Kernenergie: de wind in de zei- oeps, in de neutronen

De website van de krant De Tijd maakt melding van een opinie onderzoek, waaruit blijkt dat 46% van de Belgen voor kernenergie is, en 15% tegen:

http://www.tijd.be/nieuws/binnenland/%27Belg_verrassend_pro_kerncentrales_%27.8156975-438.art

Toch blijven veel mensen grote bezwaren hebben tegen de kernenergie, en zou de grote meerderheid veel liever groene energie zien, zoals zonne- en windenergie. En daarmee staat "de Belg" verbazingwekkend dicht bij mijn eigen opinie: komt dat zien...

De reden waarom de meeste andere Belgen alsnog aan kernenergie denken is dat ze vrezen dat de groene energie onbetaalbaar zal zijn. Ik weet het gewoon niet. Zelf denk ik in dit verband in een andere richting, maar eigenlijk weet ik dat ook niet. Het is één van die dingen die ik me afvraag; mijn intuïtie zegt me het volgende, maar corrigeer me als ik dat mis heb.

Ik weet zeker dat er iets bestaat dat analoog is met de boekhouding van een bedrijf, die aan de ene kant van een blad papier zegt wat een bedrijf doet met zijn geld ("activa"), en aan de andere kant van dat blad zegt waar dat geld vandaan komt ("passiva") - waaruit volgt dat de totalen van de twee kanten altijd aan elkaar gelijk zijn, hetgeen op zijn beurt verklaart waarom we dat de "balans"van de onderneming noemen (1).

Welnu, ongetwijfeld bestaat er een energiebalans van de samenleving waarop je kan zien, aan de ene kant, hoeveel energie we verbruiken, en aan de andere kant waar die energie vandaan komt. En dat per rubriek: zoveel energie naar industrie, zoveel naar verkeer, zoveel naar verwarming of afkoeling, enzovoort, totaal: zoveel. En aan de andere kant, zoveel komt er van olie, zoveel van gas, zoveel van kernenergie, zoveel van groene energie... En de twee totalen moeten gelijk zijn.

Nu heb ik die energiebalans nooit gevonden, maar ik denk te weten dat landen als België en Frankrijk voor goed 50% afhankelijk zijn van kernenergie, terwijl Europa als geheel toch wel erg afhankelijk blijft van olie en gas, en dus het Midden Oosten en Rusland. En wat ik denk, als je die balans zou zien, is dat je zou merken dat groene energie maar zeer kleine fracties uitmaakt van ons totaal energieverbruik. Geen 50%, en ook geen 5%, maar bijvoorbeeld 0.50%.

In dat geval zou je, als je wil voorstellen de kernenergie te vervangen door groene energie, 100 keer meer uit zonnepanelen en windmolens moeten halen dan je nu doet. Maar als je nu al hoort hoeveel misbaar er opstijgt als je zelfs maar één windmolen wil plaatsen... En verder hoeveel twijfels er zijn bij de efficiëntie van de groene energie, tenminste bij de huidige technologie... En dus schaar ik me maar bij de 46% pro kernenergie.

In een ideale wereld zou nu iemand komen vertellen hoe de verhoudingen van de balans er werkelijk uitzien, alsook een beeld geven van hoe de technologie er werkelijk voorstaat, plus enkele beredeneerde extrapolaties... En we zouden met dank aan het internet weer een stuk wijzer geworden zijn. Toch vrees ik dat we eerder een politieke dan een economische "analyse" kunnen verwachten. Men beslist eerst voor of tegen kernenergie te zijn, en past vervolgens de technische analyse, de extrapolaties en zelfs de cijfers aan de gewenste conclusies aan. Dat klinkt pessimistisch op het cynische af, maar dat is nu eenmaal wat we van zowel links als rechts de hele tijd te zien krijgen: de crisis is de schuld van de vrije markt, respectievelijk de overheid, en als je het in twijfel trekt krijg je slechte scores (grijns).

Een tweede bezwaar dat ik niet deel is dat we niet weten hoe het met het afval moet. We slaan het nu wel op, maar soms blijft het zo lang gevaarlijk dat zelfs onze containers en zelfs onze kleilagen het niet zo lang zullen uithouden als het afval. Maar ik vraag me werkelijk af - en opnieuw, corrigeer me als ik het mis heb - of dat geen "Monster van Frankenstein" denken is: "als ik het niet begrijp zal het wel gevaarlijk zijn".

Als we vandaag dat afval kunnen opvangen en opslaan, welke reden is er dan om aan te nemen dat iemand in de (zeer) (verre) toekomst dat niet ook kan? Om te zwijgen van allerlei mogelijkheden dat het probleem al lang is opgelost - bijvoorbeeld omdat het "gevaar" van vandaag de nuttige energiebron van morgen is geworden? Je komt dan terecht bij verhalen waarin de beschaving van de toekomst niet meer in staat zou zijn onze waarschuwingen te lezen, en dus met open ogen eens even in onze nucleaire vaten gaat woelen. Maar om dat realistisch te maken moet je scenario zoveel laten vergeten en verloren gaan dat je verhaal geen rol meer kan spelen in je beslissingsproces. Tenzij, natuurlijk, je eerst hebt beslist dat je "tegen" bent, en vervolgens op zoek gaat naar iets waardoor je je wil laten overtuigen: "politieke, eerder dan economische analyse".

Het punt is gewoon dat de waarde van dat verhaal zo verloren gaat in zilliarden andere mogelijke scenario's dat je onmogelijk kan weten of je nu eerder met dit, dan wel één van al die andere scenario's moet rekening houden. Wat als we met onze anti-nucleaire houding een essentiële technologie laten verloren gaan, zodat onze eigen beschaving binnen 100 jaar ineenstort? Wat als het gevolg is dat een andere hedendaagse beschaving niet weigert de technologie te gebruiken en nog eens een millennium later, als gevolg daarvan, een superioriteit haalt, vergelijkbaar met die van het Westen een generatie geleden - en dat in combinatie met een kwaadaardige dictatuur?

Ik bedoel maar, als "jij" verhalen mag vertellen, en verwachten dat ze serieus genomen worden, waarin je tonnen factoren zo mag afstellen dat je gewenste conclusie er uit volgt - waarom zou "ik" dat dan niet ook mogen? En als "ik" dat wel mag, hoe zouden we dan ooit kunnen weten welke van die scenario's vandaag een impact op onze beslissingen mag hebben, en waarom?

Kortom, ik heb een nogal agnostische houding tegenover die zeer verre toekomstige onzekerheid. Als je er met geen mogelijkheid iets zinnigs over kan zeggen, dan kan het ook geen factor in ons beleid zijn. Ik wil best open staan voor correctie. Niet gemakkelijk, ik geef het toe, in onze gepolitizeerd discours, maar toch...

----------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/02/goed-nieuws-voor-de-linkse-critici.html