donderdag 10 juli 2008

"Ik heb een vraag" (de sterrenhemel)

Een hele tijd geleden zag ik - het zal via de filosofische ingenieur, alhier in de bloglist geweest zijn - dat er een site bestond die "ik heb een vraag" heet:

http://www.ikhebeenvraag.be/

Daar kan je je wetenschappelijke vragen aan een groep specialisten voorleggen, en al gauw zou je antwoord krijgen. Intussen laat de site echter weten dat "het" wegens overweldigend succes nog even kan duren. En aangezien ik zo nieuwsgierig ben... Misschien kom ik hier wel te weten wat ik graag zou willen weten?

Ik weet al niet meer hoe ik het precies heb geformuleerd, maar wat ik graag zou willen weten is hoe de sterrenhemel er zou uitzien op andere plaatsen in de melkweg. Beeld je maar eens in dat een mammoetster als, zeg, Betelgeuze zich niet op enkele honderden lichtjaren van ons af zou bevinden, maar wel op vier lichtjaar: de afstand tot de dichtstbijzijnde ster. Hoe zou dat er aan onze hemel uitzien?

Wel, ik heb geen flauw idee hoe ik dat moet aanpakken. Krijgen we nog steeds een klein rood puntje te zien? Is de helft van de hemel bedekt door een laaiend rood oppervlak? Ergens iets tussenin? En zo ja, wat dan?

Ik weet haast zeker dat dit iets is dat "je" zelf kan oplossen. De afstand van hier tot Betelgeuse heb je op een wip bij elkaar. De helderheid, de werkelijke diameter... Nog iets dat gaat over het kwadraat van de afstand... en waarschijnlijk heb je je antwoord. Tenminste, als je een minimum aan "gecijferdheid" bezit. En tenminste, als je de manier begrijpt om "visuele grootte" (of hoe je dat ook noemt) uit te drukken. Stel dat het antwoord was: "zo groot als twee keer (of drie kwart van) de maan". Hoe kom je dat te weten? Je krijgt een grootte; een lengte als je een berekening maakt: maar wat is hier de eenheid? Wat is de betekenis van die eenheid? Krijg je werkelijk een antwoord als "Betelgeuse op vier lichtjaar afstand ziet er van hier uit als een cirkel van X centimeter"? Ik zou dat allemaal wel eens willen weten.

Weet iemand tot hoe ver van hier je onze zon nog met het blote oog aan een redelijk heldere (niet-lichtvervuilde) nachthemel kan zien?

Als we (zoals 1,000 en 500 jaar geleden) een supernova meemaken in de "nabijheid" (ik dacht dat het over een orde van grootte van duizend lichtjaar ging), dan zien we dat als een zeer heldere ster. Hoe dichtbij zou dat moeten zijn om de helderheid te hebben van onze eigen maan? Of van onze eigen zon?

Zouden er manieren bestaan om daar (zelfs maar ruwe) benaderingen van op te maken?

2 opmerkingen:

Kri.st zei

Er bestaat neen open source programma "Celestia" dat het mogelijk maakt virtueel door het universum te reizen, en zo kan je zien hoe de sterrenhemel er elders uitziet:
http://celestia.sourceforge.net/

Koen Robeys zei

Wel, ik bedank je voor de duidelijk razend interessante link... maar vorlopig heb ik er nog niet veel van gesnapt. En mijn computer maakt er een lawaai van alsof hij wil opstijgen. Maar ik blijf nog even proberen.