Het zou onheus zijn, en zelfs een tikje goedkoop, om de problemen van de Verenigde Naties (1) integraal toe te schrijven aan de “onbekwame” en “corrupte” politici, die ik “een deel van het probleem” heb genoemd (2). Let wel, ik neem daar geen woord van terug, maar voeg er aan toe dat er ook nog een “objectief” probleem is, in zekere zin een technisch probleem. Dat probleem is zo groot dat het zeker een even groot deel van de reden is waarom het maar niet opgelost raakt, als de politici en diplomaten die er baat bij hebben.
Stel, vroeg ik me luidop af, dat je (even aannemend dat er geen Verenigde Naties waren) vandaag, gebaseerd op de hedendaagse economische, militaire, politieke, demografische of culturele machtsverhoudingen, Verenigde Naties kon oprichten. Zou iemand op het idee komen om bij het clubje van de (bijvoorbeeld) zes belangrijkste leden, landen als Engeland en Frankrijk op te nemen? De simpele realiteit is, op basis van de hedendaagse verhoudingen zouden zelfs de Britten en de Fransen nauwelijks op dat idee komen.
Maar laten we hier abstractie maken van het probleem van gekneusde ego’s bij ex-grootmachten en andere gevoelens van gekwetste nationale trots. Laten we ons, dank zij deze abstractie inbeelden dat we werkelijk Verenigde Naties konden oprichten, en nagaan of dat gemakkelijk lijkt. En laten we, om het probleem goed klaar te stellen, “Parkinson’s Law” aannemen, de wet die zegt dat comités hun effectiviteit beginnen te verliezen, zodra ze meer dan zes leden tellen.
De vraag is dan, welke landen zou je op één van die zes stoelen (bijvoorbeeld, met een permanente aanwezigheid en zelfs een vetorecht) willen zien zitten? De VS, ongetwijfeld? Dat betekent dat we economische (of militaire) macht als een belangrijk crierium zien. En China, zeer waarschijnlijk. Blijkbaar zien we ook bevolkingsaantallen als belangrijk criterium (tenzij iemand China wou opnemen als toekomstige economische supermacht – maar hoewel ikzelf dat geloof, blijft dat iets dat we vandaag niet echt weten). In dat geval is het evenwel praktisch onvermijdelijk dat we ook Indië een plaats aanbieden: dat zijn er al drie van de zes, en we hebben het nog niet eens over huidig lid Rusland gehad, noch de Europese Unie, noch Japan!
Nu, Indië is absoluut geen dwaas idee. Behalve bevolking is het ook de vertegenwoordiger van een wereldgodsdienst, het Hindoeïsme. Het is helemaal geen dom idee om landen uit te kiezen op basis van het feit dat ze vertegenwoordiger zijn van een wereldgodsdienst, of “beschaving”, in de mate dat dat samenvalt (en dat valt ook wel samen in vrij ruime mate). En dus heb ik er net zes opgenoemd: De VS, China, Indië, Japan, de EU, en Rusland.
Alleen, als we Indië opnemen op basis van de religie/beschavingsgedachte, dan hebben we absoluut een Islamland nodig. Maar gaan we daar dan Rusland er met zijn enorm oppervlak en zijn kernmachtstatus voor uitsmijten? En welk Islamland? Het grootst inzake bevolking? Dat is, dacht ik, Indonesië, en ik kan me voorstellen dat de Arabische landen, de volkeren van de Profeet, zich niet echt vertegenwoordigd zullen voelen door uitgerekend Indonesië. Of op basis van de beschavingsgedachte? In dat geval komt Iran, dat tenslotte Perzië is, in aanmerking, maar de Arabieren zullen hetzelfde probleem hebben: Iran als vertegenwoordiger? Misschien lossen we het probleem op door Egypte te nemen: Moslim, Arabisch, groot, en erfgenaam van een grote beschaving. Maar de Egyptische beschaving staat in wel zeer zwak verband tot de Islam, en als we het economisch plaatje bekijken... wel, laten we het gewoon toegeven: economisch is Egypte een district van de Verenigde Staten van Amerika – en die zitten er al in.
Je voelt, veronderstel ik, de nattigheid? We zoeken naar een criterium, of een combinatie van criteria, en meteen krijgen we een enorme versnippering, zodat we veel meer kandidaten dan de zes beschikbare stoelen hebben. Is het denkbaar Rusland te verwisselen voor Egypte? Oei, Rusland is ook nog de leider van het Orthodoxe Christendom! En moet een continent als Zuid Amerika, tegelijk ook drager van de Iberische cultuur geen zetel krijgen? Brazilië is daar het grootste land – alleen, toevallig spreken ze uitgerekend daar Portugees, en geen Spaans, zoals in de meeste Iberische landen. Ik zie het enthousiasme van Argentinië al voor me. Dus niet alleen krijgen we versnippering, maar binnen de criteria ontstaat ruzie om wie de beste vertegenwoordiger van dat criterium is.
En overigens zijn we nog lang niet bij de nieuwe patatjes. Afrika! Kunnen we Verenigde Naties oprichten zonder een vertegenwoordiging van een heel continent? Of zonder een vertegenwoordiging van de zwarte bevolkingsgroep? Merk de intrede op van een nieuw criterium: nog meer versnippering. En als het zonder een zwart land niet kan, kiezen we dan voor Nigeria, of integendeel Kongo, of misschien voor de regionale economische grootmacht Zuid Afrika? Nieuwe ruzies – en we riskeren te eindigen met ofwel een toestand waarin we veel te veel leden opnemen, en het forum zijn effectiviteit verliest, ofwel waarin de leden niet representatief zijn, en het resultaat is hetzelfde.
En dat heeft allemaal volstrekt niets met het politiek probleem van een vorige post te maken. Zelfs als onze politieke leiders inderdaad de wijze en evenwichtige persoonlijkheden waren waarvoor ze zichzelf zo graag laten doorgaan, zou dit een uiterst moeilijk probleem zijn. Sterker nog, het is niet onwaarschijnlijk dat uitgerekend dat zwak punt van hen, dat eindeloze besteden van tijd en resources in prestigekwesties, hen bijzonder fijn heeft afgestemd (en zo geschikt gemaakt) om een oplossing voor dit probleem te bedenken. Want laten we het ondanks alles toegeven – soms komt het voor dat een situatie muurvast lijkt te zitten, en dat politici en diplomaten er in slagen een zogenaamd “compromis” uit te werken. En in een deel van de gevallen is weliswaar niemand tevreden, maar wordt het toch maar uitgeprobeerd, en zie – het werkt.
Waarmee we weer bij het punt zijn. We hebben uitgeknobbeld dat ze niet echt aan een oplossing werken, niet omdat ze dat niet kunnen, maar eerder omdat ze dat niet willen: ze zijn zelf een deel van het probleem. De impasse duurt voort, maar het schetsen van een probleem blijft vooralsnog de eerste stap op weg naar de oplossing...
--------------------------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/09/de-verenigde-naties-een-historisch.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/09/de-verenigde-naties-een.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten