"Omwille van de liquiditeit" ging - gezien het feit dat ik nog maar twee jaar geleden een punt achter vele jaren financiële markten heb gezet (1) - onmiddellijk door me heen. Dadelijk gevolgd door het feit dat dat de facto pure bullshit (om even in het jargon te hervallen) is. En dat is dan weer niet omdat het niet waar is (want het is wel waar), maar wel omdat je met toverformules als "liquiditeit" nu eenmaal niet indrukwekkender bent dan met andere toverformules.
Zo ontspon zich een conversatie waarin ik probeerde beter te doen, als volgt.
Beeld je in dat je een graanproducent bent. Een gegeven H(oeveelheid) graan kost 100 G(oudstukken) en daar kan je (letterlijk) mee leven. Maar je weet niet hoeveel het volgend jaar zal staan, of binnen twee jaar, enzovoort. Gelukkig bestaat er een stuk papier, "future" genaamd, waarop staat "ik zal binnen één jaar één H graan kopen voor 100 G". Iemand tekent dat papier met jou als tegenpartij, en ook al staat graan binnen een jaar 40G per H, binnen een jaar zal jij je 100G ontvangen. En wel omdat jij je graan (op de markt) aan 40 zal verkopen, en hij zal zijn graan (ook op de markt) aan 40 kopen, maar als gevolg van het bestaan van dat papier is hij jou 60 G/H schuldig, en het netto resultaat is dat je de afgesproken 100 ontvangt, en dat hij ze betaalt.
En beeld je nu in dat je alleen maar die stukken papier mag kopen of verkopen als je ergens in de toekomst ook werkelijk dat graan zelf moet kopen of verkopen. Want anders is het "speculatie". Alleen...
Wie zal bereid zijn dat stuk papier van jou af te nemen, waarop hij belooft, ergens in de toekomst, die 100 te betalen?
Zeker, het is best mogelijk dat je die persoon vindt. En op een andere dag zal je die niet vinden. Want die potentiële koper - zeg: een industriële bakkerij die inderdaad graan nodig heeft - is nu eenmaal niet verplicht om dat contract aan te gaan. Als ze het doen zijn ze beschermd tegen stijgingen. Maar als ze het niet doen kunnen ze de dalingen meenemen. En dus doen ze het misschien niet. En omdat er onder "jouw" regime waarin "speculatie" niet mag (een kenmerk dat "je" gemeenschappelijk hebt met het Sovjet-communisme) nu eenmaal heel veel minder mensen zijn die dat papier kunnen ("mogen") kopen, zullen er ook af en toe niet genoeg zijn die het willen kopen.
Het gevolg dààrvan zal zijn dat de graanproducent, als hij zich wil beschermen tegen een daling (en we zijn het er toch over eens, hoop ik, dat dàt tenminste een goede zaak is), de prijs zal moeten laten zakken. Ja, de graanprijs is 100 G/H maar omdat er per "jouw" systeem geen "speculatie" mag zijn is er veel minder vraag naar dat stuk papier (dat is nog altijd een "future") en dus zal onze graanboer pas een industriële bakkerij vinden die zijn graan van volgend jaar wil kopen als hij eerst aanvaardt dat hij er maar 90 voor zal krijgen. Of 80.
Dat is wat we "liquiditeit" noemen. Het is het verschijnsel dat je voor wat je wil doen ook tegenpartijen vindt, en dus een fatsoenlijke prijs. En wat al die mensen, die de markten willen "afremmen", en willen "korrels zand in de raderen werpen" en "speculatie verbieden" (jaja, ik heb het onder meer over de aanhangers van de Tobintaks) totaal over het hoofd zien, is dat ze met hun ideeën helemààl niet de prijsschommelingen zullen doen afnemen. Ze zullen integendeel de schommelingen doen toenemen.
Natuurlijk, als ze zand willen werpen in de raderen van de mensen die zich tegen risico's willen afdekken, bijvoorbeeld de graanproducent die zich wil beschermen tegen dalingen, dan slingeren ze die mensen gegarandeerd nog een pak extra prijsschommelingen op hun dak door "de speculanten" te verbieden. Ik denk niet dat ik ze zal kunnen tegenhouden.
-----------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/11/ik-blaas-de-aftocht.html
9 opmerkingen:
Tja ik weet het zo allemaal niet hoor. Voor zover ik de mensen begrijp die tegen speculeren zijn, willen zij een bescherming tegen het volgende scenario.
Je hebt de graan-industrie met boeren die graan produceren, bakkers die van dat graan brood bakken en mensen die met hun zuur verdiend geld een klein overschotje hebben als ze hun dagelijks brood gekocht hebben.
Nu komt ergens een crisis die ervoor zorgt dat een hoop mensen met geld, dat geld tegen te veel waardenverlies willen beschermen maar geen idee hebben waarin ze dan wel moeten investeren. Een aantal komt op het idee om dat in graan te doen.
Het gevolg is een virtueel graan tekort met een graan-prijs die omhoog gaat, als gevolg gaat de brood-prijs omhoog en dreigt er hongersnood omdat de meeste mensen hun brood niet meer kunnen betalen.
Enkele maanden later merken de speculanten dat ivesteren in graan toch niet het wondermiddel was dat ze dachten en normaliseren de prijzen zich terug. Maar ondertussen zijn er wel heel wat slachtoffers gevallen.
Laat vooral niemand ontkennen dat speculatie problemen *kan* veroorzaken. Maar kijk toch even mee wat er in het voorbeeldscenario allemaal nodig is.
Dus "iedereen" moet tegelijk hetzelfde willen doen: dat is zeker ook al gebeurd. Hoewel de prijzen stijgen moet niemand op het idee komen om meer graan naar de markt te brengen. Dat zou al een verklaring eisen, maar het is denkbaar. Terwijl de prijzen stijgen blijft "iedereen" toch maar bijkopen: op die manier hebben speculanten zichzelf al zwaar in de vingers gesneden. Ook, aangenomen dat je future tamelijk lang loopt, moet niemand op het idee kopen om via de future duur graan te verkopen, dat hij vervolgens kalmpjes gaat zaaien: gegarandeerd hoog rendement voor een activiteit die we sinds mensenheugenis goed beheersen!
Kortom, we moeten niet alleen aannemen dat er een nogal mysterieuze vraag optreedt, maar dat in een wereld van zo fors gestegen prijzen dat er zware tekorten dreigen, desondanks geen stijgend aanbod komt.
Dat wil zeggen dat het "mogelijk" scenario toch een hoop eisen stelt aan onze bereidheid het te geloven. Het zou wel geloofwaardiger worden als we een goede reden hadden waarom het aanbod niet stijgt: bijvoorbeeld omdat de schaarsten reëel zijn; er *is* dan doodgewoon niet genoeg graan. Maar in dat geval zijn de prijsstijgingen ook niet langer de schuld van de speculanten.
Integendeel, de speculanten zullen het vaak redelijk snel zien aankomen, en als ze de prijzen op tijd laten stijgen is het heel goed mogelijk dat het voor producenten weer aantrekkelijker wordt om alsnog te produceren - en wie weet helpen ze de schaarste wel verhelpen: de markt als signaalfunctie.
Dit gezegd zijnde, het systeem kan zeer zeker ook problemen veroorzaken; we maken momenteel volop een periode door waarin die problemen zeer reëel werden. Alleen, je moet ook durven beseffen dat allerlei problemen (schaarstes, mismanagement,...) ook zonder de speculanten zouden bestaan. En vaak met veel ergere gevolgen. Ik heb vaak gelezen over hoe de pre-industriële economieën aan veel grotere schokken onderhevig waren dan de onze.
Koen,
We moeten dat niet aannemen dat er een nogal mysterieuze vraag optreedt, we kunnen dat gewoon vaststellen. Ik heb het niet van zo dicht bij gevolgd en kan dus geen verdere details geven maar voor zover ik mijn geheugen kan betrouwen hebben we net zoiets achter de rug.
En wat voor schaarsten zijn reëel? Als er ruim genoeg graan is om iedereen van zijn dagelijks brood te voorzien, maar er is niet genoeg graan als voldoende speculaten graan gaan opkopen als investering omdat het daardoor tijdelijke uit de roulatie wordt gehaald, is dat dan een reële schaarste of een gecreëerde?
Het probleem IMO met jouw benadering is dat je die speculanten te veel als rationele mensen ziet. Mensen reageren over het algemeen helemaal niet zo rationeel of op een andere manier dan we zouden willen.
Om een voorbeeld te geven. Als in een bepaalde industrietak een dominante speler is, dan zullen veel diensthoofden er voor kiezen om hun product bij die dominante speler te halen, zelfs als uit alle gegevens waarover zij beschikken, blijkt dat een andere producent een beter product heeft. Waarom? Omdat in het geval er iets misgaat met het aangekochte product, zij die aankoop gemakkelijke kunnen verantwoorden tegenover hun chefs als zij bij de dominante speler kochten dan wanneer zij het bij een alternatieve producent verkregen.
Dus dat speculanten een bepaalde hype blijven volgen ondankst dat rationele overwegingen hen tot andere acties zouden moeten leiden, lijkt mij helemaal niet zo ongeloofwaardig.
De vraag die ik "mysterieus" noemde is *niet* de vraag waarvan ik zelf ook al zei dat we die inderdaad al gezien hebben. Het wordt *wel* "mysterieus" wanneer we moeten aannemen dat die constant blijft aanhouden, zelfs als de prijzen almaar stijgen, dus zodat ze blijven kopen als de prijzen almaar duurder zijn, en dat zonder dat er (klaarblijkelijk) ook maar iets van tegenreactie komt.
Dat is in een wereld waarin iedereen vrij is behoorlijk mysterieus. Natuurlijk, als "speculatie" verboden is, dan is er geen kans dat een hoop mensen aan de gestegen prijzen futures komen verkopen, want dat is immers verboden. De enigen die zouden kunnen verkopen zijn nu de boeren, en die hebben misschien al verkocht, of die willen niet, gegeven dat zij ook de prijzen zien stijgen, of wat dan ook...
En daarmee zijn we bij mijn punt: hoe zou de wereld die je schetst er uitzien *zonder* speculanten? Meestal zouden de schommelingen veel erger zijn. En *soms* veroorzaken de speculanten zelf de schommelingen. Mij lijkt het bovenstaande een heel slechte reden om speculatie te verbieden. Maar merk op dat ik daarmee *niet* beweer dat speculatie altijd alleen maar goed werkt.
Ik denk dat dat de boodschap is van mijn post, die op zijn beurt alleen maar probeert het correcte antwoord "omwille van de liquiditeit" in mensentaal om te zetten: Je moet onze wereld met speculanten niet vergelijken met een wereld waarin alle problemen zomaar verdwenen zijn. Je moet onze wereld met speculanten vergelijken met de problemen van een wereld waarin er geen speculanten zijn. De argumenten die je van mij krijgt gaan er om dat die laatste wereld veel *grotere* problemen heeft. Niet dat onze wereld geen problemen heeft.
War bedoel je met "constant blijft aanhouden". In dit geval was het binnen zes maanden achter de rug. Dat lijkt me helemaal niet zo lang in vergelijking met andere zeepbellen.
Wat ik mis in jouw uiteenzetting is een zoektocht naar een onderscheid tussen toelaatbare en ontoelaatbare speculatie. Jij lijkt de voordelen van speculatie tegen de nadelen af te zetten, de voordelen wegen zwaarder door, dus moeten we speculatie toelaten. Dat lijkt mij een zeer ruwe benadering. Is het niet mogelijk een onderscheid te maken tussen verschillende vormen van speculatie en sommige daarvan te verbieden ook al laten we speculatie in zijn algemeenheid toe.
Gewoon, spreektaal. Bij hypothese stijgen de prijzen omdat speculanten maken dat er, bij de beginprijs, meer vraag is dan aanbod. Dus begin bij een prijs van 100, dan blijft dat zo bij een prijs van 110, en van 120, enzovoort. Ze blijven maar kopen, zonder enige verklaring, geen reële schaarste, niemand die op het idee komt aan de hogere prijzen ook het aanbod te vergroten, gewoon, zomaar. "Mysterieus".
Zoals ik ook al vaak zei: het kan wel degelijk. Het is al gebeurd. Alleen (tweede punt van je vraag) hoe kan je er iets aan doen? Je kan onmogelijk het verschil maken tussen "goede" en "slechte" speculatie, omdat dat afhangt van het resultaat. Precies dezelfde aankoop of verkoop van speler X heeft heel andere gevolgen alnaargelang de rest verkoopt of koopt, zonder dat je het kan weten.
Een beetje alsof rijden door rode lichten toegelaten is, zolang je maar geen ongeval veroorzaakt.
Het enige dat je kan doen en ook vaak genoeg gebeurt, is eisen dat iedereen die koopt en verkoopt kan bewijzen dat hij een reële behoefte heeft. Dus een enorme bureaucratie met veel controleurs en heel veel extra administratie - en dan zeg ik niets meer over de grote nadelen die er zijn nu je veel grotere prijsschommelingen zal zien, omdat al die kalmerende effecten die niemand ooit ziet ineens verdwenen zullen zijn.
Ik heb er in feite al vaak over nagedacht, en momenteel is mijn opinie dat je dat onderscheid inderdaad niet kan maken.
Koen,
Het overbrengen van de ongereglementeerde futuresmarkt (OTC) waar geen of nauwelijkse posities en prijzen moeten bekend gemaakt worden naar de gereglementeerde futuresmarkt hoeft helemaal geen bureaucratie in het leven te roepen.
Het zal de futuresmarktplaats doorzichtiger maken. En daar varen zowel de "speculanten" als de "procudenten" wel bij. Feit is dat ongereglementeerde futuresmarkt spectaculair is gegroeid sedert het doorprikken van de housing)bubble. Zelfs Soros is een pleitbezorger van meer regulering terzake. En dat is toch geen "socialist" voor zover ik weet.
WH
Oh, ik heb vaak gedacht dat de meest vrije markten van de wereld - de Amerikaanse kapitaalmarkten - tegelijk ook de meest gereglementeerde markten van de wereld zijn. Je weet wel, level playing field, correcte informatie, en héél veel strafmaatergelen in geval van fraude.
Dus mij lijkt dat absoluut niet contradictorisch. Nu ken ik er niet genoeg van om te weten of het echt beter zou zijn met een "beurs"systeem, eerder dan een "wisselmarkt"systeem, maar het zou kunnen.
Het enige wat ik hier wil zeggen is dat speculanten wel degelijk een heel belangrijke rol vervullen, namelijk ze leveren "liquiditeit". En ik heb geprobeerd ineens te vertellen wat dat laatste (zeer ruw) betekent. Meer niet.
Koen,
Niemand betwist dat een futuresmarkt bijdraagt tot een grotere liquiditeit.
Maar als de ongeruleerde futuresmarkt (op graanindexen) 136 maal groter zijn dan de gereguleerde, zou je wel eens wat teveel liquiditeit kunnen maken (sic). Soros, sprak in termen van de olifant in de porselijnkast.
Ik constateer enkel dat op 15 september de Europese Commissie (EC) een wetsvoorstel voor de regulering van over-the-counter (OTC) markten heeft goedgekeurd die verbazend veel lijkt op de nieuwe Amerikaanse wet Staven op de US Commodity Futures Trading Commission en dat EG Financiële Markten commissie nauw samenwerkt aan manieren om onze twee sets van de wetgeving in overeenstemming te brengen. Bovendien doen ze samen verwoede pogingen om andere financiële centra te bewegen ook de ongereguleerde futuresmarkten te reguleren.
Slotsom : Vrije markten zijn goed, maar rationele vrije markten met passend toezicht zijn veel beter (en veiliger).
WH
Een reactie posten