Het verhaal krijgt me ook nergens in zijn greep zoals destijds Tolkien dat wel deed. Of zoals Stephensons' eigen Cryptonomicon dat "vandaag" deed. De held die ariveert in een stadje, of er problemen krijgt, of ook op weg erheen problemen krijgt, voelen belange niet zo dramatisch aan als Frodo op weg naar Breeg, of de opluchting bij het ontmoeten van Strider, of het lezen van de brief van Gandalf; die dan toch ook "ergens" op de weg is. Of ik moet ineens terugdenken aan Herman Wouk, wiens goed onderbouwde epos uit de Tweede Wereldoorlog (bij mij) veel meer "tot leven" kwam (2). Dit verhaal moet het allemaal veel meer hebben van het snuisteren in oude bibliotheken waaruit zich moderne ideeën ontwikkelen - het zal wel geen toeval zijn dat hedendaagse kosmologen als Smolin zo vaak beginnen over oude filosofen als Leibniz, neem ik aan (3)?
Een probleem dat zeer waarschijnlijk aan mezelf ligt is dat de held zijn "klooster" - dit is een strikte wetenschappelijke instelling, maar de leden houden zich aan een zeer strikt kloosterleven, gedomineerd door de Discipline - al heeft verlaten wanneer ik er de geplogenheden genoeg van begin te doorgronden om er langer te willen ronddwalen. Waarschijnlijk zal een zorgvuldiger lezer dan ik al veel eerder in "de atmosfeer" terechtgekomen zijn, maar ik ben iemand die een beetje boek enkele jaren later opnieuw moet lezen - ik weet nu al dat ik er minstens evenveel plezier zal aan beleven. Veel van wat ik nu, op reis door de buitenwereld, spannend en mysterieus vind zijn nu juist de contacten die er komen met andere "kloosters", en ideeën uit andere kloosters, zodanig dat niet het verhaal zelf je geregeld voor "nieuwe ontwikkelingen" plaatst, maar wel de dingen die de held te weten komt.
Ik zei het eerder, het zal altijd wel een boek voor cerebrale types zijn?
Met opzet vertel ik weinig over de plot, die zich intussen al aardig ontwikkeld heeft. Er is een vreemde aanwezigheid opgedoken, en met wat ik begrijp van verteltechniek kan ik me niet voorstellen dat die niet vijandig zou zijn. Maar tot nu toe is die eerder aanleiding tot allerlei kosmologische en filosofische speculaties, waarmee we weer bij het punt hierboven zijn. Als je de boeken van Lee Smolin leest, of je vond de verhalen van dit blog over "ruimte en tijd" (4) interessant, dan zal je vermoedelijk ook wel iets aan Anathem hebben.
Een (toegegeven: voorlopige) kwotering van drie sterren op vijf is bij mij een compliment (5): "goed". En ik geef toe dat ik de verleiding voel om er vier van te maken, omdat het boek "technisch gesproken" (ik heb geen flauw benul van hoe ik dit concept beter onder woorden moet brengen) ongetwijfeld een razend knappe prestatie is. Maar ik verdenk mezelf ervan dat die vierde ster alleen maar een afschaduwing zou zijn van de volle vijf sterren, vergezeld van een staande ovatie, die ik aan Cryptonomicon zou meegeven. En ik ben nu eenmaal iemand die in fictie veel belang hecht aan de meeslependheid van het verhaal. Voorlopig zijn het er drie.
------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/05/neal-stephenson-anathem.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/12/herman-wouk.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/08/kosmologische-natuurlijke-selectie.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/search/label/%22ruimte%20en%20tijd%22
(5) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/03/kwotering.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten