De post over "eerlijke handel" (1) lokte commentaren uit van lezers Axxyanus en Tonny. Er zit een belangrijke gemeenschappelijke factor in. Misschien gaat het niet zozeer over de prijs die wij consumenten betalen, maar wel over bepaalde praktijken waardoor bepaalde producenten extra winstmarges opstrijken.
En dat zou best kunnen: het is een klacht die Oxfam inderdaad min of meer in zoveel woorden formuleerde in een rapport over de wereldhandel, dat ik uit het blote hoofd in 2,001 zou situeren.
Axxyanus ziet in bepaalde vormen van Westers protectionisme een belangrijke oorzaak van het probleem, en daar heb ik gewoon niets aan toe te voegen. Tonny vraagt zich eerder af in welke mate monopolievorming in het spel is. Als er maar één opkoper van de producten is, dan kan die de prijzen bepalen, en zo de marges hoog houden.
Dat is natuurlijk ook waar, maar laten we Tonny's eigen kanttekening van nabij bekijken. Als de oorzaak daarvan één of andere vorm van onderdrukking is, dan is zowat de hele wereld het eens dat we met criminele praktijken te maken hebben. Maar dat is dan ook precies waarom "liberalen" de markten willen "liberalizeren". Als de problemen tot stand komen door "onderdrukking", dan kunnen we niet langer zeggen dat het komt omdat de markten "vrij" zijn, nietwaar?
Terwijl omgekeerd, wat zal er gebeuren als de markten wel vrij zijn, en er toch maar één vrager is? Nu zijn er twee mogelijkheden. Het simpele feit dat er maar één vrager is suggereert dat er niet veel aan te verdienen valt. Immers - de andere mogelijkheid - als er wel veel aan te verdienen viel, dan zouden alle andere kapitalisten van de wereld zich toch haasten om ook aan die grote marges grondstoffen te kopen? Tenminste, als de markt ook werkelijk vrij was? Of sturen al die kapitalisten ineens niet langer de kapitalen naar de plaats waar ze het meeste opbrengsten halen?
Dat zijn dus allemaal uitstekende kwesties. Maar ik blijf toch ook een beetje op mijn honger zitten over mijn eigen vraag. Hoe vermijden we het probleem dat producenten in een "eerlijke handel" programma terecht komen, zonder dat dat ipso facto andere producenten uit de boot doet vallen?
-------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/02/mijn-vragen-bij-eerlijke-handel.html
9 opmerkingen:
Drie bedenkingen Koen,
-Oxfam hangt aan elkaar van de subsidies
-Veel infrastruktuur wordt ter beschikking gesteld. Hier in Belsele een gebouw van de stad, gerenoveerd door één of ander "sociaal project"
-De verkoopspunten worden opengehouden door mensen die graag winkeltje spelen, vrijwilligers dus en gratis.
Veel eerlijke handel is er aan Oxfam niet aan.
Groeten,
Benny
Ik denk dat we door de bomen het bos niet meer zien.
"Eerlijke handel" heeft volgens mij een louter ideologische betekenis. De mensen die dit label uitdelen doen dat aan die producenten die een businessmodel volgen dat hun goedkeuring wegdraagt.
Hoe dit model zich FINANCIEEL relateert met andere modellen is niet van belang.
Integendeel, de producent die het label krijgt is doorgaans inefficienter dan zijn competitie. En waarom zou hij dat niet zijn, als hij gesubsidieerd wordt door een prijs die boven de marktprijs ligt?
Dat mensen maar een eindig koffiebudget hebben, en dat ze dus eigenlijk indirect gaan zorgen voor een nog groter overschot is volgens mij niet iets dat je die mensen aan het verstand kan brengen.
Tenzij ze stilletjes hopen dat enkel de "snode" koffieproducenten met hun overschot gaan blijven zitten.
