Sommige boeken zijn toch echte teletijdmachines. Nu zit ik te lezen in een boek uit 1,949, namelijk The Egyptian van Mika Waltari. Het boek speelt zich af in de jaren 1,300, maar dan wel voor Christus. Dat maakt dat Julius Caesar, Jezus en Augustus zich even ver in de toekomst bevinden als pakweg Clovis voor ons in het verleden ligt. En ja, of het grote literatuur is weet ik niet, maar voor wie een beetje verbeelding heeft komt een heel verleden tot leven – een verleden dat zo lang geleden is dat je er vaak niet bij stilstaat dat het er ooit geweest is. Met levende mensen die kinderen kregen en zich daar bezorgd om maakten, precies zoals wij nu.
Drie - en - der - tig eeuwen geleden.
We zijn, dus, in het “Derde Millennium” van de tijdrekening die aanvangt met het ontstaan van de eerste beschavingen (1). En dan telt het Eerste alleen omdat de Sumeriërs druk bezig zijn het schrift uit te vinden, zodat pas in het Tweede Sumer en Egypte de hypermachten van een héél antieke wereld worden.
Dit is een geschiedenis die ik heel slecht ken. Het Vierde Millennium ken ik heel wat beter, als de tijd waarin de Perzen en de Grieken– OK, Ok, ik houd er over op. En het is het tijdperk van de Romeinen, natuurlijk. Het komt er op neer dat de oude hypermachten dan al zijn afgelost door nieuwere supermachten – en dus moet, heel ruwweg ongetwijfeld, dat Derde Millennium de tijd geweest zijn waarin Egypte en Babylon op hun retour waren. Raad ik.
De hoofdpersoon is een dokter. Ik moet terugdenken aan The Physician (2) dat ook over een dokter gaat, in het Perzië van de elfde eeuw – het begin van het Zesde Millennium, dus, toen het er bepààld nog niet naar uitzag dat dat het Millennium van de Europeërs ging worden (3). En toch voel je dat die geneeskunde van de Islam van Ibn Sina duizend keer verder staat dan in het Egypte van zo lang geleden, waar de “geneeskunde” vaak niet meer dan een stervensritueel blijft.
De roman komt echt tot leven wanneer de dokter zijn geboortestad verlaat en de wijde wereld intrekt. Hij komt in het huidige Syrië terecht en trekt naar Babylon, de hoofdstad van dat machtige Mesopotamië. Ondertussen passeert hij in de stad Kadesh – en ergens in mijn hoofd luidt een belletje: maar de klepel blijft héél ver weg.
Na Babylon gaat hij naar “het land van de Hatti” – waar de Hittieten wonen (ruwweg het huidige Turkije). En nu verandert het belletje in een machtige gong! “Egyptenaren”! “Hittieten”! “Kadesh”! Doingggggg! Ik heb er eens iets over op tv gezien. De grootste slag met strijdwagens uit de geschiedenis. Duizenden strijdwagens stoven over de vlakten, en als ik me goed herinner was het resultaat nogal gelijkspel en deed het de grenzen van beide rijken kristallizeren.
Dus gaan we die toer op? Wanneer je als resultaat van zo’n verhalen nooit meer vergeet dat de slag bij Kadesh zich afspeelde rond 1,300 BC, en waar het om ging – heeft dat dan zijn doel niet ruim bereikt?
Drieëndertig eeuwen geleden. Het is alsof in het jaar 5,200 AD iemand een verhaal leest en denkt “Kursk”? Was dat niet de grootste tankslag uit de geschiedenis? 1,943 AD en duizenden strijdwagens stoven over de vlaktes! Zooooo lang geleden! En toch leefden er toen al mensen die kinderen hadden en zich om die kinderen even druk maken als wij nu.
----------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/05/het-zevende-millennium.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/04/noah-gordon-physician.html(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/06/het-einde-van-het-europesche.html
6 opmerkingen:
De Slag bij kaddesh ging tussen de Hittieten en de Egyptenaren van Ramses de grote.
Volgens mij waren het de Hittieten die de situatie wilden houden zoals het was en wou Ramses die stad inpalmen. Kadesh was een vrijstad als ik me niet vergis.
Ramses heeft, in tegenstelling tot zijn eigen gesnoef, die slag helemaal niet gewonnen en het heeft zelfs geen haar gescheeld of hij had er zelf zijn hachje gelaten. Informanten hadden hem verteld dat de stad er zo goed als weerloos bijlag en Ramses trapte in de val. Een nagekomen legereenheid kon hem ontzetten en zo erger voorkomen.
Als je Ramses zijn eigen versie hoort, lijkt het of hij op zijn eentje heel het leger van de hittieten heeft verslagen. Die versie is natuurlijk de meest bekende omdat de Egyptenaren veel meer geschreven teksten achterlieten dan de hittieten.
Over manipulatie gesproken: het is niet alleen van deze tijd.
Groeten,
Benny
Nog vergeten Koen, om in te spelen op je slotzin, het schijnt dat de egyptenaren een vrij kindvriendelijke samenleving hadden.
Ook waren ze vrij vrouwvriendelijk. Herodotes, een bekend geschiedschrijver uit die periode, schreef dat in egypte de mannen gingen zitten en de vrouwen bleven staan om te plassen. Om aan te tonen hoe geëmancipeerd de egyptische vrouwen wel waren.
De opvolging van de farao's verliep matriarchaal, waardoor de vrouwen om en rond de farao dikwijls zeer machtig waren.
Ik zal er maar niet teveel over uitwijden, heb jaren niks anders gelezen dan geschiedenis van Egypte. Vooral de armarna periode met de eerst gekende monotheïst Achnaton is heel intressant.
Groeten,
Benny
Ik zit een beetje te piekeren over die "eerste monotheïst" van je.
Onze cultuur schept nogal graag op over hoe dat idee afkomstig is van onze eigen wortels, in casu via de joden. Nu had ik al eens gelezen (zeer oppervlakkig niveau, dus niet teveel aandacht aan besteed) dat de Perzen daar ook één en ander mee gedaan hebben.
En nu begin jij over monotheïsme bij de heel oude Egyptenaren.
Het klinkt alsof daar stof voor enkele heel interessante dingen inzit. Maar ik ken er nul komma nul van. Er is toevallig geen blog van iemand die zich met dat soort dingen bezig houdt? :-)
Of er een blog over bestaat weet ik niet, maar er is wel aardig wat lectuur over te vinden in de bib.
Achnaton, mogelijk de vader of familie van Toetanchaton, later Toetanchamon, wordt in de egyptische geschiedenis de koning-ketter genoemd. Hij schafte alle godenverering af, niet zozeer door ze te verbieden maar wel door alle privileges van de tempels af te pakken, en maakte de Aton (zonneschijf) tot enige god.
De eerste vrouw van Achnaton zal je vast bekend zijn: Nefertete. Ze hadden zeven dochters als ik me niet vergis, waaronder de bekendste Anchesempaton, vrouw van Toetanchamon.
Dit alles speelt zich af in de 18de dynastie en wordt één van de meest kunstzinnige periode uit de egyptische geschiedenis genoemd.
Achnaton wordt door de ene geschiedkundige afgeschilderd als een vredelievende vernieuwer wat zijn kunstuitingen lijken te bevestigen. Andere historici beschrijven hem eerder als een verlicht despoot, daar hij o.m. met de bouw van een stad ter ere van Aton (Achetaton) zowat heel Egypte op de rand van de afgrond bracht.
Horemheb was de laatste farao van de 18de dynastie en tevens stichter van de dynastie der Ramesieden (19de dus) en voorvader dus van Ramses de grote, die bij de stad Kadesh bijna in het zand beet.
Groeten,
Benny
In een van de boeken die ik hierover gelezen toch een opmerkelijke bedenking van de schrijver: monotheïsme draagt de kiem van onverdraagzaamheid in zich.
Daarover kan een fameuze boom opgezet worden denk ik.
Groeten,
Benny.
Ah, maar dan heb ik het mis. Blijkbaar speelt mijn boek zich af rond de tijd van Echnaton. Dus te vroeg voor de slag bij Kadesh. Wel, ik weet helemaal *niets* van die geschiedenis, hé, dan zit je er nu eenmaal rap een eeuwtje naast...
Bedankt :-)
Een reactie posten