijken huiverend naar onze eigen drie appeltjes, als ze slapen, als ze na de school juichend op me komen afgestormd, als ze zo flink zelf hun tandjes voor het slapen gaan poetsen - en zelfs dat bezorgt me al een schuldgevoel, want 44 mama's en papa's die op precies dezelfde manier naar hun eigen appeltjes hebben gekeken, moesten hen nu toch "een laatste groet" gaan brengen. Kan je je er zelfs maar iets bij voorstellen?
Rust zacht, lieve engeltjes.
-----------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/01/rust-zacht-lieve-engeltjes.html
woensdag 14 maart 2012
Romney verliest (een stuk van) "het zuiden"
Vandaag hebben Alabama en Mississippi gestemd voor de Amerikaanse voorverkiezingen, en de winnaar is Santorum. Niet zo heel erg verrassend (proberen commentatoren er nu haastig van te maken) omdat zuidelijke staten nu eenmaal erg conservatieve staten zijn, enzovoort, etcetera.
Eén van mijn grootste ergernissen bij voorspellingen is hun neiging om zichzelf veel te lang gelijk te blijven geven. Neem nu: ikzelf! Mijn voorspelling voor de verkiezingen was (en is): het wordt een spannende strijd tussen Obama en Romney, en Obama zal winnen. Natuurlijk kan je jezelf serieus blijven nemen als in dat scenario Romney wint: hoe zou het anders een "spannende strijd" kunnen zijn? Je had het dan gewoon op een redelijke wijze mis, zoals dat nu eenmaal gaat met toekomstvoorspellingen.
Aan de andere kant van het spectrum heb je voorspellingen uit 2007 waarin je aankondigt dat het nog te vroeg is voor Obama om president te worden. De enige manier waarop je nog kan blijven commentaren geven of voorspellingen doen, is in het volste besef dat je het voor het spel doet, de show, zeg maar "het circus", met jezelf in de rol van clown.
Zo ver zijn we nu nog niet. Obama kan nog altijd de verkiezing winnen na "een spannende strijd met Romney". Maar als ik eerlijk ben: we zijn ook niet meer op het punt waarop ik kan doen alsof ik de hele tijd in een kristallen bol zat te kijken. Immers, in mijn wereldbeeld zouden de Republikeinen stilaan eens "bij zinnen komen". Ze zouden zich realiseren dat er "gevaar schuilt in de manier waarop de ware verdedigers van de vrijheid geneigd zijn zich aan te sluiten bij de conservatieven", en zich dan maar weer profileren als ware "verdedigers van de vrijheid". Zelfs in "het zuiden".
Maar dat doen ze niet; tenminste niet op de schaal die ik had verwacht. En dus moet ik toegeven dat mijn wereldbeeld minstens een deel "out of focus" is (zelfs als Obama binnen acht maanden na een spannende strijd wint tegen Romney). Ik vond dat de VS tijdens de Bush jaren geregeerd werden door een wereldbeeld dat goed vergelijkbaar was met het soort wereldbeeld dat je zou verwachten van ayatollahs en mollahs: en dat vind ik nog (kijk waar het ze gebracht heeft). Ik vond ook dat ze dat zelf begonnen door te krijgen, ergens vanaf pakweg 2005 (en dat vind ik nog). Anders dan wereldbeelden van mollahs zijn Westerse wereldbeelden in staat tot zelf-kritiek en -correctie, en dat was precies wat er in de VS gebeurde, en nog steeds: dat vind ik nog. En ik dacht dat die beweging zich ver genoeg zou doorzetten om in het hart van de Republikeinen het herstel in te zetten...
... en ik begin er serieus aan te twijfelen! Romney gelooft niet genoeg en niet op de juiste manier in "het kindeke Jezus en de klokken van Rome" (2)! Abortus is niet moord genoeg, en hoewel hij het inderdaad niet luidop mag zeggen denkt hij te weinig dat homoseksualiteit en overspel best met steniging zou ontmoedigd worden. Want ze mogen natuurlijk wel roepen over "vrijheid", maar zodra het gaat over onderwerpen als "regime change" of allerlei hokus pokus die snel tot "eeuwige waarden" zijn uitgeroepen mag de overheid natuurlijk zijn neus in allerlei zaken steken. Dat blijven ze nog altijd op grote schaal denken, zelfs als de omvang van de ramp nu al enkele jaren recht voor hun neus te kijk ligt.
Daar kan ik inderdaad wel een tikje bitter van worden. De verleiding wordt dan groot om dan maar met volle kracht, dat wil zeggen, "op het niveau van een voetbalmatch", voor Obama te gaan supporteren, en hem van harte een "landslide victory" toe te wensen in november. En ik houd nu al mijn hart vast voor de "bakken tegelijk", waarmee veel liberalen, in de zin van "de ware verdedigers van de vrijheid", weer eens, hun geloofwaardigheid bij het groot vuil zullen zetten, omdat ze er nog "op het niveau van een voetbalmatch" zullen naar kijken als de één of andere mollah de Republikeinse kandidaat wordt.
----------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/01/amerikaanse-presidentsverkiezingen-2008.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2011/10/aangeschoten-wild.html
Eén van mijn grootste ergernissen bij voorspellingen is hun neiging om zichzelf veel te lang gelijk te blijven geven. Neem nu: ikzelf! Mijn voorspelling voor de verkiezingen was (en is): het wordt een spannende strijd tussen Obama en Romney, en Obama zal winnen. Natuurlijk kan je jezelf serieus blijven nemen als in dat scenario Romney wint: hoe zou het anders een "spannende strijd" kunnen zijn? Je had het dan gewoon op een redelijke wijze mis, zoals dat nu eenmaal gaat met toekomstvoorspellingen.
Aan de andere kant van het spectrum heb je voorspellingen uit 2007 waarin je aankondigt dat het nog te vroeg is voor Obama om president te worden. De enige manier waarop je nog kan blijven commentaren geven of voorspellingen doen, is in het volste besef dat je het voor het spel doet, de show, zeg maar "het circus", met jezelf in de rol van clown.
Zo ver zijn we nu nog niet. Obama kan nog altijd de verkiezing winnen na "een spannende strijd met Romney". Maar als ik eerlijk ben: we zijn ook niet meer op het punt waarop ik kan doen alsof ik de hele tijd in een kristallen bol zat te kijken. Immers, in mijn wereldbeeld zouden de Republikeinen stilaan eens "bij zinnen komen". Ze zouden zich realiseren dat er "gevaar schuilt in de manier waarop de ware verdedigers van de vrijheid geneigd zijn zich aan te sluiten bij de conservatieven", en zich dan maar weer profileren als ware "verdedigers van de vrijheid". Zelfs in "het zuiden".
Maar dat doen ze niet; tenminste niet op de schaal die ik had verwacht. En dus moet ik toegeven dat mijn wereldbeeld minstens een deel "out of focus" is (zelfs als Obama binnen acht maanden na een spannende strijd wint tegen Romney). Ik vond dat de VS tijdens de Bush jaren geregeerd werden door een wereldbeeld dat goed vergelijkbaar was met het soort wereldbeeld dat je zou verwachten van ayatollahs en mollahs: en dat vind ik nog (kijk waar het ze gebracht heeft). Ik vond ook dat ze dat zelf begonnen door te krijgen, ergens vanaf pakweg 2005 (en dat vind ik nog). Anders dan wereldbeelden van mollahs zijn Westerse wereldbeelden in staat tot zelf-kritiek en -correctie, en dat was precies wat er in de VS gebeurde, en nog steeds: dat vind ik nog. En ik dacht dat die beweging zich ver genoeg zou doorzetten om in het hart van de Republikeinen het herstel in te zetten...
... en ik begin er serieus aan te twijfelen! Romney gelooft niet genoeg en niet op de juiste manier in "het kindeke Jezus en de klokken van Rome" (2)! Abortus is niet moord genoeg, en hoewel hij het inderdaad niet luidop mag zeggen denkt hij te weinig dat homoseksualiteit en overspel best met steniging zou ontmoedigd worden. Want ze mogen natuurlijk wel roepen over "vrijheid", maar zodra het gaat over onderwerpen als "regime change" of allerlei hokus pokus die snel tot "eeuwige waarden" zijn uitgeroepen mag de overheid natuurlijk zijn neus in allerlei zaken steken. Dat blijven ze nog altijd op grote schaal denken, zelfs als de omvang van de ramp nu al enkele jaren recht voor hun neus te kijk ligt.
Daar kan ik inderdaad wel een tikje bitter van worden. De verleiding wordt dan groot om dan maar met volle kracht, dat wil zeggen, "op het niveau van een voetbalmatch", voor Obama te gaan supporteren, en hem van harte een "landslide victory" toe te wensen in november. En ik houd nu al mijn hart vast voor de "bakken tegelijk", waarmee veel liberalen, in de zin van "de ware verdedigers van de vrijheid", weer eens, hun geloofwaardigheid bij het groot vuil zullen zetten, omdat ze er nog "op het niveau van een voetbalmatch" zullen naar kijken als de één of andere mollah de Republikeinse kandidaat wordt.
----------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/01/amerikaanse-presidentsverkiezingen-2008.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2011/10/aangeschoten-wild.html
zaterdag 10 maart 2012
"Kom ze maar halen!"
De beroemdste uitspraak uit de slag om de Thermopylen zal wel het vers op het bordje bij de pas zijn: Ga, Vreemdeling... je kent het al. De op één na beroemdste uitspraak zal dan het antwoord van Leonidas op het laatste ultimatum zijn. Pressfield plaatst het tenminste aan het begin van de laatste slag, op de derde dag. Je weet wel: de overblijvende Grieken zijn omsingeld, maar de Perzen weten ook dat het een hele klus zal blijven om de overblijvende Spartanen en hun bondgenoten uit Thespis op te ruimen.
En dus laten de Perzen weten dat het ze helemaal niet te doen is om het leven van de Spartanen, en voorstellen dat we er niet meer over praten als de Spartanen hun wapens afgeven. Waarop Leonidas antwoordt "kom ze maar halen!", en daarmee is het dan 2500 jaar later en het is net nog maar eens herhaald. Ergens moet het toch heel erg tot de verbeelding spreken...
Het lot van de Spartanen was er hoe dan ook mee bezegeld. Nu weet ik niet hoe goed we het verloop van de laatste slag kennen, want van de Grieken horen we altijd dat er geen overlevenden waren, en van de Perzen dat ze er nogal stil over bleven. Maar ik vertel alleen maar het boek Gates of Fire na, en dus neem ik die versie maar even aan.
Pressfield weet elke vorm van melodramatisch of tranerig einde te vermijden; het is bijna een verslag van een ooggetuige die niet zelf tussen de rangen stond. Maar dat is in werkelijkheid wel zo en "Elements blurred and merged. I remember one surge carrying the Spartans forward, driving the enemy by the score into the see, and another which propelled the phalanx rearward like boats lashed gunwale-to-gunwale driven before the irresistable storm".
Wat kunnen tenslotte een paar honderd Grieken tegen de duizenden, tienduizenden troepen van Xerxes beginnen, zelfs als ze niet omsingeld waren geweest? Natuurlijk vegen ze eerst nog enkele dozijnen Perzen de zee in, het blijven tenslotte Spartanen voor iets. Maar de vijand is te talrijk en zelfs de Spartanen kunnen het niet houden, schild tegen schild met zulk een overmacht, en de muur breekt en ze vormen een nieuwe en chargeren nogmaals en het breekt opnieuw en meteen staat er nog een nieuwe muur. En dan trekken de allerlaatste verdedigers zich terug op de laatste heuvel, en de Perzische boogschutters staan rond hen met duizenden en "those who reached the dump were shredded like pennants in a gale."
Uiteindelijk zijn de laatste Spartaanse speren versplinterd, hun schilden doorzeefd en ingedeukt, hun zwaarden afgebroken bij het gevest, hun messen bot, hun tanden uitgebokst en hun nagels verscheurd. Dus nu zijn ze niet meer zo heel gevaarlijk, maar ze vormen een rij en chargeren met hun blote handen en de Perzen maken de klus maar liever af met duizenden boogschutters wiens pijlen de overlevenden in stukken rijten "als een vlag in een stormwind".
Eens kijken, zeg dat een boogschutter drie pijlen kan afschieten in één minuut - ik heb er geen flauw idee van, maar zeg drie per minuut. Zeg dat het "point-blank" allemaal raak is; dan heb je twintig boogschutters nodig om elke Griek per seconde één keer te raken. Dus 200 boogschutters om tien Grieken elk één keer per seconde te raken, en 1200 boogschutters om 60 Grieken - het aantal dat Pressfield noemt - gemiddeld allemaal één keer per seconde te raken.
En dat is hoe Pressfield de laatste minuten van de slag beschrijft. De op twee na beroemdste uitspraak over de slag kwam van Dienekes, die over de pijlen van de Perzen die de zon konden verduisteren verklaarde dat hij toch al liever vocht in de schaduw, en schaduw krijgt hij. Een hagelstorm van pijlen, ze overstemmen de geschreeuwde orders van Xerxes zelf, wie weet bevelen om enkele gevangenen te maken, maar onhoorbaar in het geloei van het gevecht, of misschien gewoon in de moordlust die overneemt nu de vijand die zoveel kameraden de dood heeft ingejaagd verslagen en ontwapend is - in ieder geval, duizenden boogschutters joegen minuten lang minstens één pijl per seconde in elke Griek die nog beweegt, en nog waren er hoplieten die een rij vormden en een tegenaanval probeerden. Tot de Perzen met ruiters en strijdwagens over de allerlaatste verdedigers heen walsten en dat is het moment om te schrijven "en toen werd alles zwart".
Go tell the Spartans, stranger passing by,
that here, obedient to their laws, we lie.
En dus laten de Perzen weten dat het ze helemaal niet te doen is om het leven van de Spartanen, en voorstellen dat we er niet meer over praten als de Spartanen hun wapens afgeven. Waarop Leonidas antwoordt "kom ze maar halen!", en daarmee is het dan 2500 jaar later en het is net nog maar eens herhaald. Ergens moet het toch heel erg tot de verbeelding spreken...
Het lot van de Spartanen was er hoe dan ook mee bezegeld. Nu weet ik niet hoe goed we het verloop van de laatste slag kennen, want van de Grieken horen we altijd dat er geen overlevenden waren, en van de Perzen dat ze er nogal stil over bleven. Maar ik vertel alleen maar het boek Gates of Fire na, en dus neem ik die versie maar even aan.
Pressfield weet elke vorm van melodramatisch of tranerig einde te vermijden; het is bijna een verslag van een ooggetuige die niet zelf tussen de rangen stond. Maar dat is in werkelijkheid wel zo en "Elements blurred and merged. I remember one surge carrying the Spartans forward, driving the enemy by the score into the see, and another which propelled the phalanx rearward like boats lashed gunwale-to-gunwale driven before the irresistable storm".
Wat kunnen tenslotte een paar honderd Grieken tegen de duizenden, tienduizenden troepen van Xerxes beginnen, zelfs als ze niet omsingeld waren geweest? Natuurlijk vegen ze eerst nog enkele dozijnen Perzen de zee in, het blijven tenslotte Spartanen voor iets. Maar de vijand is te talrijk en zelfs de Spartanen kunnen het niet houden, schild tegen schild met zulk een overmacht, en de muur breekt en ze vormen een nieuwe en chargeren nogmaals en het breekt opnieuw en meteen staat er nog een nieuwe muur. En dan trekken de allerlaatste verdedigers zich terug op de laatste heuvel, en de Perzische boogschutters staan rond hen met duizenden en "those who reached the dump were shredded like pennants in a gale."
Uiteindelijk zijn de laatste Spartaanse speren versplinterd, hun schilden doorzeefd en ingedeukt, hun zwaarden afgebroken bij het gevest, hun messen bot, hun tanden uitgebokst en hun nagels verscheurd. Dus nu zijn ze niet meer zo heel gevaarlijk, maar ze vormen een rij en chargeren met hun blote handen en de Perzen maken de klus maar liever af met duizenden boogschutters wiens pijlen de overlevenden in stukken rijten "als een vlag in een stormwind".
Eens kijken, zeg dat een boogschutter drie pijlen kan afschieten in één minuut - ik heb er geen flauw idee van, maar zeg drie per minuut. Zeg dat het "point-blank" allemaal raak is; dan heb je twintig boogschutters nodig om elke Griek per seconde één keer te raken. Dus 200 boogschutters om tien Grieken elk één keer per seconde te raken, en 1200 boogschutters om 60 Grieken - het aantal dat Pressfield noemt - gemiddeld allemaal één keer per seconde te raken.
En dat is hoe Pressfield de laatste minuten van de slag beschrijft. De op twee na beroemdste uitspraak over de slag kwam van Dienekes, die over de pijlen van de Perzen die de zon konden verduisteren verklaarde dat hij toch al liever vocht in de schaduw, en schaduw krijgt hij. Een hagelstorm van pijlen, ze overstemmen de geschreeuwde orders van Xerxes zelf, wie weet bevelen om enkele gevangenen te maken, maar onhoorbaar in het geloei van het gevecht, of misschien gewoon in de moordlust die overneemt nu de vijand die zoveel kameraden de dood heeft ingejaagd verslagen en ontwapend is - in ieder geval, duizenden boogschutters joegen minuten lang minstens één pijl per seconde in elke Griek die nog beweegt, en nog waren er hoplieten die een rij vormden en een tegenaanval probeerden. Tot de Perzen met ruiters en strijdwagens over de allerlaatste verdedigers heen walsten en dat is het moment om te schrijven "en toen werd alles zwart".
Go tell the Spartans, stranger passing by,
that here, obedient to their laws, we lie.
woensdag 7 maart 2012
Beelden... beelden...
"Papa" zegt scholier Sarah in het halfdonker en met slaperige oogjes, zoals ze altijd pas uit haar bedje komt, "kan de komeet ook 's nachts vallen?"
Ik had het toch gezegd, een paar dagen geleden (1), dat je zo'n kindje één en ander kan vertellen en dat je soms verbaasd staat over wat er dan allemaal in dat hoofdje gebeurt. Wel, we hadden het over de geschiedenis van het leven, en dus waren de dinosaurussen gepasseerd: maar waar zijn die dan nu? ("Papa, wat betekent dat, uitgestorven?".) En dus... (enz. enz...) en de volgende dag wordt ze wakker, springt in mijn armen en vraagt of zo'n komeet ook 's nachts zou kunnen vallen.
En dus dat beeld van papa die met zijn dochter van zes jaar op de arm zit (mens, dat is al een zwaar pak, en zeggen dat het nog maar pas zo'n klein babietje was), en uitlegt dat er tegenwoordig helemaal geen kometen meer vallen... Mijn vrouw vertelde dat ze ook nog had gevraagd of mensen dan op een dag ook zouden uitgestorven zijn. Maar dat was een vraag die bewaard werd "voor als papa terug was", en toen dat zover was toch weer even vergeten bleek.
En een beeld dat me helemaal heeft ingepakt kwam tot stand toen ik verbaasd afging op het lawaai van een nogal constant zwaar getik. En daar, midden in de woonkamer, temidden van de blokjes, overal verspreid in het rond, zit kleutertje Thomas. Zijn kin naar boven, een brede glimlach op zijn gezichtje, de beentjes gestrekt in een hoek van 45 graden... En het getik is afkomstig van de twee blokjes die hij vast heeft, één in elk handje, en die hij gedurig tegen elkaar tikt, op het ritme van een versje dat hij zit op te zeggen. Dat beeld van de kleuter lachend van zijn ene oor tot aan zijn andere terwijl hij met zijn armpjes de blokjes tegen elkaar zwaait - dat staat in die fractie van een seconde in mijn geheugen gegrift, zo scherp als was het een foto.
Ik hoop dat ik het nog heel lang zal kunnen onthouden.
En dan is er de scène waarbij ik me 's morgens sta te scheren. Ineens voel ik een prikkend vingertje, ergens ter hoogte van mijn rug. Het is kleuter Thomas! Ik richt mijn scheerapparaat op hem en doe dreigend van Bzzzzzzz! en kleuter Thomas holt gillend van de pret weg. Dat heeft peuter Simon gehoord! Peuter Simon heeft het altijd gehoord als er ergens te spelen valt. Van toen hij baby was sperde hij zijn mondje wijd open als hij ergens veel schik in had, en met dat wijd opengesperd mondje komt hij nu ook aangelopen, de oogjes glinsterend van verwachting. Peuter Simon doet ook prik in het been van papa. Peuter Simon krijgt ook het zoemend scheerapparaat in zijn richting gezwaaid. De twee broertjes sluiten ter plekke een bondgenootschap en nu begint een drukke belegering van papa in de badkamer. Ze stuiven uiteen en komen weer terug en ze zijn nog te klein om simpele tactieken als "de omsingeling" te gebruiken of papa uit zijn evenwicht te kunnen duwen.
Maar dat beeld van die twee kleine jongetjes die telkens weer op je af komen en zich dan weer omdraaien om joelend weg te stuiven als je doet alsof je achter hen aanzit...
Twee, vier en zes jaar zijn ze. Het gaat zo vlug voorbij...
-------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2012/03/maar-hoe-zijn-de-dieren-ontstaan.html
Ik had het toch gezegd, een paar dagen geleden (1), dat je zo'n kindje één en ander kan vertellen en dat je soms verbaasd staat over wat er dan allemaal in dat hoofdje gebeurt. Wel, we hadden het over de geschiedenis van het leven, en dus waren de dinosaurussen gepasseerd: maar waar zijn die dan nu? ("Papa, wat betekent dat, uitgestorven?".) En dus... (enz. enz...) en de volgende dag wordt ze wakker, springt in mijn armen en vraagt of zo'n komeet ook 's nachts zou kunnen vallen.
En dus dat beeld van papa die met zijn dochter van zes jaar op de arm zit (mens, dat is al een zwaar pak, en zeggen dat het nog maar pas zo'n klein babietje was), en uitlegt dat er tegenwoordig helemaal geen kometen meer vallen... Mijn vrouw vertelde dat ze ook nog had gevraagd of mensen dan op een dag ook zouden uitgestorven zijn. Maar dat was een vraag die bewaard werd "voor als papa terug was", en toen dat zover was toch weer even vergeten bleek.
En een beeld dat me helemaal heeft ingepakt kwam tot stand toen ik verbaasd afging op het lawaai van een nogal constant zwaar getik. En daar, midden in de woonkamer, temidden van de blokjes, overal verspreid in het rond, zit kleutertje Thomas. Zijn kin naar boven, een brede glimlach op zijn gezichtje, de beentjes gestrekt in een hoek van 45 graden... En het getik is afkomstig van de twee blokjes die hij vast heeft, één in elk handje, en die hij gedurig tegen elkaar tikt, op het ritme van een versje dat hij zit op te zeggen. Dat beeld van de kleuter lachend van zijn ene oor tot aan zijn andere terwijl hij met zijn armpjes de blokjes tegen elkaar zwaait - dat staat in die fractie van een seconde in mijn geheugen gegrift, zo scherp als was het een foto.
Ik hoop dat ik het nog heel lang zal kunnen onthouden.
En dan is er de scène waarbij ik me 's morgens sta te scheren. Ineens voel ik een prikkend vingertje, ergens ter hoogte van mijn rug. Het is kleuter Thomas! Ik richt mijn scheerapparaat op hem en doe dreigend van Bzzzzzzz! en kleuter Thomas holt gillend van de pret weg. Dat heeft peuter Simon gehoord! Peuter Simon heeft het altijd gehoord als er ergens te spelen valt. Van toen hij baby was sperde hij zijn mondje wijd open als hij ergens veel schik in had, en met dat wijd opengesperd mondje komt hij nu ook aangelopen, de oogjes glinsterend van verwachting. Peuter Simon doet ook prik in het been van papa. Peuter Simon krijgt ook het zoemend scheerapparaat in zijn richting gezwaaid. De twee broertjes sluiten ter plekke een bondgenootschap en nu begint een drukke belegering van papa in de badkamer. Ze stuiven uiteen en komen weer terug en ze zijn nog te klein om simpele tactieken als "de omsingeling" te gebruiken of papa uit zijn evenwicht te kunnen duwen.
Maar dat beeld van die twee kleine jongetjes die telkens weer op je af komen en zich dan weer omdraaien om joelend weg te stuiven als je doet alsof je achter hen aanzit...
Twee, vier en zes jaar zijn ze. Het gaat zo vlug voorbij...
-------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2012/03/maar-hoe-zijn-de-dieren-ontstaan.html
Het probleem van Romney (steden versus platteland)
Hoewel ik het deze morgen ook al schreef (1) - Romney's overwinning op Super Tuesday kan niet verhelen dat hij de conservatieven niet achter zich kan krijgen - drukt de site "Electoral Vote" het nog veel beter uit (2). Je krijgt een kaartje, en op dat kaartje zie je dat Romney zijn nipte overwinning in Ohio te danken heeft aan de kiezers in de steden. De kiezers op het platteland daarentegen hebben massaal op Santorum gestemd.
Alleen... Het is al sinds minstens enkele cycli zo dat je alle staten van de VS zou kunnen inkleuren met de winnaar, niet per staat (zoals gewoonlijk gebeurt) maar per district. Ik heb er nu geen voorbeeld van, maar als je dat doet kleuren ongeveer alle staten in het rood van de Republikeinen, en zie je alleen hier en daar enkele vlekjes blauw, waar de Democraten gewonnen hebben. Die blauwe vlekjes zijn de steden. En dat patroon zal je zien, tot en met in Californië en in Texas. Het maakt niet uit of een Democraat dan wel een Republikein gewonnen heeft. Het is gewoon zo dat er veel meer platteland dan stad is, maar dat er in de steden veel meer mensen geconcentreerd leven.
Alleen al het feit dat het de plattelanders zijn die Republikein stemmen, en de steden, vooral aan de kusten, die Democraat stemmen - daar zouden al die "blauwe liberalen" die zo graag een verbond sluiten met "de conservatieven" (bekijk je nog eens het citaat van Hayek hierboven, onder de titel van dit blog?) wel eens goed over mogen nadenken, bijvoorbeeld als ze zich binnenkort enthousiast achter de kandidatuur van Santorum zouden scharen. Doch dit terzijde.
Het punt is, Ohio is een heel belangrijke staat in de verkiezing van november. Het heeft 18 kiesmannen, en het is er telkens een spannende strijd.
Maar als Romney's steun voornamelijk in de steden zit, en de steden doorgaans Democratisch stemmen...
See?
---------------------------------------
Misschien even een update over Ron Paul. Daarover had ik twee maanden geleden geschreven: "laten we Paul zijn moment in de aandacht gunnen, want binnen een maand hoor je er niets meer van." Dat vond lezer Ivan Janssens een onderschatting, waarna ik in de commentaar specifiëerde "Als hij er bij Super Tuesday nog bij is (en minstens tien percent pollt) zal ik toegeven dat ik er serieus naast zat. Als hij nà Super Tuesday nog iets te betekenen heeft zal ik het als één van de grootste voorbeelden van mijn totaal amateurschap in dit onderwerp beschouwen".
Wel, het is niet één, maar twee maanden later. En hij is er nog bij, en hij haalt nog wel eens 10% (bijvoorbeeld omdat Santorum is vergeten zich in te schrijven). Dus als hiervan weddenschappen hadden afgehangen, dan had ik die verloren. Maar dan had ik me ook niet uitgedrukt in de bloemrijke termen die ik nu eenmaal graag gebruik. En als we nu eens kijken naar mijn schouderophalend afwimpelen van Paul... Hier is wat ik lees op Politico (3):
"The main super PAC supporting Republican presidential candidate Ron Paul is reassessing its heavy financial support of the Texas congressman following his disappointing Super Tuesday performance, an official confirmed to POLITICO."
---------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2012/03/super-tuesday-en-het-circus-het-ploegde.html
(2) http://www.electoral-vote.com/evp2012/Pres/Maps/Mar07.html#item-1
(3) http://www.politico.com/news/stories/0312/73733.html
Alleen... Het is al sinds minstens enkele cycli zo dat je alle staten van de VS zou kunnen inkleuren met de winnaar, niet per staat (zoals gewoonlijk gebeurt) maar per district. Ik heb er nu geen voorbeeld van, maar als je dat doet kleuren ongeveer alle staten in het rood van de Republikeinen, en zie je alleen hier en daar enkele vlekjes blauw, waar de Democraten gewonnen hebben. Die blauwe vlekjes zijn de steden. En dat patroon zal je zien, tot en met in Californië en in Texas. Het maakt niet uit of een Democraat dan wel een Republikein gewonnen heeft. Het is gewoon zo dat er veel meer platteland dan stad is, maar dat er in de steden veel meer mensen geconcentreerd leven.
Alleen al het feit dat het de plattelanders zijn die Republikein stemmen, en de steden, vooral aan de kusten, die Democraat stemmen - daar zouden al die "blauwe liberalen" die zo graag een verbond sluiten met "de conservatieven" (bekijk je nog eens het citaat van Hayek hierboven, onder de titel van dit blog?) wel eens goed over mogen nadenken, bijvoorbeeld als ze zich binnenkort enthousiast achter de kandidatuur van Santorum zouden scharen. Doch dit terzijde.
Het punt is, Ohio is een heel belangrijke staat in de verkiezing van november. Het heeft 18 kiesmannen, en het is er telkens een spannende strijd.
Maar als Romney's steun voornamelijk in de steden zit, en de steden doorgaans Democratisch stemmen...
See?
---------------------------------------
Misschien even een update over Ron Paul. Daarover had ik twee maanden geleden geschreven: "laten we Paul zijn moment in de aandacht gunnen, want binnen een maand hoor je er niets meer van." Dat vond lezer Ivan Janssens een onderschatting, waarna ik in de commentaar specifiëerde "Als hij er bij Super Tuesday nog bij is (en minstens tien percent pollt) zal ik toegeven dat ik er serieus naast zat. Als hij nà Super Tuesday nog iets te betekenen heeft zal ik het als één van de grootste voorbeelden van mijn totaal amateurschap in dit onderwerp beschouwen".
Wel, het is niet één, maar twee maanden later. En hij is er nog bij, en hij haalt nog wel eens 10% (bijvoorbeeld omdat Santorum is vergeten zich in te schrijven). Dus als hiervan weddenschappen hadden afgehangen, dan had ik die verloren. Maar dan had ik me ook niet uitgedrukt in de bloemrijke termen die ik nu eenmaal graag gebruik. En als we nu eens kijken naar mijn schouderophalend afwimpelen van Paul... Hier is wat ik lees op Politico (3):
"The main super PAC supporting Republican presidential candidate Ron Paul is reassessing its heavy financial support of the Texas congressman following his disappointing Super Tuesday performance, an official confirmed to POLITICO."
---------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2012/03/super-tuesday-en-het-circus-het-ploegde.html
(2) http://www.electoral-vote.com/evp2012/Pres/Maps/Mar07.html#item-1
(3) http://www.politico.com/news/stories/0312/73733.html
Super Tuesday: En het circus, het ploegde voort...
Om 02.00 uur peuter Simon tijd (zijnde 06.00 in Mechelen) is het nog te vroeg om te zeggen wie de belangrijkste staat Ohio heeft gewonnen, maar dat alleen al maakt het punt. Alweer is Romney er niet in geslaagd de kiezers duidelijk achter zich te krijgen, en dus hobbelt hij verder. Tenminste, momenteel lijkt het er op dat hij Ohio zal winnen, en dus lijkt het er op dat hij verder hobbelt naar de nominatie, maar stilaan moet (zelfs) ik gaan denken dat hij niet de sterke (en daarom enige) kandidaat was die ik er in gezien heb.
In feite druk ik het daarmee waarschijnlijk te "actief" uit. Is het de schuld van Romney dat veel kiezers hem afrekenen op, onder andere, de vraag of hij wel "op de juiste manier gelooft in de klokken van Rome en het Kindeke Jezus" (1)? Een beetje zoals "is het de schuld van Obama dat de Republikeinen op letterlijk alle beleidsvoorstellen reageerden met "no", zonder zelfs maar te kijken wat er in stond"? De vraag stellen is haar beantwoorden - en toch is het antwoord, voor politici, in belangrijke mate "ja". Leiderschap telt nu eenmaal ook, en dus vind ik stilaan dat Romney een zwakke kandidaat is, zoals ik Obama een flauwe president vind.
We noteren dat Santorum wint in de tweede belangrijkste staat van de dag, Tennessee. En dat maakt het punt. Het gaat immers niet om de vraag of Romney de nominatie binnenhaalt - die voorspelling hoef ik nog altijd niet in te slikken. Het gaat om de vraag of Romney sterk genoeg is om belangrijke staten als Ohio overtuigend binnen te halen (nee) en of hij in zuidelijke staten, waar de conservatieven zitten, sterk genoeg is om de partij te verenigen: nee.
Dus eens te meer is de winnaar van de avond: Obama. Gelukkig is in de politiek een week een lange tijd, en november een eeuwigheid ver weg. Ik geloof dan ook nog altijd in het "spannende strijd", eerder dan het "landslide" scenario. In een "spannende strijd" zou ik er zelfs niet te ver naast zitten als Romney het uiteindelijk haalt (want wat betekent "spannend" anders dan dat het niet duidelijk is?), en ik geloof nog altijd niet dat de Republikeinse verscheurdheid het binnen zes maanden en meer zal halen op de blinde Obamahaat. Dat zal wel hetzelfde scenario worden als vier jaar geleden, toen de Democraten ook vreesden dat de strijd tussen Obama en Clinton de partij zou kosten (en het tegendeel bleek waar). Ruzie in maart, eensgezindheid in augustus, daar zou ik wel gerust op zijn. Maar ik blijf wel denken wat ik al dacht toen velen het al hadden over "Obama, the one-term president". Het leek er allemaal zo gemakkelijk te gaan uitzien voor de Republikeinen, en niemand (bij wijze van spreken, natuurlijk) vroeg zich af of ze niets eens moesten stilstaan bij wat veel Republikeinen allemaal uitkramen.
---------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2011/10/aangeschoten-wild.html
In feite druk ik het daarmee waarschijnlijk te "actief" uit. Is het de schuld van Romney dat veel kiezers hem afrekenen op, onder andere, de vraag of hij wel "op de juiste manier gelooft in de klokken van Rome en het Kindeke Jezus" (1)? Een beetje zoals "is het de schuld van Obama dat de Republikeinen op letterlijk alle beleidsvoorstellen reageerden met "no", zonder zelfs maar te kijken wat er in stond"? De vraag stellen is haar beantwoorden - en toch is het antwoord, voor politici, in belangrijke mate "ja". Leiderschap telt nu eenmaal ook, en dus vind ik stilaan dat Romney een zwakke kandidaat is, zoals ik Obama een flauwe president vind.
We noteren dat Santorum wint in de tweede belangrijkste staat van de dag, Tennessee. En dat maakt het punt. Het gaat immers niet om de vraag of Romney de nominatie binnenhaalt - die voorspelling hoef ik nog altijd niet in te slikken. Het gaat om de vraag of Romney sterk genoeg is om belangrijke staten als Ohio overtuigend binnen te halen (nee) en of hij in zuidelijke staten, waar de conservatieven zitten, sterk genoeg is om de partij te verenigen: nee.
Dus eens te meer is de winnaar van de avond: Obama. Gelukkig is in de politiek een week een lange tijd, en november een eeuwigheid ver weg. Ik geloof dan ook nog altijd in het "spannende strijd", eerder dan het "landslide" scenario. In een "spannende strijd" zou ik er zelfs niet te ver naast zitten als Romney het uiteindelijk haalt (want wat betekent "spannend" anders dan dat het niet duidelijk is?), en ik geloof nog altijd niet dat de Republikeinse verscheurdheid het binnen zes maanden en meer zal halen op de blinde Obamahaat. Dat zal wel hetzelfde scenario worden als vier jaar geleden, toen de Democraten ook vreesden dat de strijd tussen Obama en Clinton de partij zou kosten (en het tegendeel bleek waar). Ruzie in maart, eensgezindheid in augustus, daar zou ik wel gerust op zijn. Maar ik blijf wel denken wat ik al dacht toen velen het al hadden over "Obama, the one-term president". Het leek er allemaal zo gemakkelijk te gaan uitzien voor de Republikeinen, en niemand (bij wijze van spreken, natuurlijk) vroeg zich af of ze niets eens moesten stilstaan bij wat veel Republikeinen allemaal uitkramen.
---------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2011/10/aangeschoten-wild.html
zondag 4 maart 2012
De Slag om de Thermopylen, dag twee
Voor de tweede dag van de Slag om de Thermopylen heeft Gates of Fire hetzelfde probleem als bij het einde van de eerste dag (1): hoe vermijd je dat je verhaal in herhaling valt, dat steeds weer herhalen hoe buitengewoon die Griekse hoplieten wel zijn; de Spartanen voorop? Hij lost het op door naar omstandigheden, eerder dan de gevechten zelf te verwijzen. De Perzen die steeds maar nieuwe troepen de pas insturen, terwijl de Grieken misschien wel twee uren in de linie staan - en probeer het je maar eens voor te stellen: hakken en steken, en vooruit springen en ontwijken, en weer hakken en steken, en achteruit springen en weer ontwijken en toeslaan, uren lang - om dan snel tien minuten terug te trekken, happend naar adem, enkele slokken water binnen te gieten, en weer de linie in.
Of de harde klei, die verandert in een almaar diepere modder, van bloed en darmen, van uitwerpselen en vertrappelde lichaamsdelen, waar je enkels steeds dieper in wegzinken, waarboven je zo uitgeput kan raken dat je er nog liever in wegzinkt dan nog langer met de speren en schilden geconfronteerd te worden. En ook het feit dat op de duur zelfs de Spartanen niet meer kunnen, en dat de Perzen verschillende keren zo hard opdringen dat de slag verloren lijkt... En toch blijft de muur overeind; toch blijven de hoplieten staan en vegen ze de Perzen met dozijnen de klippen af en de zee in.
Uiteindelijk kiest ook Pressfield voor een vertelling - die naar ik aanneem wel de juiste vertelling zal zijn, hoewel ik niet weet hoe we dat kunnen weten - waarin de Perzen ook zonder dat beroemde verraad en zonder die omsingeling de slag hadden kunnen winnen. Minstens één keer blijft de muur niet overeind staan en hadden de Perzen maar die paar passen verder moeten zetten en ze hadden de Grieken onder de voet gelopen. Maar net die paar passen die ze niet hebben gezet - en het beroemde spiegelbeeld daarvan; de bevelhebber die overtuigd van "een paar extra passen volstaan" een heel leger de vleesmolen induwt (2) - maken de militaire geschiedenis zo onvoorspelbaar. De Perzen aarzelen, de Spartanen "klikken hun schilden in mekaar", en daar staat hij weer, de muur met al die aaneengesloten "lambda's", en de Spartanen chargeren - en nog maar eens een keer stuiven de Perzen in alle richtingen uit mekaar.
Het boek introduceert nu ook een raid op het Perzische hoofdkwartier, die de Spartanen via hun eigen sluipweggetje organiseren. Ik had er nog nooit van gehoord, dus ik weet niet of het geschiedenis is, dan wel verhaaltechniek. In elk geval, een handvol Spartanen tegen de hele elite lijfwacht van Xerxes... de raid mislukt, maar wel pas nadat blijkt hoe een deel van "een handvol Spartanen", wanneer ze "hun schilden in mekaar klikken" ook met een miniatuurphalanx behoorlijk wat schade kunnen aanrichten. Als het niet waar is, dan was het goed gevonden...
Intussen weten de Grieken ook dat de Perzen een sluipweggetje hebben ontdekt, en dat ze binnen enkele uren helemaal omsingeld zullen zijn. Nu beslist Leonidas het grootste deel van het leger te redden, en hen eervol te laten vertrekken. Dit geeft een pakkend moment van afscheid, van uitwisselingen, brieven, berichten, groeten, en geregeld drukt een vertrekkende hopliet nog een Spartaan een speer of een schild in de hand, in die tijd (om van de omstandigheden te zwijgen) toch een vorstelijk geschenk. "Ik hoop dat wij er tenminste niet zo erg uitzien als jullie" zegt Dienekes tegen een passerende hopliet. "You look worse, brother" antwoordt die: met de Spartanen moet je altijd op hun eigen laconieke toon converseren.
En daarmee stonden ze daar in hun pas: wat overbleef van de "300 Spartanen", plus nog enkele honderden hoplieten uit Thespis, die zeer goed wisten dat achter hen de uitgang zich sloot, en dat ze het met hun leven zouden bekopen. Alles om dat enorme leger van Xerxes, met zijn honderdduizenden soldaten enkele tienduizenden man lichter te maken, en hem op al die maanden van hun mars van Perzië naar Griekenland drie, drie dagen oponthoud te bezorgen. En toch wisten ze heel goed wat ze deden, en waarom ze het deden. Want zeg nu zelf, ook al denk je aan chocolaatjes wanneer je de naam "Leonidas" hoort; het is nu 2500 jaar later; vijf - en - twintig eeuwen, en nog altijd vangen we er de echo's van op.
-----------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2012/02/gates-of-fire-het-einde-van-de-eerste.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/search/label/geschiedenis%20%28aan%20de%20oevers%20van%20de%20Volga...%29 (Wel in omgekeerde volgorde te lezen, natuurlijk...)
Of de harde klei, die verandert in een almaar diepere modder, van bloed en darmen, van uitwerpselen en vertrappelde lichaamsdelen, waar je enkels steeds dieper in wegzinken, waarboven je zo uitgeput kan raken dat je er nog liever in wegzinkt dan nog langer met de speren en schilden geconfronteerd te worden. En ook het feit dat op de duur zelfs de Spartanen niet meer kunnen, en dat de Perzen verschillende keren zo hard opdringen dat de slag verloren lijkt... En toch blijft de muur overeind; toch blijven de hoplieten staan en vegen ze de Perzen met dozijnen de klippen af en de zee in.
Uiteindelijk kiest ook Pressfield voor een vertelling - die naar ik aanneem wel de juiste vertelling zal zijn, hoewel ik niet weet hoe we dat kunnen weten - waarin de Perzen ook zonder dat beroemde verraad en zonder die omsingeling de slag hadden kunnen winnen. Minstens één keer blijft de muur niet overeind staan en hadden de Perzen maar die paar passen verder moeten zetten en ze hadden de Grieken onder de voet gelopen. Maar net die paar passen die ze niet hebben gezet - en het beroemde spiegelbeeld daarvan; de bevelhebber die overtuigd van "een paar extra passen volstaan" een heel leger de vleesmolen induwt (2) - maken de militaire geschiedenis zo onvoorspelbaar. De Perzen aarzelen, de Spartanen "klikken hun schilden in mekaar", en daar staat hij weer, de muur met al die aaneengesloten "lambda's", en de Spartanen chargeren - en nog maar eens een keer stuiven de Perzen in alle richtingen uit mekaar.
Het boek introduceert nu ook een raid op het Perzische hoofdkwartier, die de Spartanen via hun eigen sluipweggetje organiseren. Ik had er nog nooit van gehoord, dus ik weet niet of het geschiedenis is, dan wel verhaaltechniek. In elk geval, een handvol Spartanen tegen de hele elite lijfwacht van Xerxes... de raid mislukt, maar wel pas nadat blijkt hoe een deel van "een handvol Spartanen", wanneer ze "hun schilden in mekaar klikken" ook met een miniatuurphalanx behoorlijk wat schade kunnen aanrichten. Als het niet waar is, dan was het goed gevonden...
Intussen weten de Grieken ook dat de Perzen een sluipweggetje hebben ontdekt, en dat ze binnen enkele uren helemaal omsingeld zullen zijn. Nu beslist Leonidas het grootste deel van het leger te redden, en hen eervol te laten vertrekken. Dit geeft een pakkend moment van afscheid, van uitwisselingen, brieven, berichten, groeten, en geregeld drukt een vertrekkende hopliet nog een Spartaan een speer of een schild in de hand, in die tijd (om van de omstandigheden te zwijgen) toch een vorstelijk geschenk. "Ik hoop dat wij er tenminste niet zo erg uitzien als jullie" zegt Dienekes tegen een passerende hopliet. "You look worse, brother" antwoordt die: met de Spartanen moet je altijd op hun eigen laconieke toon converseren.
En daarmee stonden ze daar in hun pas: wat overbleef van de "300 Spartanen", plus nog enkele honderden hoplieten uit Thespis, die zeer goed wisten dat achter hen de uitgang zich sloot, en dat ze het met hun leven zouden bekopen. Alles om dat enorme leger van Xerxes, met zijn honderdduizenden soldaten enkele tienduizenden man lichter te maken, en hem op al die maanden van hun mars van Perzië naar Griekenland drie, drie dagen oponthoud te bezorgen. En toch wisten ze heel goed wat ze deden, en waarom ze het deden. Want zeg nu zelf, ook al denk je aan chocolaatjes wanneer je de naam "Leonidas" hoort; het is nu 2500 jaar later; vijf - en - twintig eeuwen, en nog altijd vangen we er de echo's van op.
-----------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2012/02/gates-of-fire-het-einde-van-de-eerste.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/search/label/geschiedenis%20%28aan%20de%20oevers%20van%20de%20Volga...%29 (Wel in omgekeerde volgorde te lezen, natuurlijk...)
zaterdag 3 maart 2012
Maar hoe zijn de dieren ontstaan (evolutie voor kindjes)?
"Papa", zegt scholier Sarah, "maar hoe zijn de dieren ontstaan?".
Het komt zomaar "out of the blue", waaraan je ziet dat je soms iets zegt tegen kindjes waarop ze helemaal niet reageren, om weken later te ontdekken dat ze er al die tijd mee bezig zijn geweest.
Dus scholier Sarah wist al van vroeger dat mensen niet ontstaan zijn omdat een aap in een mens was veranderd. Scholier Sarah wist wel al dat apen kindjes krijgen en dat die kindjes groot worden en ook kindjes krijgen, enzvoort enzoverder, en bovendien dat al die kindjes wel heel erg op hun ouders lijken maar toch ook allemaal licht verschillend van die ouders en van elkaar zijn. En verder kon ze zich er al iets bij inbeelden dat groepen apen op verschillende plaatsen konden gaan wonen. En dus kon het gebeuren dat er plaatsen waren waar de apenkindjes met een beetje grotere hoofden, of die beter rechtop konden lopen (en vele andere) het beter deden dan apenkindjes die dat minder konden, zodat die meer kindjes kregen dan de anderen en zodat de eigenschappen om (pakweg) beter rechtop te lopen meer begonnen voor te komen.
Waarop de kindjes van die kindjes weer licht verschillend van elkaar waren, zodat de betere rechtop lopers weer meer kindjes zouden krijgen, zodat er nog meer betere rechtop lopers kwamen, waar ook weer de besten (...) enzovoort enzoverder. Scholier Sarah kon het zich allemaal best wel voorstellen. Er was nog nooit zomaar een dier in een ander dier veranderd, maar geef het voldoende tijd waarin kindjes steeds weer een heel klein beetje in een bepaalde richting van hun ouders verschilden, en je zal eens wat gaan zien (1).
Zodat ze zoveel maanden later met grote onschuldige oogjes kwam vragen: maar hoe zijn dan de dieren ontstaan?
Ha, wel, de vraag impliceert al zeer juist dat we leven op een wereld waarop ooit geen dieren waren, maar er was wel water en zand en aarde etc etc, en daaruit kunnen (zoals we alle dagen met onze eigen ogen kunnen zien) behoorlijk complexe structuren ontstaan, die in vergelijking met onszelf toch nog altijd zeer simpel zijn.
"Ah ja?" vroeg scholier Sarah met ietwat skeptisch samengeknepen mondje, "en waar komt dat dan wel weer vandaan?".
Een veelbelovende scholier, die scholier Sarah, ze heeft ook al eens haar nonkel Tom verbaasd naar mij doen kijken toen ze een uitleg gaf over de Grieken die hadden gevochten tegen de Perzen (2). Hoe dan ook, dit evolueerde naar een uitleg die ermee begon (naast de zeer sterke aanmoediging, onder veel complimenten, om altijd oog te hebben voor dit soort skeptische vragen) dat er een aantal dingen zijn die tot vandaag niemand weet. En dat de kunst is om uit de dingen die we nog niet weten zo goed mogelijk te isoleren (a) wat precies we nog niet weten, en (b) de dingen waarover we toch iets zinnigs kunnen zeggen.
Dus heeft de mensheid een kleine eeuw geleden kunnen "zien" dat de sterren, zoals ze gegroepeerd zijn in melkwegen, uit elkaar weg vliegen, en dat de snelheid waarmee dat gebeurt (hoe verder ze uit elkaar zijn, hoe sneller het gaat) doet denken aan een ontploffing. Gevolgd door een samenvatting (3) van argumenten dat we wel heel weinig tot niets weten over het hoe en waarom van die ontploffing, maar dat we wel krachtige argumenten kennen om er toch maar mee te vertrekken.
Waarmee we ineens de ingrediënten "waterstof" en "helium" hebben, plus het feit dat we volgens mechanismen die we wel heel goed kennen (doorgaans "ster", of desnoods "zon" genoemd) begrijpen hoe veel andere atomen zijn ontstaan. Zodat we op zijn beurt begrijpen hoe volgens andere goed bekende mechanismen ("papa, wat betekent scheikunde?") waar al die bouwstenen vandaan komen en hoe die dan complexe structuren konden ontwikkelen.
Vandaar naar een nieuwe stap die we, als mensheid, nog niet doorgronden: het mechanisme waarmee die complexere structuren zo complex konden worden dat ze kopieën van zichzelf konden maken, en dit volgens een bouwplan dat ze in zichzelf meedragen, ook wel eens "leven" genoemd. Want eenmaal we die stap hebben gezet gaan we weer over naar bekende mechanismen - "natuurlijke selectie" (4) - om te verklaren hoe uit de simpelste "complexe structuren" de dieren ontstaan zijn; zoals uit de apen de mensen ontstaan zijn.
Scholier Sarah zat er allemaal met grooote oogjes op te luisteren. Ik vraag me nu al af waar we met de volgende vraag, binnen een paar weken of maanden, zullen staan.
--------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/12/socratische-dialoog-met-poedels.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/search/label/Vreemdeling%20ga%20de%20Spartanen%20vertellen...
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/01/kosmologie-een-anecdote.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/07/kosmologie-weemoedig-wegdromend.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/05/nogmaals-natuurlijke-selectie.html
Het komt zomaar "out of the blue", waaraan je ziet dat je soms iets zegt tegen kindjes waarop ze helemaal niet reageren, om weken later te ontdekken dat ze er al die tijd mee bezig zijn geweest.
Dus scholier Sarah wist al van vroeger dat mensen niet ontstaan zijn omdat een aap in een mens was veranderd. Scholier Sarah wist wel al dat apen kindjes krijgen en dat die kindjes groot worden en ook kindjes krijgen, enzvoort enzoverder, en bovendien dat al die kindjes wel heel erg op hun ouders lijken maar toch ook allemaal licht verschillend van die ouders en van elkaar zijn. En verder kon ze zich er al iets bij inbeelden dat groepen apen op verschillende plaatsen konden gaan wonen. En dus kon het gebeuren dat er plaatsen waren waar de apenkindjes met een beetje grotere hoofden, of die beter rechtop konden lopen (en vele andere) het beter deden dan apenkindjes die dat minder konden, zodat die meer kindjes kregen dan de anderen en zodat de eigenschappen om (pakweg) beter rechtop te lopen meer begonnen voor te komen.
Waarop de kindjes van die kindjes weer licht verschillend van elkaar waren, zodat de betere rechtop lopers weer meer kindjes zouden krijgen, zodat er nog meer betere rechtop lopers kwamen, waar ook weer de besten (...) enzovoort enzoverder. Scholier Sarah kon het zich allemaal best wel voorstellen. Er was nog nooit zomaar een dier in een ander dier veranderd, maar geef het voldoende tijd waarin kindjes steeds weer een heel klein beetje in een bepaalde richting van hun ouders verschilden, en je zal eens wat gaan zien (1).
Zodat ze zoveel maanden later met grote onschuldige oogjes kwam vragen: maar hoe zijn dan de dieren ontstaan?
Ha, wel, de vraag impliceert al zeer juist dat we leven op een wereld waarop ooit geen dieren waren, maar er was wel water en zand en aarde etc etc, en daaruit kunnen (zoals we alle dagen met onze eigen ogen kunnen zien) behoorlijk complexe structuren ontstaan, die in vergelijking met onszelf toch nog altijd zeer simpel zijn.
"Ah ja?" vroeg scholier Sarah met ietwat skeptisch samengeknepen mondje, "en waar komt dat dan wel weer vandaan?".
Een veelbelovende scholier, die scholier Sarah, ze heeft ook al eens haar nonkel Tom verbaasd naar mij doen kijken toen ze een uitleg gaf over de Grieken die hadden gevochten tegen de Perzen (2). Hoe dan ook, dit evolueerde naar een uitleg die ermee begon (naast de zeer sterke aanmoediging, onder veel complimenten, om altijd oog te hebben voor dit soort skeptische vragen) dat er een aantal dingen zijn die tot vandaag niemand weet. En dat de kunst is om uit de dingen die we nog niet weten zo goed mogelijk te isoleren (a) wat precies we nog niet weten, en (b) de dingen waarover we toch iets zinnigs kunnen zeggen.
Dus heeft de mensheid een kleine eeuw geleden kunnen "zien" dat de sterren, zoals ze gegroepeerd zijn in melkwegen, uit elkaar weg vliegen, en dat de snelheid waarmee dat gebeurt (hoe verder ze uit elkaar zijn, hoe sneller het gaat) doet denken aan een ontploffing. Gevolgd door een samenvatting (3) van argumenten dat we wel heel weinig tot niets weten over het hoe en waarom van die ontploffing, maar dat we wel krachtige argumenten kennen om er toch maar mee te vertrekken.
Waarmee we ineens de ingrediënten "waterstof" en "helium" hebben, plus het feit dat we volgens mechanismen die we wel heel goed kennen (doorgaans "ster", of desnoods "zon" genoemd) begrijpen hoe veel andere atomen zijn ontstaan. Zodat we op zijn beurt begrijpen hoe volgens andere goed bekende mechanismen ("papa, wat betekent scheikunde?") waar al die bouwstenen vandaan komen en hoe die dan complexe structuren konden ontwikkelen.
Vandaar naar een nieuwe stap die we, als mensheid, nog niet doorgronden: het mechanisme waarmee die complexere structuren zo complex konden worden dat ze kopieën van zichzelf konden maken, en dit volgens een bouwplan dat ze in zichzelf meedragen, ook wel eens "leven" genoemd. Want eenmaal we die stap hebben gezet gaan we weer over naar bekende mechanismen - "natuurlijke selectie" (4) - om te verklaren hoe uit de simpelste "complexe structuren" de dieren ontstaan zijn; zoals uit de apen de mensen ontstaan zijn.
Scholier Sarah zat er allemaal met grooote oogjes op te luisteren. Ik vraag me nu al af waar we met de volgende vraag, binnen een paar weken of maanden, zullen staan.
--------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/12/socratische-dialoog-met-poedels.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/search/label/Vreemdeling%20ga%20de%20Spartanen%20vertellen...
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/01/kosmologie-een-anecdote.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/07/kosmologie-weemoedig-wegdromend.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/05/nogmaals-natuurlijke-selectie.html
Abonneren op:
Posts (Atom)