Beide voorgaande reacties zijn m.i. naast de kwestie. De eerste is een verzuurde opmerking die ik niet kan plaatsen, in de tweede zie ik niet in waarom een koffieboer die een 'eerlijke' prijs krijgt ineens inefficienter zou zijn ? En om toch ideologisch te worden, ik ga ervan uit dat de 'marktprijs', waar canon het over heeft, geen marktprijs is, gezien het in mijn ogen over een gemanipuleerde prijs gaat. Om iets dieper op wat volgens mij wel de kwestie is te antwoorden. Ik volg Koen dat in een echt vrije markt waarschijnlijk zoiets als eerlijke handel niet nodig zou zijn. Want dan zouden er inderdaad concurrenten opkopers naast de enige opkoper ten tonele verschijnen waar vraag- en aanbod in evenwicht zouden komen. Blijft de bedenking dat je tussentijds onevenwichten zou kunnen hebben (een producent van koffie kan niet van het ene moment op het andere overschakelen naar bananen als die beter in de markt zouden liggen), en dat je daar eventueel een mechanisme moet voorzien dat de gevaren van een monocultuur beheerst. (bv. 'goedkope' overbruggingskredieten om te diversifieren). Want als je de boer zover hebt dat hij geen financiele kracht heeft om over te schakelen (te investeren), kan hij inderdaad niet anders dan dingen te producren, die vanuit zijn kapitalistische standpunt niet de meest efficiente goederen zijn, en dat is dan een ideale situatie voor de opkoper. Wat misschien wel eens te bestuderen valt, is of mijn stelling van de monopolist correct is. Is het inderdaad zo dat er geen andere opkopers op het toneel verschijnen. Of is er gewoon een gigantische overproductie van koffie, cacao en andere 'eerlijke' producten. En indien zo, waarom schakelen die boeren dan niet gewoon om naar iets anders (vraag het in Europa eens aan de varkenshouders, runderkwekers, witlooftelers, slatelers etc....).
Greetz,
Tonny
Tonny: Als goede lakei van het kapitalisme denk ik natuurlijk dat overproduktie de boosdoener is. En in dat geval kunnen subsidies inderdaad tot inefficiëntie leiden, want als je een verzekerde afzet hebt, tegen een verzekerde prijs - waarom zou je dan nog de moeite doen om goede produkten te leveren?
Kortom, ik ben het intuïtief nogal met Canon eens. Nu vind ik ook wel dat we andere insteken kunnen bekijken, zoals jij doet met je vragen over monopolievorming. In ieder geval blijf ik ergens met een gevoel zitten: *indien* ze het met hun "eerlijke handel" over bepaalde wanpraktijken hadden, waarom zeggen ze dat dan niet heel duidelijk, in plaats van allerlei andere indrukken te wekken?
Tenslotte: in een werkelijk vrije markt kan er best wel degelijk "eerlijke handel" nodig zijn. Als er immers werkelijk overproduktie is kunnen de prijzen zeer laag liggen, en kunnen mensen niet uit de kosten raken. En waarom veranderen ze dan niet? Wie weet welke factoren (klimaat? Gebrek aan kapitaal? Kennis?) daar de oorzaak van zijn...
Beste Koen,
hier ben ik het toch met je oneens. Het venijn zit hem er natuurlijk in wat je bedoelt met 'verzekerde omzet'. Maar als ik zeker ben van een prijs, onafhankelijk van mijn productie, en als die prijs dan nog boven de markt ligt, dan ga ik zeker zo veel en zo efficient mogelijk produceren om zo extra winsten op zak te steken. Dit is niet hetzelfde als in een communisme waar ik een prijs krijg, onafhankelijk van mijn geleverde hoeveelheid. Dat bovenstaande dan wel kan leiden tot (gesubsidieerde) overproductie, daar ben ik het wel volledig mee eens. Vandaar dat we in Europa dan ook een tijdje met boterbergen en melkplassen gezeten hebben. Dit kan dan ook maar een tijdelijke situatie zijn totdat ofwel de vrije markt hersteld is, ofwel de producent voldoende investeringsmiddelen heeft om te kunnen overschakelen naar een minder geproduceerd goed waar hij bij verkoop aan reële marktprijzen wel aan zijn levensbehoeften kan voldoen. Wat de derdewereld landen betreft mogen ze van mij nog rustig een tijdje in die overgangsfaze blijven en zal ik ze met alle plezier steunen.
groeten,
Tonny
Haha, het pol. cor. toverwoord: wie het linkse discourt niet volgt is verzuurd.
Iemand die bij zijn inkopen eerst naar de prijs kijkt is verzuurd. Wereldwinkelprodukten zijn ondanks de faveurkes duurder dan produkten die onderhevig zijn aan de vrije mark (ook een vies woord bij oxfam).
Kwistig uitgedeelde subsidies zijn volgens mij altijd nefast, net zoals monopolies. Het zijn beiden systemen waarbij de staat probeert te manipuleren en dat is nergens goed afgelopen.
Er zal inderdaad wel een reden zijn, zoals Koen vermeld, waarom er bij zelfs overschot toch bvb nog koffie bij zal geproduceerd worden.
Gesteld dat men destijds subsidies was gaan geven om hier nog tomaten in serres te kweken, zoals aan de kanten van Kontich het geval was, of druiven zoals in Hoeilaart dan waren ze daar nu nog mee bezig.
Die subsidiesystemen dateren nog van na de tweede w.o. omdat er toen geoordeeld werd dat ieder land in zijn eigen behoefte moest voorzien in geval van crisis. Ze zijn inefficiënt gebleken.
Trouwens ook over "die eerlijke handel" zijn enkele serieuze vragen, die natuurlijk enkel door verzuurde mensen worden gesteld.
In gans Brazilië bvb is één controleur van Oxfam werkzaam. Hoeveel percent van die "eerlijke produkten" kan die daar controleren.
Het is inderdaad zoals Canon stelt: een louter ideologische betekenis.
Groeten,
Benny,
Tonny, je beweert dat de "marktpijs" geen echte marktprijs is, maar een gemanipuleerde prijs.
Je geeft echter geen feiten of redenering waarop je de conclusie baseert.
Ik meen dat dit niet het geval is, en geef daar wel een redenering voor:
Als de lokale boeren onder de "echte" marktprijs moeten verkopen wegens manipulatie, dan zouden de fairtraders immers die boeren daar een HOGERE prijs kunnen betalen, en hier aan DEZELFDE prijs of LAGER kunnen verkopen.
Op die manier zouden ze dus veel meer van hun "fairtrade" producten kunnen schuiven dan nu het geval is.
Aangezien dat niet gebeurt, hecht ik dus niet veel geloof aan jouw bewering dat de lokale verkoopprijs van koffiebonen gemanipuleerd is.
Hallo Benny, Canon,
Benny, ik noemde je eerste reactie verzuurd omdat ik niet echt de link met de post van Koen begrijp, noch dat ik vind dat termne als '"winkeltje spelen' van erg veel respect betuigen. Je tweede reactie is al meer 'to the point', maar ik zie de relevantie van het feit dat er in Brazilië slecht één controleur van Oxfam is weer niet in. En ik ben het er uiteraard mee eens dat iedereen het recht heeft uit te kijken naar de laagste prijs. Maar toch vind ik dat er bepaalde (lindkse ?) ethische aspecten bij de keuze van het product mogen meepraten. En als fair trade niets zegt, wat dan te denken over kinderarbeid en de t-shirts, sportschoenen e.d. enige jaren terug.
Canon, ik kan je redenering ergens volgen, maar niet helemaal. Als je bij aankoop meer betaalt voor het basiproduct dan je concurrent, dan zou het een sterk staaltje zijn om dezelfde prijs als je concurrent te kunnen aanbieden aan de uiteindelijke afnemer bij gelijke marges. Maar ik denk daarenboven dat de 'eerlijke' tussenpersonen (want daar gaat het hier toch over, de lijn tussen de boer daar en de consument hier) een schaalnadeel ondergaan t.o.v. de multinationals. En ik denk tenslotte dat de discussie erover gaat - zoals reeds gesteld in een vorige reactie - dat ik niet goed begrijp dat een vrije prijs van goederen kan leiden tot armoede bij de boeren als die aan een niet-gemanipuleerde prijs zouden kunnen verkopen.
Groeten,
Tonny
Met excuses voor de typfouten, ik heb de tekst niet nagelezen vooraleer op 'publiceer reactie' te duwen.
Een reactie posten