Met het oog op de stapels problemen die op ons afkomen hoor ik een merkwaardige lokroep. De problemen in kwestie omvatten de vergrijzing, de financiering van pensioenen en andere tekorten, de gevolgen van de globalizering in het algemeen en de oplopende staatsschuld in het bijzonder, de opwarming van de aarde, en de uitputting van de fossiele brandstoffen. De lokroep die ik hoor - op zich al een vreemd verschijnsel voor november - hoopt dan ook op de verschijning van een zeer vreemde vogel. Wat ik uit diverse hoeken heb weten opklinken, is de roep naar "moedige politici".
Nu denk ik dat deze verzuchting uitdrukking is van dezelfde kortzichtigheid die we nu juist verwijten aan de andere, kennelijk niet zo moedige politici. Eigenlijk denk ik zelfs dat we naar de vreemde vogel in kwestie, de moedige politicus, zullen kunnen fluiten, als je me de woordspeling wil vergeven. Het punt is: in de betekenis waarin de woorden "moedig" en "politicus" hier gebruikt worden, kan de vogel helemaal niet opdagen. Want als hij, in deze betekenis, moedig was, dan was hij geen politicus, en als hij politicus is, dan kan hij niet moedig zijn.
Immers, de "moedige politicus" wordt verondersteld aan de bevolking te zeggen wat de andere politici niet "durven". Dat gaat terug over al die problemen: dat om ze op te lossen offers zullen nodig zijn. Harder werken, en langer werken, en meer belastingen betalen, en meer van dat fraais. Maar de reden waarom de politici dat niet zeggen is niet dat ze dat niet durven zeggen. De reden is doodeenvoudig een voorbeeld van "selectie effect". Dat begint ermee dat een hoop mensen wel degelijk dingen "durven" zeggen waarvan we hopen dat de "moedige politicus" het ook zal durven. Bloggers, bijvoorbeeld. Of commentatoren van bloggers, of schrijvers van lezersbrieven. En daarbij zijn er die wat meer gewicht in de schaal leggen, academici, bijvoorbeeld, of economisten in andere posities: zoals in het bedrijfsleven. Vandaar naar topmanagers is ook maar één stap.
Maar voor al die mensen zou wel eens kunnen gelden dat ze in die positie zijn, omdat ze geen politici zijn. Bijvoorbeeld omdat ze geprobeerd hebben met hun "moedige" uitspraken politicus te worden - en het volgende dat gebeurde was dat ze een andere positie moesten zoeken. Niet verkozen, niet weerhouden binnen de partij, noem maar op. Het "selectie effect" bestaat er in dat je gewoon geen politicus kan zijn, wanneer je in ernst werk gaat maken van de oplossingen van dat soort problemen. Je ziet het principe heel goed aan het werk in Wallonië: ongeacht hoe hard de stank opstijgt uit de beerputten, de mensen blijven stemmen op de partij die de problemen in stand houdt; omdat het alternatief is dat ze moeten gaan werken. De politici die daarentegen zeggen dat dat ook maar duurt zolang niemand de geldkraan dichtdraait, halen 0.20%. In andere woorden: de politici zijn een zorgvuldig geselecteerd kringetje mensen, en wel op het criterium dat ze de problemen niet aanpakken.
Daarom ook vereist het niet zoveel moed om er over te praten wanneer je geen politicus bent: de schrijver van de lezersbrief of het blog hoeft nu eenmaal niet herkozen te worden. Voor de politicus vereist het dan weer geen moed, maar zelfmoordneigingen. En dat laatste maakt dat je niet op de "moedige politicus" hoeft te rekenen. Simpel "selectie effect"; zeer, zeer weinig tijd nadat hij "moedig" is geweest, zal hij geen "politicus" meer zijn.
---------------------------------------------------------------
(1) zie http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/02/een-marshallplan-voor-walloni.html
EN: http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/08/dat-marshallplan-altijd-dat.html
2 opmerkingen:
Misschien bedoelt men wel: zo moedig dat ze pas na de verkiezing zaken zouden aandurven waarvan ze beseffen dat zij, waren die zaken vóór de verkiezingen geuit, niet verkozen zouden geweest zijn.
Maar het ergste is: partijen moeten coalities vormen. En het volstaat dat één grote en onmisbare groep (de PS) zich extreem behoudsgezind opstelt, en zij kan haar partner kiezen op basis van dat criterium. In een betere wereld zouden de andere partijen samen het been stijf kunnen houden, hoe lang ook er geen regering gevormd zou worden. Dit scenario kan echter nooit lukken als CD&V of VLD voldoende machtsgeil zijn en we weten allen wat daar het antwoord op is.
Ik vrees dat de splitsing van ons land de enige oplossing is om het bewind van de rentseekers te beëindigen.
Ik vermoed dat de roep naar moedige politici dan ook maar van een minderheid van de mensen komt. Want een meerderheid zou gewoon voor moedige politici kunnen stemmen als ze die zouden willen.
De vraag is natuurlijk ook hoe moedig zijn de mensen zelf? Hoe vaak zien we niet dat mensen met een ernstige ziekte zich tot een charlatan wenden die hen "geruststelt" en zegt dat het helemaal niet zo ernstig is of dat hij hen kan genezen, met als gevolg dat de werkelijke kans op genezing zoveel kleiner wordt. Soms heb ik de indruk dat hoe ernstiger de kwaal waarin aan vreest te lijden, hoe kleiner de kans dat hij naar de dokter gaat, want zolang de dokter de vrees niet bevestigd heeft, zolang bestaat de kans dat het iets anders is.
Er is IMO ook een gemis aan kritisch denken. De maatstaf die mensen lijken aan te nemen om iets te geloven of niet lijkt in eerste plaats te zijn in hoeverre het zaken bevestigd die ze al geloven en in hoeverre het positief zou zijn als iets waar zou zijn. De vraag: "Hoe weet men dat?" wordt heel weinig gesteld. Hij is ook meestal moeilijk te beantwoorden want als je een krant leest of het nieuws op radio of tv volgt krijg je zo goed als geen elementen aangerijkt om zelf eens iets nader te bekijken als je daar belangstelling voor zou hebben.
Het lijkt er dus heel erg op dat mensen over het algemeen verkiezen om in het geval van problemen om zo lang mogelijk de kop in het zand te steken. Natuurlijk verkiezen ze daarom ook politici die hen daarbij zoveel mogelijk helpen. We hebben dus de politici en overheden die we verdienen. Tot groot spijt van de enkelingen die iets moediger/kritischer zijn.
Een reactie posten