zaterdag 14 maart 2009

William Dunham

William Dunham is de auteur van een aantal popularizerende boeken over wiskunde. Terwijl het voor de meeste populair-wetenschappelijke literatuur een axioma is dat er geen (of hoogstens één) formules mogen in voorkomen, kan je dat met wiskunde moeilijk maken. Maar zoals mensen zoals ik goed weten is dat axioma er niet voor niets. Kortom, popularizerende werken over wiskunde zijn een extra uitdaging. En naar mijn opinie is Dunham er in geslaagd die uitdaging met succes op te nemen.

Verschillende jaren geleden was zijn Journey through Genius: The Great Theorems of Mathematics (1,991) mijn eerste experiment met Amazon. Alleen al de titel is vertederend. Je kan zo een stuk geschiedenis van het boek aflezen. Dunham schreef dus zijn boek en noemde het "The Great Theorems of Mathematics". Maar de uitgever vond dat niet goed klinken en veranderde het in "Journey through Genius". Dat vond Dunham weer veel te melig, en als compromis kwam heel die kilobus tevoorschijn. Let wel, ik wéét niet of dat verhaal waar is, ik verzin het hier gewoon zelf, maar ik zou serieus durven gokken...

Hoe dan ook, het kostte de luttele som van 10 USD en ik bestelde dus Journey through Genius. Dan heb ik ontdekt dat er ook verzendkosten zijn, en die waren voor verzendingen uit de US: 10 USD. Vervolgens arriveerde het boek in Europa, en zo kreeg ik onze vriendelijke douane aan de lijn: invoerrechten: jawel: 10 USD. En het toppunt is, ooit, ergens, op een Europese luchthaven is het uit mijn zak geglipt, en aangezien ik wel denk het ooit opnieuw te kopen zal dat dan 40 USD zijn. Kleine irritaties...

In dat boek heb ik, ondanks de formules, een hoop dingen geleerd. Nog altijd herinner ik me een lange vlucht - voor dat noodlottig verlies op een andere luchthaven - naar huis, waarin ik de hoofdstukken over Cantor begon te lezen. Nu moet je weten dat ik luchthavens en vliegtuigen haat zoals iedereen, maar dan in het kwadraat. Maar die hoofdstukken over Cantor zogen me op naar een andere wereld, een ander universum, een andere realiteit, alsof er geen hoofdpijn, brandstofgeuren, luchtzakken of vliegtuigeten bestonden. Om één of andere reden kwam er een moment waarop ik uit dat universum ontwaakte, terug in mijn armzalig fysiek omhulsel verdwaasd om me heen keek, tussen de andere opeengepakte reizigers en het geluid van de airco of wat het ook is, kortom, de hele doffe ellende... En met een zucht van verlichting gleed ik weer weg in de koele wateren van de ideeën van Cantor: ik kan het zoals je al gevoeld hebt met geen woorden beschrijven. Ik veronderstel dat wiskundigen haast allemaal zo'n moment moeten meegemaakt hebben waarop ze tot de wiskunde bekeerd zijn. Mij is het allemaal altijd veel te ver boven mijn pet gegaan, maar tenminste kan ik een beetje met ze meeleven...

En ik herinner me een stuk over de kwadratuur van de cirkel. Kan je je voorstellen dat ik met mijn wiskundig "talent" op een bepaald moment werkelijk in staat was uit te leggen, nee; te bewijzen, dat je een figuur als een wassende maan kan kwadrateren, maar niet de cirkel? Ik bedoel maar: Dunham was in een opdracht geslaagd waarvoor ik hem op voorhand maar heel weinig kans had gegeven. Ach, en de priemgetallen en de Stelling van Pythagoras...

Kortom, dit soort boeken, op een eenvoudig niveau - maar mèt formules, dus voor mensen die toch een beetje een inspanning willen doen - daar zou ik er nog wel meer van willen proberen. Dunham zelf heeft er intussen verschillende geschreven, en uit The Mathematical Universe heb ik één en ander geleerd over het getal e, verder de wet van de grote getallen, en ook één ander over "reeksen" (1). Maar toen mijn schoonbroer me The Music of the Primes van Du Sautoy aanbeveelde ("dat was nu echt iets voor mijn niveau"...) oeioeioeioeioei... Een paar hoofdstukken lang kon ik een beetje, uit een zéér verre verte, volgen waar hij het over had, en vanaf bladzijde 50 had het boek evengoed in het Sanskriet geschreven kunnen zijn. Dat gaat zo met echte wiskundigen, ze kunnen zich niet voorstellen dat iemand het moeilijk had met de wiskunde van de Latijn-Griekse richting van de destijds.

En dus zie ik boekjes als "The History of Pi" of "The secret of e" staan in de boekhandel, maar ik durf ze niet meenemen. Zéér beperkte tijd, zéér bescheiden talent... In feite heb ik een "éénoog" nodig die wil koning spelen "in het land der blinden". Als iemand denkt me iets te kunnen aanbevelen zonder dat ik in de valstrik van die primes val: stel gerust iets voor.

----------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/08/12-13-14.html

Geen opmerkingen: