http://www.cnn.com/2010/HEALTH/02/26/liberals.atheists.sex.intelligence/index.html?hpt=C2
Alleen, enige filosofische ervaring met wat ik intussen "complexe onderwerpen" (1) noem maakt dat ik veel terughoudendheid voel bij dit soort verhalen. Maar dat is op zijn beurt weer iets anders dan ontkennen dat er interessante, of desnoods alleen maar tot denken aanzettende dingen kunnen instaan.
Het punt is, er lijkt een correlatie te bestaan tussen de hoogte van het "intelligentie quotiënt" en een aantal persoonlijke eigenschappen. Concreet, mensen met liberale (in de Amerikaanse zin, dat wil zeggen, naar hun eigen maatstaven "links", maar naar de maatstaven van de rest van de wereld nog steeds een tikje rechts van wat wij het centrum zouden noemen) opvattingen, verder atheïsten, en (enkel voor mannen) monogaam gedrag scoren "6 tot 11" IQ punten hoger dan de rest.
En omdat ik drie keer in de prijzen val voel ik de aantrekkingskracht van dat soort ideeën Een beetje zoals veel Westerlingen dol zijn op theorieën waarin "wetenschappelijk bewezen is dat negers dommer zijn dan blanken" en waarbij ik ook al veel bedenkingen heb gemaakt (2). Dus ik zou graag willen geloven dat mijn monogaam gedrag, mijn "atheïstische" (aanhalingstekens omdat er veel definitiekwesties in het spel zijn, maar ruwweg is het goed genoeg) opvattingen en mijn economisch liberale (in onze betekenis) voorkeur, gecombineerd met mijn ethisch en materiëel "vooruitstrevende" (aanhalingstekens om dezelfde reden) ideeën de wereld eindelijk doen geloven dat ik 11 (een mens moet ambitieus zijn) IQ punten slimmer ben dan de rest. Maar misschien ben ik wel een uitzondering op mijn eigen regel dat "als iemand iets wil geloven hij het ook zal geloven"...
Toch zet het aan het denken als je ziet hoe de studie de correlatie probeert te begrijpen. Om allerlei redenen verwacht je dat apen géén monogaam gedrag ontwikkelen, en mannetjes minder dan vrouwtjes. Verder verwacht je een sterk ontwikkeld familie-, stammen- en groepengevoel, en dus niet de "liberal" opvattingen van de Amerikaanse definitie. En tenslotte verwacht je het primitief causaliteitsdenken dat hoort bij religieus geloof, en niet het kritisch denken van het atheïsme.
Dus hoe linkt de studie groter intelligentie dan aan precies die contra-intuïtieve concepten? Wel, intelligentie zou ook te maken hebben met een zeker snobisme; iets als "ik ben slim en nu moet heel de wereld dat ook weten". Ik vertel dit in mijn eigen woorden na, dus ik kan ongelukkige woordkeus gebruikt hebben, of het zelf slecht begrepen hebben, maar dit is volgens mij ongeveer wat in het artikel de link is. Merk op dat dit "anders willen doen" kan kloppen met het feit dat monogamie alleen bij mannen geassociëerd wordt met een hoger IQ: in een soort als de mens lijken vrouwtjes inderdaad meer belang te hebben bij monogamie, dus zij kunnen niet "anders doen" door te doen wat ze vanzelf al doen (geloof me, ik zit zelf te rillen bij zoveel assumpties, zij het dat ik ze in dit geval wel min of meer zie zitten).
Maar ik vind het allemaal wel wat licht. Zeg dat er een associatie bestaat tussen intelligentie en "anders willen doen" zoals in het artikel. Dan mis ik toch de evolutionaire causaliteit die ik (bijvoorbeeld) wel terug kan vinden wanneer iemand me vertelt waarom mensen (en gibbons) meer geneigd zijn tot monogamie dan andere apen. En verder - het zal de Popperiaan in me zijn (3) - ben ik wel verbaasd over het ingeroepen verband tussen (bijvoorbeeld) atheïsme en intelligentie. Zou ik voorzichtig mogen opmerken dat intelligentie me gerelateerd lijkt aan een zeker scepticisme bij bovennatuurlijke verklaringen omdat dat nu eenmaal een veel rationeler, veel waarschijnlijker wereldbeeld is dan kabouters, goden, demonen en andere spoken, en niet omdat ik een snob ben? En mag ik voorzichtig opmerken dat ik voor vrije markten ben, plus maatregelen om daar zoveel mogelijk mensen bij te betrekken, ongeacht huidskleur, cultuur of andere doelwitten van het "eigen superioriteits"denken, niet omdat ik een snob ben, maar wel omdat ik denk dat dat materiëel beter is voor iedereen?
Let wel, ik ontken niet dat sommige mensen snobs zijn, en dat ze allerlei al dan niet ingebeeld "belangrijke" dingen aan heel de wereld willen demonstreren. Ik wijs er alleen op dat er onder plausibele definities van "intelligentie" (zoals "in staat zijn realistische wereldbeelden te onderscheiden van mythische wereldbeelden") geen evolutionaire redenen nodig zijn om te begrijpen dat "intelligente" mensen niet erg aan "God heeft het zo in elkaar gezet" zijn.
-----------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2010/02/complexe-wetenschappen-en-politieke.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/01/over-rassen-en-intelligentie.html
(3) Popper, The Open Society and its Enemies, hoofdstuk 24 zou het volgens mij allemaal maar "irrationalistisch" vinden
Geen opmerkingen:
Een reactie posten