http://www.tijd.be/nieuws/commentaar/Almachtige_markten.8296091-620.art
Het is een erg zwak artikel, een artikel dat populisme vermengt met een zeer oppervlakkige filosofie. Laat me een paar voorbeelden tonen; het thema is dat de overheden nog maar pas tijdens een zeer zware (markten) crisis de wereld voor erger hebben behoed - en zoals je misschien weet ben ik niet geneigd dat te ontkennen (1) - en al meteen blijkt dat de markten toch alweer de macht hebben gegrepen:
"Want als de snel om zich heen grijpende Griekse griep al een ding heeft bewezen, is het dat de macht helemaal niet bij de overheden zit. Die zit nog steeds bij de financiële markten. Meer zelfs dan ooit tevoren: ze houden de overheden in een gevaarlijke wurggreep."
Maar dit is pure "metafysica"! Of misschien beter "Monster van Frankenstein syndroom". Je weet wel; "als er dingen gebeuren die ik niet begrijp, dan zit daar vast een onheilspellend complot achter". En het volstaat, in deze wereld, te beweren dat "de markten" één of ander mysterieus onheil aan het bekokstoven zijn, en je krijgt ipso facto gelijk. Laat staan wanneer ze "de overheden in een wurggreep houden".Maar het resultaat is een uiterst zwakke filosofische basis ("metafysica"), waarin aan een reeks onafhankelijk opererende gebeurtenissen een verzamelnaam wordt gegeven (wat overigens is toegelaten), waarna er ineens aan dat woord ook nog een realiteit beantwoordt, en voor je het weet slaagt die pas gefabriceerde realiteit er nog in overheden in een wurggreep te houden ook. Het is alsof het volstaat om het woord "eenhoorn" uit te spreken, en je mag verwachten een soort wit paard met een grote hoorn op zijn kop te zien.
Terwijl de waarheid is dat de markten niets anders zijn dan, inderdaad, die verzamelnaam van een enorm grote hoop spelers, die allemaal vrij zijn geld te investeren, of te desinvesteren, of helemaal niets te doen. En natuurlijk kunnen al die spelers om slechte redenen allemaal hetzelfde willen doen op hetzelfde moment, en dan ontstaan er zeepbellen of juist crashes, zonder dat daar goede redenen voor zijn: terwijl dat toch enorme problemen veroorzaakt. En natuurlijk mag dat ook gezegd worden (ook al mag het van sommige ideologieën waarin de markt per definitie gelijk heeft niet). En dan is het wel zo praktisch als je over dat verzamelwoord beschikt. Maar maak daar alsjeblieft niet van dat die "markt" meteen ook een eigen wil en een eigen besluitvorming heeft, en maar meteen aan samenzweringen doet, laat staan "macht heeft". Dat is letterlijk hetzelfde niveau als creationisten die beweren dat de efficientie van de biologische realiteit bewijst dat God alles geschapen heeft.
Wat je ook niet moet vergeten erbij te vertellen is dat "de markt" (dus die verzameling van al die deelnemers) ook wel terecht kan bepaalde dingen doen. Bijvoorbeeld, zou jij momenteel je spaargeld in Griekse overheidsobligaties willen beleggen? Natuurlijk kan ik niet voor iedereen individueel spreken, maar de kans is zeer groot dat het antwoord "neen" is - en wel omdat meer en blijkt dat Griekenland lid is geworden van euroland door cijfers te manipuleren, en dat ze ook niet bereid zijn te besparen: zodat onduidelijk wordt dat je je spaargeld ooit nog terugziet.
En dus heb jij waarschijnlijk geen zin om die obligaties te kopen, en natuurlijk hebben al die banken (laten we eerlijk zijn: waarvan ook jij nog maar recent luidkeels hebt verklaard dat ze veel te veel risico hebben genomen, en dat het een echte schande is, en dat ze alleen maar naar winst keken, en bla en bla en bla...) daar ook geen zin in, en het netto resultaat is dat de Griekse overheid een probleem heeft. Neen, potverteren op basis van gemanipuleerde cijfers is maar beperkt houdbaar, en wel omdat "de markten" zullen doen wat wij ze in de crisis verweten niet genoeg te doen: ze beleggen er niet meer in.
In feite zou je het zelfs moeilijk hebben om in de wereld een meer democratisch proces te vinden dan "een markt" die om terechte redenen eensgezind iets of iemand in een bepaalde richting duwt. Tenzij je gelooft dat de vierjaarlijkse verkiezing van mensen die geselecteerd worden, niet op hun kennis van het onderwerp (want onder andere dit gaat ze ver, ver boven hun pet) maar op de mate dat ze op sociaal succesvolle chimpansees lijken, een "democratisch proces" is.
En het merkwaardige is: eigenlijk zegt hij het zelf, op een andere plaats van zijn tekst:
"Want die almachtige financiële markten, wat is dat eigenlijk? Een anonieme massa. Een gezichtsloos monster dat volstrekt onvoorspelbaar reageert en een enorme ravage kan aanrichten."
Dat is allemaal zeer juist; precies mijn punt. Het is een anonieme massa, en elk individu kan en mag voor zichzelf beslissen. Dus het is zeer goed mogelijk dat het "onvoorspelbaar reageert" (2) en dat het "een enorme ravage kan aanrichten". Maar zou het nu zo moeilijk zijn om dat niet uit te drukken alsof daar ook nog een heel doelbewuste politiek achter zit; in het bijzonder wanneer al die individuele beslissers allemaal hetzelfde doen omdat ze allemaal terecht hetzelfde ingezien hebben? Anders zit je echt te schrijven alsof de golven van de zee, die meestal nogal onschuldig door elkaar kabbelen maar ons af en toe ook een enorme tsunami op ons dak sturen, ons daarmee "in een houdgreep vasthouden", en je zelfs af te vragen alsof ze niet "meer macht hebben dan de overheden".
UPDATE 13 februari. Ik zie net in een commentaar bij een artikel op de site De Tijd dat lezer "Il145325" zich de vraag stelt waarop deze post het antwoord geeft: wie zijn dat eigenlijk, die "markten" waar iedereen zich van afvraagt hoeveel macht ze hebben. Compleet met " Ze geven me een onbehagelijk gevoel van boosaardige kwelduivels":
http://www.tijd.be/nieuws/markten/Schuldbekentenis.8296619-442.art
De verleiding is natuurlijk groot er de link te posten; maar ik veronderstel dat ik van "reclame" zal verdacht worden...
-------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/07/remember-een-inktzwart-scenario.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/11/financile-voorspellingen.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten