Ze kijken je aan met het gezicht van iemand die herinnert aan een diepe wijsheid. Of zelfs met het gezicht van iemand die je er op wijst dat je jezelf lelijk vast hebt gereden. En dan zeggen ze, op een toon waaruit moet blijken dat ze "citeren": "Wat was er eerst, de kip, of het ei?".
En het probleem is psychologisch. Het probleem is dat, als iemand echt, werkelijk en oprecht iets gelooft, bijvoorbeeld dat hij heeft herinnerd aan een diepe wijsheid - terwijl de enig juiste reactie een kortaf uitgesproken "domme vraag" is - dan kan dat die persoon emotioneel moeilijke momenten bezorgen.
Er weze bij deze een ander cliché opgeblazen: "er zijn geen domme vragen". Jawel. Er zijn wel domme vragen. Zéér domme vragen, zelfs, en de vraag wat er eerst was, de kip of het ei, is daar één van de mooiste voorbeelden van.
Kijk, wat was er eerst, de aarde, of het leven op aarde? Wat was er eerst, het heelal, of de aarde? Wat was er eerst, het wiel, of het internet? Allemaal domme vragen, toch?
Eieren worden gelegd door kippen: juist. Kippen zijn vogels: juist. Andere vogels leggen ook eieren. En reptielen leggen eieren, amphibieën leggen eieren, en vissen leggen eieren. Er waren vissen, en dus eieren, voor er amphibieën waren. En er waren amphibieën, en dus eieren, voor er reptielen waren. En er waren reptielen, en dus eieren, voor er vogels waren. En er waren al àndere vogels, en dus eieren, voor er kippen waren.
Dus wat denk je nu dat er eerst was? Domme vraag, nietwaar?
6 opmerkingen:
Niemand minder dan Karl Popper hield zich bezig met deze vraag. Ik geloof dat ook hij dat een domme vraag vond. Zijn antwoord: "een eerdere versie van het ei"
Dus..iemand die niet door eigen redenering tot het juiste antwoord komt, stelt een domme vraag? Zie ik dat zo correct of is dat een domme vraag?
In dat geval zijn enkel pure weetvragen slimme vragen. Ik weet niet met welke wagen je rijdt. Door de vraag te stellen kom ik dat wel te weten. Een slimme vraag.
Maar stel dat ik nu pas na heel veel moeite tot het juist antwoord kom in verband met de kip en het ei. Of dat het antwoord nog steeds verkeerd is. Is het dan niet slim om deze vraag te stellen die sneller tot het juiste antwoord komt? Dat bespaart me heel veel tijd en moeite. Slimme vraag dus.
Natuurlijk kan het antwoord verkeerd zijn. Maar dan is het een dom antwoord en niet een domme vraag. Zoveel domme vragen zijn er dan blijkbaar toch niet, objectief gezien.
Tja, echte zwart-wit situaties zullen er niet zo veel zijn. Voor mij waren voorbeelden als "wat is er eerst, het leven op aarde, of de aarde zelf?" een voorbeeld van een vraag naar het evidente.
En volgens mij is het een kwestie van even nadenken, en je vraagt je af hoe die kip en ei zaak er ooit zo veel moeilijker heeft kunnen uitzien.
Laat staan als het komt van mensen die een gezicht zetten alsof ze met iets heel dieps zijn aangekomen.
:-)
Koen
Het schiet me te binnen - ik zat me hier fronsend af te vragen waarom Ivan hier nu voor de tweede keer op reageerde - dat dit postje heel gemakkelijk "persoonlijk" kon opgevat worden.
Zo van "iedereen die de vraag van 'het kieken of het ei' stelt moet zelf ook wel een groot kieken zijn".
Enigszins blozend zit ik me te realizeren dat het vaak zelfs moeilijk zal zijn om het anders te lezen.
En toch, communiezieltje, is dat niet zoals ik het bedoel.
Er is een hemelsbreed verschil tussen iemand die een uitdrukking gebruikt, zoals "de zon gaat op in het oosten", en iemand die nooit op het idee zou komen dat het de aarde is die draait, en niet de zon.
Zo ook is er een hemelsbreed verschil tussen iemand die een standaardprobleem aanduidt met de standaardnaam ("kip of ei"), en iemand die nooit op het idee zou kunnen komen dat achter de metafoor een megasimplisme verscholen zit.
Dat leek me zo evident dat ik niet de moeite heb gedaan dat te verduidelijken. Maar als ik dat had moeten doen, en door het niet te doen de indruk gaf een schampere persoonlijke aanval in te zetten: sorry. Dat was *niet* de bedoeling.
Ik was eigenlijk nu gewoon aan hete denken aan het principe van "comparative advantage", dat ook op persoonlijk niveau speelt. Het kan wijs zijn om zelf niet alijd naar het antwoord op zoek te gaan maar ze gewoon aan een ander te stellen waarvan de kans reëel is dat het antwoord snel en juist kan worden gegeven. Zo je comparatieve voordelen uitspelen (en nadelen vermijden) kan alleen slim zijn , ook al kan de vraag voor de ander dom lijken. Het is dus een beetje zoals vrijhandel...een positive sum game.
In feite doe ik dat laatste heel vaak, en vaak tot grote irritatie van mijn omgeving. Maar als ik iemand 10 seconden moet storen om iets te weten te komen dat mezelf een half uur zou kosten, dan doe ik dat altijd. En natuurlijk vind ik dat het in de twee richtingen moet werken. Maar dat neemt niet weg dat de vraag op zich een domme vraag kan zijn, het is gewoon practisch het zo te doen.
Een reactie posten