Ooit, lang geleden, toen de dinosaurussen nog leefden, wist ik in een klein Vlaams stadje een pannenkoekenhuisje dat een simpel, maar effectief geheim had. De “pannenkoek met boter en suiker” kwam op tafel op een heet bord. Eén pannenkoek was op het bord gelegd, half met boter en bruine suiker besmeerd, en weer dicht gelegd zodat de boter en suiker smolten. De halve cirkel van de dichtgeplooide pannenkoek werd vervolgens bestrooid met poedersuiker. Een tweede pannenkoek werd naast de eerste gelegd, waar hij dezelfde behandeling kreeg. Het hete bord verscheen op tafel, en de klant kreeg een nog steeds hete pannenkoek waar de stomende boter uit lekte.
Dat zijn in mijn herinnering de beste pannenkoeken die ik ooit gegeten heb. Vaak opnieuw geprobeerd, nooit geëvenaard. Haast altijd krijg je inderdaad twee geplooide pannekoeken op je bord, dat op je tafel verschijnt zonder dat het heet is gemaakt, of dat alweer is afgekoeld. Bovendien worden de boter en de suiker apart geserveerd. Je moet zelf beginnen smeren en strooien, en wanneer je aan het verorberen begint heb je een afgekoelde pannenkoek, nauwelijks warm genoeg om de boter te doen smelten.
En dat lijkt me een voorbeeld van “market failure”! In de post “Wijn en Kolen” (1) had ik het er over dat in een bepaald commerciëel milieu niemand echt onder de maat van de rest van de producenten kan gaan, omdat het systeem van concurrentie de producent van lage kwaliteit zal afstraffen. Maar volgens hetzelfde principe moet een pannenkoekenhuis dat enkele simpele maatregelen neemt stukken beter presteren dan de concurrentie, en dus zou het een kwestie van tijd moeten zijn voor iemand het probeert, en nog een beetje later zit iedereen noodgedwongen op een hoger niveau.
En de waarneming leert dat het niet gebeurt. Overal (en zonder de geringste twijfel, met uitzondering van de topserveerders van pannenkoeken) krijg je lauwe pannenkoeken. Terwijl de kost om de boter zelf op de hete pannekoek te smeren toch niet zo hoog kan oplopen dat niet iedereen het kan? En dus is dit een anecdote, een voorbeeld van hoe een vrije markt, om één of andere voor mij mysterieuze reden, niet tot een optimaal resultaat komt. Let wel, de vrije markt komt tot een zeer hoog resultaat: iedereen kan overal een enorm assortiment pannekoeken gaan eten, voor enkele euro’s. Stukken beter dan de toestand in de voorsteden van Moskou in de tijd van de Sovjet Unie. Maar “zeer hoog” is niet “optimaal”. Uim... zal ik pleiten voor overheidsoptreden dat pannekoekenhuizen verplicht hete pannekoeken op te dienen op hete borden, en met de boter er al op gesmeerd?
-------------------------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/09/wijn-en-kolen.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten