woensdag 18 maart 2009

De Toplonen zijn in het nieuws!

De bonussen van AIG zijn niet van de voorpagina's weg te branden. Hier hebben we praktisch een schoolvoorbeeld van iemand die "het" gedaan heeft, en nu die ook nog "toplonen"(1) krijgen uitbetaald is de verontwaardiging enorm. De verontwaardiging om de verontwaardiging (je moet ook maar eens de commentaren bij (1) bekijken...) is overigens ook groot:

http://lvb.net/item/7200#77845


En ja, ik blijf het niet simpel vinden om de veroordeling van de toplonen zomaar zonder meer uit te spreken. AIG krijgt eerst (grootte orde) 100 miljard USD (!!) belastinggeld (!!) om alleen maar aan zijn verbintenissen te kunnen voldoen, en betaalt prompt 100 miljoen USD (grootte orde) bonus (!!) aan de mensen die die verbintenissen hebben aangegaan. Maar hoe hard je het ook draait of keert: het blijft zo dat je voor elke 1,000 dollar staatshulp 1 (één) dollar bonus uitbetaalt. En dus, zoals ik in de url's bij (1) ook al schreef, hoe verwerpelijk ik dat ook vind, ik zie moeilijk hoe het veel verschil kan maken.

Maar kijk, ik vind achteraf dat ik toch al twee keer een goede poging gedaan heb om er "voorbij de emotalk" ("verwerpelijk"...) iets zinnigs, en objectiefs over te zeggen. Het idee dat me momenteel het belangrijkste lijkt is dat de toplonen een "moral hazard" creëren. Dat is iets waar de rechterkant van het politieke spectrum vaak over preekt, maar om één of andere reden doen ze dat alleen als de overheid daar de oorzaak van is (2). Meestal is het verhaal ongeveer als volgt: overheidsinterventie maakt dat managers roekeloze beslissingen nemen, omdat ze weten dat ze, als het fout loopt, door de overheid gered worden. Maar als je nu nog niet gezien hebt dat precies hetzelfde geldt - als het niet nog veel méér is - met de miljoenenbonussen; wanneer ga je het dan zien?

Natuurlijk, mensen die iets niet willen zien, die zullen het ook niet zien, daar moeten we ons alvast niet over verwonderen...

Maar goed, overigens, dat ik van bij het begin ook gezegd heb dat die "toplonen" voor mij ongeveer zo ver van een "vrije markt" mechanisme verwijderd zijn als fysisch mogelijk... Hoe dan ook, ik denk dus een eerste argument te hebben tegen toplonen, in het feit dat ze een bron van "moral hazard" zijn, en volgens een criterium dat politiek rechts, zij het in andere omstandigheden, vaak inroept is "moral hazard" een serieus risico en moeten we er hard aan werken om er geen slachtoffer van te worden.

Verder was er laatst ook een postje dat me ook nu lang niet zo slecht lijkt, en waarin ik nadenk over het "model" (3). Neem aan dat "het communisme" ergens, op een zeer abstract niveau, een heel mooie theorie was. Idealistisch in de morele zin, rationeel, progressief, en vooral: het kan werken. Alleen (vinden wij, neo-liberalen), de "menselijke natuur" zit zo in elkaar dat het in de realiteit niet zal werken. Of we nu gelijk hebben of niet, we denken dat de menselijke natuur vereist dat we het gevoel willen voor een groot deel voor onszelf te kunnen werken, en anders werken we nog liever niet - of toch veel minder. Maar als we het idee van het communisme kunnen afwijzen omdat het in de levende menselijke realiteit niet werkt, dan moeten we hetzelfde concluderen over een wereld met toplonen, waarin de mensen in het algemeen niet willen werken.

Dat laatste is nu precies wat je kan zien, alle dagen, sinds vele dagen, in het nieuws. En als ik even nalees in de commentaren uit het blog van LVB waarnaar ik hier boven verwees, dan heb ik zo de indruk dat je niet iedere criticus van de toplonen kan rangschikken onder de "ideologisch of politiek bevlogenen die vinden dat een loon moet dienen om "in het levensonderhoud te voorzien", dat rijkdom immoreel is (...)" - kortom, links gespuis.

Ik heb mezelf vaak tot "links" zien rekenen omdat ik het niet met de rechtse conventional wisdom eens was, maar als ik nu de namenlijst zie denk ik niet dat het deze keer zal pakken.

-----------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/10/oh-die-toplonen.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/10/nog-eens-de-toplonen.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/11/moral-hazard-de-schuld-van-de-overheid.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/02/als-economie-geen-wetenschap-is.html

6 opmerkingen:

Anoniem zei

wat ik me al een tijdje afvraag, bij ons gaat door ons belastingstelsel de helft van zo'n toploon toch naar de staat niet?
das dan toch leuk voor de doordeweekse belastingbetaler want geld dat voor 'ieders goed' geinvesteerd zal worden?
In de VS ligt dat dan wel weer wat anders natuurlijk.

Koen Robeys zei

En ja, *indien* het geld voor "ieders goed" wordt geïnvesteerd hoor je mij niet eens klagen.

Je ziet, neem ik aan, mijn punt? :-)

(Mocht je af en toe willen posten, zou je je dan geen nick aanmeten? Kwestie dat de ene "anoniem" nu eenmaal de andere niet is...)

Koen Robeys zei

oeps, foutje, ik had éérst willen schrijven dat het méér dan de helft is, die in België naar de belastingen gaat.

Kri.st zei

XKCD slaat zoals zo vaak de nagel op de kop:
http://xkcd.com/558/
Het gaat om peanuts...
En de verontwaardiging hiervoor zou er eens voro kunnen zorgen dat de grote hoeveelheid staatsteun uiteindelijk niks uithaalt. Hebben we met zin allen 100 miljard weggegooid omwille van 100 miljoen.

In Zwitserland is de UBS niet uit het nieuws weg te branden. De UBS heeft ook veel staatsteun gekregen. De UBS betaalt ook nog steeds boni uit.
En dat zouden ze dus beter niet doen, aldus alle krantencommentaren.

Wat ik echter ook in de krant lees is dat de UBS op dit moment nog een ander probleem, een probleem dat ik eigenlijk tussen de regels moet lezen, want het krijgt weinig aandacht.
Bijna niemand wil nog aan het hoofd van dat bedrijf staan. Het word steeds lastiger om iemand te vinden die capabel is de een stoel aan de directietafel te bezetten, die het nog wil ook.
En als je de UBS verbied om bonussen uit te betalen dan gaat het nog moeilijker worden. Want het gaat niet alleen om directiebonussen. Het gaat ook om het middenkader. En dat middenkader bestaat voornamelijk uit personen die niet per se voor de UBS hoeven te werken.
Het laatste wat je als bedrijf in moeilijkheden nodig hebt is dat je beste kaders het bedrijf verlaten en je overblijft met enkel nog degenen die nergens anders terechtkunnen.
Het laatste wat de staat nodig heeft is dat een bedrijf waar ze 100 miljard in gestopt hebben alsnog overkop gaat...

Koen Robeys zei

Ik geloof dat ik het eerder gezegd heb, in de posts en de commentaren waarnaar ik verwees: ja, het gaat om (relatieve) peanuts waarvan ik niet zie hoe ze het verschil zouden kunnen maken; maar ik geloof niet erg in het idee dat ze "anders" geen fatsoenlijk personeel kunnen aantrekken. Eens te meer zijn het grotendeels de mensen die de enorme lonen al verdienen die oordelen dat ze nodig zijn...

Maar denk dat we in heel veel onderwerpen kunnen zien dat mensen ze beoefenen gewoon voor de passie, half aan de rand van de hongerdood, en verder dat er veel onderwerpen zijn waar mensen ongelofelijk goed in zijn voor een heel banaal inkomen, en tenslotte denk ik dat er best wel een paar onderwerpen zijn waarin je goed geld kan verdienen; tot zelfs rijk worden, en dan is het natuurlijk meegenomen.

En ik denk ook - en ik had dat eerder gezegd - dat ik sinds vele jaren zelf in de financiële wereld heb gezien dat er op alle niveau's een enorm aanbod aan talent bestaat, en dat ik meerdere redenen zie waarom ik niet geloof dat er zomaar ineens een enorme kloof ontstaat, juist op het moment dat mensen in een positie komen om de postjes in kleine comité's onder elkaar te verdelen, waar alleen maar die paar enkelen over kunnen, en die dat dan alleen nog willen als ze daarvoor de miljoenen met tientallen tegelijk binnenrijven.

Zoals ik hier al zei, ik kan inzien dat er mensen zijn die dat geloven, maar ik kan niet aannemen dat iemand dat gelooft zonder dat hij dat *wil* geloven. Het aantal feiten die zich net onder onze neus bevinden, en die je toch uit het beeld moet wegknippen om het te *kunnen* geloven lijkt me te groot.

Koen Robeys zei

Volledigheidshalve wil ik er nog aan toevoegen dat ik best wil geloven dat *vandaag*, in dit soort crisis, praktisch niemand nog aan het hoofd van een internationale bank *wil* staan, om de stomme reden dat *niemand* een begin van een idee heeft hoe dit gaat aflopen. En ja, als je dan een paar miljoen uitgekeerd krijgt, en je het in die omstandigheden toch wil doen, omdat je nu eenmaal behoorlijk royaal van je rente kan gaan leven als het toch misloopt, dan ben ik niet verbaasd. Moral hazard, zonder dat het ook maar iets met overheidsinterentie te maken heeft, ik zei het al eerder, zowel hier als vroeger...