http://www.princeton.edu/~pkrugman/CRISES.pdf
In deze tekst heeft Krugman het over de parallellen tussen bepaalde wisselcrisissen (zoals de Aziëcrisis van 1,997/98) en de huidige crisissen. In die vorige crisissen kwam de munt van een bepaald land onder druk, en omdat ze veel buitenlandse schulden hadden kwamen ze in een vicieuze cirkel terecht. Dat kwam zo.
Zeg dat één dollar gelijk is aan 100 eenheden van jouw munt, de peso. Je ontleent nu in dollar (bijvoorbeeld omdat de kapitaalmarkt breder is, of omdat het goedkoper is: doet er hier niet toe), en je verkoopt die dollar, en met de aldus bekomen 100 peso ga je in je thuisland aan het werk. En zeg nu dat je economie het moeilijk heeft met de export en dat de werkloosheid stijgt. Dan kan een lagere munt helpen: internationale kopers krijgen voor hun ene dollar bijvoorbeeld 120 peso in plaats van honderd, en heel je economie is goedkoper geworden, en dus stijgt de export, en dus ook werkgelegenheid.
Het dilemma is echter dat hoe meer je munt zakt om dat effect te bekomen, hoe meer ook je schulden stijgen. IJsland, bijvoorbeeld, heeft precies dat meegemaakt. De kroon is gedaald van 100 naar 300 voor een euro, en dus is de (grote) buitenlandse schuld verdrievoudigd (1): dat alleen al volstaat om je munt verder onder druk te zetten; de vicieuze cirkel. Terwijl proberen je munt stevig te houden alleen maar de werkloosheid doet stijgen en de speculatieve aanvallen doet aanwakkeren: ook een ramp.
Destijds hebben de markten alsnog de devaluaties afgedwongen en (al dan niet wijsheid achteraf) dat bleek het minste van twee kwaden. De getroffen landen kwamen er terug bovenop omdat ze door de exploderende schuld weliswaar zo goed als failliet waren, maar een exportexplosie meemaakten die al snel de economie weer omhoog duwde.
Daarmee hebben we een overeenkomst met de huidige crisis: er treedt een enorme "deleveraging" (2) op. Maar als dat gebeurt via de (relatieve) uitweg van de muntcrisis, dan krijg je je medicijn toegediend tesamen met een portie tegengif: dat is precies die exportexplosie die ontstaat door de goedkopere munt. Maar er is ook een verschil: en dat is dat in een muntcrisis die uitweg tenminste bestaat. Immers, je hoeft niet (altijd) je munt te devalueren - maar het effect zal oplopende werkloosheid, dalende activiteit en uiteindelijke dalende prijzen zijn: deflatie (3). En dan stijgt niet alleen je buitenlandse schuld in waarde, maar dan stijgen ook al je andere schulden in waarde.
Maar wat als we, zoals nu, in een "asset deflatie" zitten, een crash die niet in de waarde van de wisselkoers zit, maar wel in (om het af te ronden) de waarde van de huizen? Wel, dan krijgen we als gevolg van die daling wel het bittere medicijn van de deflatie te slikken, maar die brengt niet de explosie in de export mee die de crash van de wisselkoers wel meebrengt. En dus, concludeert Krugman, zijn er nu een hoop mensen die denken aan vroegere crisissen die gevolgd werden door een heel forse heropleving: en dat maakt hen erg optimistisch. Maar dat komt omdat ze wel de overeenkomsten met die verleden crisissen zien, maar niet de verschillen. En het was juist in die verschillen dat de heroplevingen van het verleden zaten...
------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/01/ijslandse-kroon-waar-is-het-geld.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/01/bc-en-ad.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/11/deflatie-een-probleem.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten