Verkiezingen: personen, of programma's?

Een opmerking van lezer Tonny bij de post over de verkiezingen (1) blijft door mijn hoofd spoken. Als wij, gelukkige mensen die leven onder een regime waarin je tenminste aan verkiezingen kan deelnemen, gaan stemmen: doen we er dan goed aan op personen te kiezen, of moeten we eerder kijken naar programma's, en dus naar partijen, en er de bijhorende personen maar bijnemen?

Op deze vraag krijg ik van mijn intuïtie een heel snel antwoord. Ideeën, natuurlijk, zegt die intuïtie, en dus programma's en partijen. Want al dat gedoe rond personen: dat komt immers alweer recht uit Chimpanzee Politics (2)?

Dat boek beschrijft hoe in een Zoo een "natuurlijke groep" chimpansees - dus bestaand uit diverse mannetjes, vrouwtjes en kinderen zoals die ongeveer in de natuur voorkomt - samenleeft, en wat voor sociale relaties daaruit ontstaan. En uit die relaties koos auteur Frans De Waal één aspect om te beschrijven, en dat was het gedrag van de mannetjes in hun pogingen om de hoogste rang van de groep te bereiken.

Want dat bleek te zijn wat chimpansee mannetjes doen. Ze proberen met bluf- en imponeergedrag, met veel armgezwaai en lawaai zoveel mogelijk indruk te maken op de rest van de groep. En wanneer er verschillende mannetjes van ongeveer gelijke kracht en sociaal inzicht en ambitie zijn, dan wordt diegene die het meest steun krijgt van de rest van de groep (en dat zijn voornamelijk de vrouwtjes) het "alfamannetje". Vanuit die positie komt hij meer in contact met de vrouwtjes dan de andere mannetjes... Een beetje "natuurlijke selectie" (3), nog wat "evolutionaire calculus" (4) erbij...

En na een lange rit hebben alle mannetjes hun portie politieke ambitie in de genen.

En dus moeten we het de politiekers niet kwalijk nemen wanneer we bij hen precies hetzelfde gedrag zien (5). Hoogstens kunnen we het brede publiek (wijzelf), met al dat gezond verstand dat we van onszelf vinden dat we hebben (jaja, dit is een allusie...) kwalijk nemen dat we ons telkens weer door dat inhoudsloos gebalk en armgezwaai laten misleiden, maar ach... misschien eigenlijk zelfs dat niet?

Hoe dan ook, als er dan toch een apensoort is die min of meer verplicht is dat apengedrag aan te vullen met inhoud, hoe schijnheilig het misschien ook is, dan is het voor ons, redelijke mensen die we als apensoort toch ook een beetje zijn, toch aangewezen om naar de ideeën, en dus de programma's te kijken, en niet langer naar vragen als wie de mooiste pels heeft?

Maar helaas, in de echte wereld is dat een mooie theorie, waarvan in het bijzonder de politiekers graag geloven dat het nog waar is ook, maar in werkelijkheid is het natuurlijk helemaal niet zo. De programma's stellen niets voor, geen kat neemt ze serieus, ze zijn trouwens ook helemaal niet serieus bedoeld. Ze zijn alleen de nieuwste evolutionaire variant op het thema van de aap die op zijn borst loopt te roffelen, en ze hebben ook hetzelfde resultaat. En dus zouden we nog mogen willen oordelen op basis van programma's en ideeën, maar die zijn even relevant als de slogans van de verkopers van wasproducten.

En zeg nu zelf, in die wereld zou je je moeten afvragen of we nu op "personen, dan wel programma's" moeten stemmen? Ik zou zeggen, doe maar gewoon waar je zin in hebt, niemand zal ooit het verschil merken...

-------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/05/een-serieuze-kandidaat.html
(2) De Waal, Chimpanzee Politics, Power and Sex among Apes (1,982)
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/05/nogmaals-natuurlijke-selectie.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/12/de-evolutionaire-calculus.html
(5) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/02/mama-kijk.html