Stijn over "experts"

Het blog van Stijn Janssens waarover ik het enkele dagen geleden (met een zekere verwachting) had (1) komt met een aardige follow up. Als verschillende experts in een bepaald domein tegenstrijdige opinies hebben - welke moet je dan vertrouwen?

http://stijnsfilo-blog.filosofie.be/index.php?/archives/103-Welke-expert-kun-je-vertrouwen.html

Dat is om meerdere redenen interessant. Soms kom ik die vraag zelf tegen als wanhopige leek die zich dat ook afvraagt. De opwarming van de Aarde: complot door collectivisten om belastingen te kunnen heffen of complot (om het te ontkennen) van neo-liberalen om de winsten te maximalizeren? En de "negers die dommer zijn dan blanken" (2)! De hele anthropologie is een politiek-correct complot om de Waarheid te verdoezelen, of de statistische psychologie is in de handen gevallen van Amerikaans dom rechts? In het laatste geval heb ik tenminste nog een opinie, gebaseerd op iets meer kennis van een belangrijke verwante discipline. Dat alles maakt dat de vraag voor mij concreet is; levende materie, en niet de dooie boel waar normale fatsoenlijke mensen ons filosofen altijd voor afschilderen.

We krijgen ook enkele mogelijke antwoorden. Bijvoorbeeld aantallen experts die in dezelfde richting kijken kunnen belangrijk zijn. De evolutietheorie heeft nog altijd zijn creationisten, maar af en toe is er eens een "biochemicus" die ook beweert dat het allemaal niet kan (3). Als die zo geïsoleerd raakt dat de creationisten maar haastig ook over een complot moeten beginnen om de Waarheid te verdoezelen (4), dan weet je ook wel hoe laat het is.

Iets waar ik vaker bij heb stilgestaan is de factor "aanwijzingen dat een expert bevooroordeeld is". Bij de creationisten kan je vrij gemakkelijk het religieus dogma tevoorschijn peuteren, maar wat doe je met racisten die proberen wegkruipen achter het "feit" dat Aziaten hoger IQ's hebben dan blanken? "Racisten? Wij? Maar als we geloofden in de superioriteit van het blanke ras zouden we dat toch niet beweren?". En dan het klimaatdebat... Wel, het verwijt dat de andere partij een politieke agenda heeft is nu eenmaal wat je de hele tijd over en weer hoort vliegen: dus hoe ga je dààr mee om?

Een belangrijk criterium lijkt me de "antecedenten". Heeft de expert zich al (vaak) op fouten laten betrappen? Ik kan me voorstellen dat dat in het geval van zeer gespecializeerde debatten niet zo gemakkelijk op te volgen is. Maar wij die op het internet vaak met zelfbenoemde experts worden geconfronteerd weten dat dat een zeer nuttig criterium kan zijn.

Maar wacht, ik begin het risico te lopen dat ik het hele artikel overschrijf...

Een laatste reden waarom ik Stijns vraag interessant vind, is omdat hij het wel eens over "continentale" versus "analytische" filosofie heeft, waarbij hij niet echt probeert te verbergen dat hij eigenlijk "kletskoek" versus "serieuze mensen" bedoelt. Dat geeft (in mijn opinie zeer terecht) wel eens aanleiding tot commentaren die vinden dat hier véél te grove borstels aan het werk zijn. Ikzelf weet haast zeker dat ik in de continentale filosofie thuishoor - maar toch erger ik me vaak aan een wel degelijk correct punt van Stijn: man, wat een kletskoek wordt er soms geproduceerd.

En toch. Waar ik (om heel eerlijk te zijn) ook soms allergisch op reageer, is de aanpak van uitgerekend dat artikel van Stijn. "We bevinden ons in de situatie waar een onervaren persoon (N) naar de verklaringen van twee experts (E1 en E2) luistert die incompatibel zijn met elkaar.". Kijk, ik wéét, ik begrijp, ik geef uitdrukkelijk toe, dat nauwkeurig taalgebruik, tot in de zin dat je er formeel redeneren op kan loslaten soms heel opmerkelijke resultaten boekt. Maar ik kan emotioneel worden als ik moet verdedigen dat we er vaak niets mee winnen wanneer we over "N" en "E1" en "E2" beginnen, wanneer we bedoelen "we weten soms niet naar wie we moeten luisteren". We winnen er niets mee, maar we slagen er wel in er even verwaand en pompeus mee over te komen als die Franse filosofen waar we zo vol verrukking Sokal over hebben gelezen.

Maar dat neemt niet weg dat ik het een interessant artikel heb gevonden, zowel naar de vorm (ik zit er hier toch maar weer over dat van die "analytische filosofie" na te denken) als naar de inhoud. Thought-provoking, noemen ze dat. En zeggen dat ik nog niet zo lang geleden zat te jammeren omdat er zo weinig blogs waren die beter konden dan "en toen zei mijn lief..."

(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/10/nog-n-voor-mijn-blogwatch-met-g.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/01/over-rassen-en-intelligentie.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/02/michael-behe.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/06/de-goddelijke-cirkel-redenering.html