Koran of Geschiedenis

Ik lees dat in Denemarken de Koran één van de favoriete kerstcadeau's was. Dat zou te maken hebben met de rel rond "de Deense cartoons". De mensen willen proberen te begrijpen wat er aan de hand is.

Ik denk dat ze de juiste reflex hebben, maar vrees dat ze de verkeerde methode kiezen. Sociale wetenschappen zijn geen natuurwetenschappen. Als je de natuurwetenschappen wil begrijpen, dan begin je met de bijhorende wiskunde te bestuderen. Mensen die de cartooncrisis willen begrijpen door de Koran te lezen zullen volgens mij van een kale reis thuiskomen, omdat ze dit principe uit de natuurwetenschap ten onrechte overhevelden naar een onderwerp van de sociale wetenschap.

De sociale wetenschappen zijn in veel opzichten geen natuur-, maar wel historische wetenschappen. De toestand zoals we die aantreffen wordt niet (in de eerste plaats) beschreven door een mathematische formule, maar is sterk afhankelijk van een concreet gevolgd pad, dat evengoed heel anders had kunnen zijn. Er zit een grote component toeval in, of invloeden die van buitenaf komen, en in se niets met het onderwerp te maken hadden. Een beetje zoals de oorzaak van het uitsterven van de dinosaurussen heel weinig met de evolutie van de dinosaurussen te maken had, en heel met de astronomie - maar intussen is de toestand van het leven op Aarde wel heel sterk beïnvloed door dat uitsterven.

Zo ook, dus, met de politieke toestand in de wereld vandaag. Natuurlijk lijkt het me een goed idee de Koran te lezen; ongeveer zoals het me een goed idee lijkt toch een béétje te weten wat er in de Bijbel staat. Maar het verband tussen wat er in de Koran staat en de politieke toestand is even vaag als het verband tussen wiskunde en de concrete toestand van het leven op Aarde. Veel doorslaggevender is de vraag hoe de Koran door zijn aanhangers momenteel wordt gelezen. Precies zoals dat voor de Christelijke Bijbel altijd het geval is geweest, zijn er ruimdenkende en fundamentalistische manieren om dat soort stichtingsdocumenten te lezen en toe te passen. Veel doorslaggevender, dus, dan de vraag wat er precies instaat, is de vraag waarom hij momenteel op een bepaalde manier wordt gelezen. En dat wordt dan weer sterk bepaald door historische factoren.