Maar terug naar dat artikel. De Drake Equation drukt een serie probabiliteiten uit: bijvoorbeeld de kans dat leven ontstaat, en de kans dat dat leven intelligent wordt, en dat het een bepaald soort beschaving ontwikkelt... en zo nog een paar meer. En verder is er een schatting van hoeveel planeten er ontstaan en de levensduur van de beschavingen... En het product van dat aantal planeten maal al die probabiliteiten zou ons vertellen hoeveel beschavingen we ruwweg in de Melkweg kunnen verwachten.
"Zou", conditionele wijs, omdat we in werkelijkheid geen flauw benul hebben van wat die probabiliteiten precies zijn. Dus het blijft een raad-spelletje, maar het helpt toch om bijvoorbeeld te situeren over welke onderwerpen we wel, of juist niet, genoeg weten om er tenminste iets zinnigs over te zeggen.
In dit kader zit het tamelijk beroemde (voor geïnteresseerden...) verhaal van Enrico Fermi (één van de vaders van het Manhattan Project) die op een dag zei: als er dan toch zoveel intelligente beschavingen in de Melkweg zitten (zoals men in eerste instantie dacht te denken) - waarom krijgen we er dan geen spoor van te zien? In een variant op de kracht van "samengestelde interest" beredeneerde Fermi dat beschavingen zich al lang hadden moeten laten zien, ergo: ze waren er niet. Zo werd het voornamelijk een discussie tussen believers en non-believers met alle nadelen vandien.
Maar hoe harder je gaat benadrukken dat wij, mensen, eigenlijk een "fluke" zijn; een zodanig uitzonderlijk toeval dat je er helemaal niets algemeens uit kan afleiden, des te harder je moet erkennen dat dat soort flukes tensminste bestaan. (Ik weet het - iets dergelijk is al eens eerder gezegd: knipoog to whom it may concern.) Zo komen we bij het deelaspect dat àls er dan nog intelligent leven zou zijn, ze er zeer waarschijnlijk niet als mensen zouden uitzien. Aangezien dat niet was waar ik het over wou hebben volsta ik hier maar met trefwoord "Stephen Gould".
Mijn punt is dat je nu eenmaal vertrekt van een "fluke", en vervolgens helemaal zelf mag beslissen of, en hoeveel of weinig aandacht je er aan schenkt. Wel, dan mag ik ook helemaal in mijn eentje verklaren dat de Melkweg alsnog uitpuilt van leven (pak vast, Enrique!). Ja, en - na een beetje rondneuzen op de sites over de structuur van de Melkweg (4) - plaats ik een hele waaier in de buurt van de plaats waar onze Orion Arm (het stukje structuur van de Melkweg waarin wij ons samen met de bestanddelen van het sterrenbeeld Orion bevinden) samenvloeit met de veel grotere Sagittarius Arm. (Uim, ja, het is intussen "science fiction"; probleem?) Deze regio wordt door de locals "De Vork" genoemd, en het is een heuse melting pot van beschavingen! En dus vraagt Enrico zich af: waarom komen ze dan helemaal niet bij ons een kijkje nemen? En waarom zien we er niets van?
Tja, hoe meer de Melkweg uitpuilt van leven, hoe meer ze al "dicht" bij huis te doen hebben, nietwaar? Als er (zeg) twintig grote beschavingen in de "buurt" zijn, dan zijn er daar vermoedelijk ook wel honderd(en) beschavingen van ons huidig menselijk niveau, en nog veel meer primitieve beschavingen, en nog heel veel meer ontluikende intelligenties... Ik denk werkelijk dat heel dat idee van "ze" zouden hier al zijn veel te veel impliceert dat er heel weinig beschavingen zijn. Dan hebben ze inderdaad ook weinig meer om handen dan in alle richtingen zoektochten organizeren. Maar dat er weinig zijn is nu juist wat de Fermi-paradox probeerde te argumenteren! Nu heb ik die smeltkroes van interstellaire beschavingen in de nabijheid van "De Vork" echt om geen andere reden verzonnen dan dat dat me wel interessante science fiction lijkt. En toch... Heb ik niet minstens geïllustreerd dat je vanuit een simpel science fiction beeld best wel iets interessants kan zeggen, bijvoorbeeld, over verborgen cirkelredeneringen?
Hier is er nog een punt dat ik uit die science fiction haal. Wij, mensen, liggen in een veel minder door beschavingen bezaaide deel van de mensheid dan de regio rond "De Vork". Nu zegt de regel dat alle regio's er ruwweg hetzelfde uitzien, hoewel er natuurlijk wel een beetje variatie kan zijn. In ieder geval, mijn beslissing ("science fiction") dat het bij ons allemaal wat dunner gezaaid zit verplicht me na te denken. Zijn wij de regel, of is integendeel De Vork de regel? En als wij de uitzondering zijn, waarom is dat dan zo? Allemaal vragen...
Mijn laatste punt is dat de beschavingen uit De Vork zich natuurlijk eerder met hun omgeving zullen bezig houden, dan met een niet bijzonder aparte cultuur uit de een duistere streek van de Melkweg op twee - dui - zend (plus) lichtjaar daarvandaan! 2,000 lichtjaar! Kan je je daar iets bij voorstellen? Probeer je je eens in te beelden dat je dat te voet gaat afleggen? (Laat me eens iets weten over je berekeningen?) Je voelt het komen: zelfs voor die interstellaire beschavingen is 2,000 lichtjaar enorm veel. Alleen zo kan je verklaren dat er tegelijk heel veel beschavingen zijn (beslissing; "science fiction") èn dat we ze nooit te zien krijgen ("Fermi-paradox"). Ik had het dan ook al eens eerder verklapt: E = md³! Misschien zou een hogere exponent beter zijn, maar alleen de 2 en de 3 staan gemakkelijk op mijn toetsenbord. Intussen ligt mijn formule toch maar dicht bij die van Einstein, terwijl ze meteen (met "d" van "distance; afstand) verklaart waarom 2,000 lichtjaar zo belachelijk ver is. Als de energie die je nodig hebt om je te verplaatsen gerelateerd is aan de derde (laat staan hogere) macht van de afstand...
Ik zou ook thuisblijven.
-------------------------------------
(1) Morton, A Mirror in the Sky, in It Must be Beautiful, Great Equations of Modern Science (2,002)
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/05/de-drake-equation.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/02/dingen-die-iedereen-zou-moeten-weten.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/03/de-melkweg.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten