Een tijdje geleden was ik niet erg onder de indruk van de "ideologische blokkade" (1). Het komt voor in een brede waaier onderwerpen (zoals de politieke economie) maar het schoolvoorbeeld is natuurlijk religieus. Het boek Genesis zegt dat "soorten zich voortplanten binnen hun soort" en alle uitspraken uit de wetenschap (in casu de biologie, in casu de evoluteotheorie) worden niet getoetst aan de vraag of het klopt met de realiteit, maar aan de vraag of het klopt met het dogma.
Maar als je goed weet waar je mee bezig bent kan je de techniek wel gebruiken om er iets mee te bereiken; zolang je jezelf maar niet "ideologisch blokkeert". Het is ook wel analoog aan wat volgens mij het nut van "science fiction" is (2). In dit geval wil ik het eens proberen bij het onderwerp van de bevolkingsaangroei. Herinner je hoe snel (naar geologische, en zelfs historische maatstaven) een bescheiden maar volgehouden groei de hele massa van de planeet Aarde zou omzetten in mensen (3). Alleen al de vraag waar de nodige energie vandaan moet komen doet vermoeden dat de groei al een pak eerder een pak lager zal mogen.
Maar beeld je nu voor het gemak in dat je één van die mensen bent die - om een reden die mij altijd nogal mysterieus is gebleven - vinden dat de noodzaak van een groeiende bevolking even onaantastbaar vast staat als een vers uit de Bijbel. Met andere woorden, je moet iets verzinnen om mee te reageren - hoewel er natuurlijk ook wel andere reacties mogelijk zijn (4). In dat geval, denk ik, is de beste kandidaat het te gaan zoeken in het effect van technologische vooruitgang.
Immers, de berekening veronderstelt dat we aan de Aarde vastgekleefd zitten. Dat is vandaag wat onze beste natuurkundige theorieën denken. Maar niets belet ons de feiten aan te passen aan het (zelf opgelegde dogma): de nood aan bevolkingsaangroei gaat voor alles; op Aarde botst verrassend vlug op een absolute limiet, ergo: we zitten niet vastgekleefd aan de Aarde! Of met andere woorden, onze natuurkundige theorieën zullen ons "in de toekomst" toelaten de planeet te verlaten en de rest van het universum te kolonizeren (het zonnestelsel is vanzelfsprekend niet goed genoeg: samengestelde interest).
Daarmee hebben we genoeg "science fiction" en kunnen we de normale manier van fatsoenlijk nadenken weer laten overnemen. We weten doodeenvoudig vandaag niet of het bovenstaande syllogisme waar is. Het hangt af van eigenschappen van het universum die onze huidige kennis nog niet bereikt heeft. Zitten we wel of niet vast aan de lichtsnelheid? Bevinden er zich wel of geen nieuwe lagen achter de realiteit die wij al kennen, met bijhorende mogelijkheden aan energie en andere hulpbronnen? En ongetwijfeld zijn er nog vele andere, soortgelijke vragen over het totale materiëel potentiëel van het universum.
Maar als het afhangt van eigenschappen die het universum misschien niet eens heeft - zouden we dan niet een beetje oppassen met die "noodzakelijke bevolkingsgroei"? Ik heb al op diverse plaatsen mensen weten zeggen dat iedereen die pleit voor beperking de facto pleit voor volkerenmoord! Omdat we al die mensen die anders zouden geboren worden hun leven ontzeggen! Zo maken ze er een soort morele kwestie van. Maar mijn samengestelde interest werpt ook daar weer een heel ander licht op. Stel dat je ontdekt dat het universum niet het materiële potentiëel biedt om de onbeperkte groei vol te houden: bij welk aantal mensen zou je dat bij voorkeur willen weten?
Als je dat te weten komt bij een veelvoud van vandaag, en het blijkt dat de bereikbare ecologie dat aantal niet kan dragen: hoeveel mensen zullen er dan op dat moment, als we niet met zes, maar bijvoorbeeld zestig miljard zijn, slachtoffer worden van hongersnoden en dodelijke ziektes en oorlogen? Dat zijn allemaal termen die we kunnen verdragen als we er vanop onze stoel naar zitten te kijken op een computerscherm... Maar wat als je eigen versie van "baby Simon" hartverscheurend zit te huilen en zijn grote oogjes op jou richt, en jij kan niet snel een flesje opwarmen, maar alleen proberen hem te troosten? En dat maal honderd miljard keer?
Interessante "moraal", nietwaar, die zich dat soort vragen maar liever niet stelt, omdat ze anders wel eens "volkerenmoord" zouden kunnen plegen?
--------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/11/het-punt-omkeren.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/06/als-anathem-toch-diep-gaat.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2010/01/de-hele-wereld-omzetten-in-mensen.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/06/de-weigering-te-weten.html
Maar als je goed weet waar je mee bezig bent kan je de techniek wel gebruiken om er iets mee te bereiken; zolang je jezelf maar niet "ideologisch blokkeert". Het is ook wel analoog aan wat volgens mij het nut van "science fiction" is (2). In dit geval wil ik het eens proberen bij het onderwerp van de bevolkingsaangroei. Herinner je hoe snel (naar geologische, en zelfs historische maatstaven) een bescheiden maar volgehouden groei de hele massa van de planeet Aarde zou omzetten in mensen (3). Alleen al de vraag waar de nodige energie vandaan moet komen doet vermoeden dat de groei al een pak eerder een pak lager zal mogen.
Maar beeld je nu voor het gemak in dat je één van die mensen bent die - om een reden die mij altijd nogal mysterieus is gebleven - vinden dat de noodzaak van een groeiende bevolking even onaantastbaar vast staat als een vers uit de Bijbel. Met andere woorden, je moet iets verzinnen om mee te reageren - hoewel er natuurlijk ook wel andere reacties mogelijk zijn (4). In dat geval, denk ik, is de beste kandidaat het te gaan zoeken in het effect van technologische vooruitgang.
Immers, de berekening veronderstelt dat we aan de Aarde vastgekleefd zitten. Dat is vandaag wat onze beste natuurkundige theorieën denken. Maar niets belet ons de feiten aan te passen aan het (zelf opgelegde dogma): de nood aan bevolkingsaangroei gaat voor alles; op Aarde botst verrassend vlug op een absolute limiet, ergo: we zitten niet vastgekleefd aan de Aarde! Of met andere woorden, onze natuurkundige theorieën zullen ons "in de toekomst" toelaten de planeet te verlaten en de rest van het universum te kolonizeren (het zonnestelsel is vanzelfsprekend niet goed genoeg: samengestelde interest).
Daarmee hebben we genoeg "science fiction" en kunnen we de normale manier van fatsoenlijk nadenken weer laten overnemen. We weten doodeenvoudig vandaag niet of het bovenstaande syllogisme waar is. Het hangt af van eigenschappen van het universum die onze huidige kennis nog niet bereikt heeft. Zitten we wel of niet vast aan de lichtsnelheid? Bevinden er zich wel of geen nieuwe lagen achter de realiteit die wij al kennen, met bijhorende mogelijkheden aan energie en andere hulpbronnen? En ongetwijfeld zijn er nog vele andere, soortgelijke vragen over het totale materiëel potentiëel van het universum.
Maar als het afhangt van eigenschappen die het universum misschien niet eens heeft - zouden we dan niet een beetje oppassen met die "noodzakelijke bevolkingsgroei"? Ik heb al op diverse plaatsen mensen weten zeggen dat iedereen die pleit voor beperking de facto pleit voor volkerenmoord! Omdat we al die mensen die anders zouden geboren worden hun leven ontzeggen! Zo maken ze er een soort morele kwestie van. Maar mijn samengestelde interest werpt ook daar weer een heel ander licht op. Stel dat je ontdekt dat het universum niet het materiële potentiëel biedt om de onbeperkte groei vol te houden: bij welk aantal mensen zou je dat bij voorkeur willen weten?
Als je dat te weten komt bij een veelvoud van vandaag, en het blijkt dat de bereikbare ecologie dat aantal niet kan dragen: hoeveel mensen zullen er dan op dat moment, als we niet met zes, maar bijvoorbeeld zestig miljard zijn, slachtoffer worden van hongersnoden en dodelijke ziektes en oorlogen? Dat zijn allemaal termen die we kunnen verdragen als we er vanop onze stoel naar zitten te kijken op een computerscherm... Maar wat als je eigen versie van "baby Simon" hartverscheurend zit te huilen en zijn grote oogjes op jou richt, en jij kan niet snel een flesje opwarmen, maar alleen proberen hem te troosten? En dat maal honderd miljard keer?
Interessante "moraal", nietwaar, die zich dat soort vragen maar liever niet stelt, omdat ze anders wel eens "volkerenmoord" zouden kunnen plegen?
--------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/11/het-punt-omkeren.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/06/als-anathem-toch-diep-gaat.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2010/01/de-hele-wereld-omzetten-in-mensen.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/06/de-weigering-te-weten.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten