De volgende tekst is een “special effect” dat ik eerder (1 juni 2,005) op usenet heb geplaatst. Het begon met enkele citaten uit Pomeranz en Topik, "The World that Trade Created", 1999, die ik maar zelf in het Nederlands had vertaald. Topik ken ik niet, maar van Pomeranz heb ik “The Great Divergence” (2,000) gelezen. Met dat boek plaatste hij zich nogal aan de linkerzijde van het spectrum van de ecconomische geschiedenis: De Europeanen hebben pas heel laat in de geschiedenis afstand genomen van de rest van de wereld, koloniale exploitatie en de rest... (1). En wat Pomeranz en Topik te vertellen hadden over het “merchant capitalism” in de textielsector klonk in eigen woorden vertaald als volgt:
"Dit [textiel] was waarschijnlijk het eerste industriële product dat een wereldwijde markt kende. Het bediende een groot deel van de Europese markt, veegde de Ottomaanse zijde-industrie van de kaart, veroverde Perzië en drong door in Zuidoost Azië en Afrika. Zelfs de ruwere producten verkochten uitstekend op de internationale markten, niet zelden om de slaven te kleden, die zelf in ruil voor meer geraffineerde weefsels waren verkocht. De industrie als geheel had waarschijnlijk 25% van de wereldmarkt in handen, en dit liet, in combinatie met een arme bevolking, toe tot twee derde van de productie te exporteren."
"Wat verklaarde dit fabelachtig succes? Gedeeltelijk was het nauwlettende aandacht voor de voortdurend veranderende smaken van de klanten. Gedeeltelijk ook was het de gepriviligiëerde toegang tot een gigantische bron van katoen - alleen China bezat vergelijkbare hoeveelheden. Maar boven alles was het de goed geschoolde arbeid, die grotendeels tegen uiterst lage lonen beschikbaar was, vermoedelijk zelfs lager dan in China of Japan."
"De meeste wevers werkten voltijds, in en rond de grote steden. Bijna allemaal kregen ze voorschotten van de "merchants", waarmee ze niet alleen de grondstof betaalden, maar ook het levensonderhoud van de wevers tot het weefsel klaar was financierden. Natuurlijk probeerde de "merchants" de voorschotten te gebruiken als drukkingsmiddel tegenover de wevers; en doorheen de tijd slaagden ze er in vele geschoolde wevers in een permanente schuldpositie te drijven, en zo hun onderhandelingspositie te breken."
Nu moet je weten dat ik mijn post van de titel “hoe vervals ik een tekst?” had voorzien. Immers, dit klinkt als de zoveelste herhaling van de litanie hoe dat “handelskapitalisme” door uitbuiting de “primitieve accumulatie van kapitaal” had gerealizeerd, waardoor vervolgens de hele rest van de wereld kon worden veroverd en uitgebuit. En dus “analyzeerde” ik verder:
Is dat nu geen koel, nuchter verslag van de feiten? Is het niet juist de afwezigheid van elke morele veroordeling, die louter zakelijke voorstelling van zaken, die de feiten alleen maar des te vernietigender maakt? Want ze zijn er allemaal! De top van het systeem buit met extreem lage lonen de arbeiders uit! Het systeem van voorschotten drijft de onafhankelijke producent in een ondergeschikte schuldpositie! De resulterende productie verovert de hele wereld en slaagt er in passant nog in de slavendrijverij op gang te helpen ook! Onnodig te zeggen dat een kleine bovenlaag stinkend rijk werd. Diep ademhalen, allemaal in koor, één, twee, drie...
"Het is de schuld van het kapitalisme!"
Maar hoe weten we nu eigenlijk zo zeker dat het een vervalste tekst betreft? Ha, dat is zeer simpel. Ik ben daar zo zeker van omdat ik hem zèlf heb vervalst! Ik schreef het al: ik heb hier uit de losse pols "vertaald". En daarbij heb ik niet alleen eens een lidwoordje veranderd, of wat zinnetjes weggelaten. Ik heb ook zorgvuldig vermeden zelfstandige of bijvoeglijke naamwoorden over te nemen, waaruit kon blijken dat het hier gaat over de Indische textielindustrie, zo ergens in die eeuwen rond 1700.
En zo kon ik de indruk wekken dat een serie feiten, zoals het uitbuiten van een wanhopig arme bevolking, of het produceren van de betaalmiddelen van de slavenhandel, of het van de kaart vegen van concurrentiërende industrieën in, bijvoorbeeld, Turkije of Perzië, nog maar eens het typische werk waren van het Westen. Want het uitbuiten van de arbeider - ik vergat het vetmesten van de parasiterende kaste van "handelskapitalisten" - en het met geweld veroveren van de internationale markten, dat is immers zo per definitie het werk van het kapitalisme, dat je alleen maar wat naamwoorden hoeft te schrappen, en iedereen gelooft direct te hebben begrepen over wie het eigenlijk gaat.
En daarmee heb ik ook het boek van Pomeranz en Topik onheus behandeld, en moet ik dat nog even rechtzetten. Zeker, het is een boek dat zich kritisch uitlaat over "ongelimiteerde vrije handel" en geregeld opmerkt dat "de globalizering niet alleen maar winnaars vertoont". Maar het is ook een boek dat niet racistisch is, en dus niet probeert te doen alsof alleen de Europeanen zich met dat soort practijken bezighielden, terwijl de anderen allemaal zo'n brave onbeschreven bladeren waren. Zoals mijn naverteld verhaaltje, maar dan met het bijvoegelijk naamwoord "Indische" aan het woord "industrie" toegevoegd, laat zien.
Het hele verhaal is een deeltje van hoofdstuk 7, paragraaf 3.
Daaraan moest ik terugdenken toen ik onlangs opnieuw in een usenetdiscussie met “dom links” verzeilde. Het kapitalisme, en dus het Westen veroorzaakte armoede en ellende in de wereld in het algemeen en Indië in het bijzonder. Daarmee rezen een hoop van de klassieke problemen (de verhalen kloppen niet erg met de cijfers, en surprise surprise, na een goeie week discussiëren klonk het van “jamaar het ging over de periode tussen 1,720 en 1,890” of zoiets). Onnodig te zeggen dat er één en ander afgescholden werd, zeker (2)?
Maar een ander vaak weerkerend probleem dat ik met dat soort uitspraken heb is: hoe kan het (Westers) kapitalisme de “oorzaak” zijn van verschijnselen die zich sinds mensenheugenis afspelen, overal, altijd, in alle beschavingen, ook in Indië, lang voordat het Westers kapitalisme er zijn opwachting had gemaakt?
En daarvan leek dit oude postje me wel een goed voorbeeld.
---------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/09/1-0-voor-het-eurocentrisme.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/09/eurocentrisme-wie-beweert-in-godsnaam.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/09/sorry-2-0-voor-het-eurocentrisme.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/10/marxiaans-maar-niet-slecht.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/09/de-opvallende-parallel-tussen-dom_26.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten