Dat leven op Aarde is ontstaan na ongeveer 1 miljard jaar; op het eerste zicht is dat erg veel. Je zou er uit kunnen afleiden dat leven niet erg waarschijnlijk is: waarom heeft het anders zo lang geduurd? Anderzijds kan je ook rekening houden met de vroege geschiedenis van de planeet, en in feite zou je dan eerder denken dat leven juist al heel vroeg is ontstaan (1). Dat laatste is ook wat je zou concluderen als je kijkt naar de “totaal beschikbare tijd”: rekening houdend met de levensduur van onze ster is leven ontstaan nadat 10% van de totaal beschikbare tijd was verstreken.
Zelfs als je geen rekening houdt met die “vroege geschiedenis van de planeet” lijkt 10% eerder kort. Bijvoorbeeld: Eenmaal leven was ontstaan bleef het – enkele uitzonderlijke opflakkeringen niet te na gesproken, en steeds voor zover we weten – 3 miljard jaar lang zitten op een zeer simpel niveau, en was er haast geen “complex” leven. Pas een 600 miljoen jaar geleden ontstond complex leven – en dat was dan nog niet zeer complex, niet naar onze maatstaven.
Nu weten we niet hoe lang “complex leven” zal blijven bestaan. Bijvoorbeeld: indien “complex leven” dat afstamt van ons eigen voorouderlijk “ontstaan van het leven” nog een 36 miljard jaar zou bestaan, dan hebben die 600 miljoen jaar zich afgespeeld nadat “10% van de totaal beschikbare tijd was verstreken”. Maar als we kijken naar het werkelijk totaal bestaan van leven, dan stelt 600 mio jaar op de totaal verstreken 3.6 mia jaar slechts een 16% voor. Zoals je ziet: we kunnen niet weten of “complex leven” nu “vlug”, dan wel “traag” is ontstaan. Maar voor zover wij het kunnen zien is het eerder “traag” ontstaan. 84% van de verstreken tijd bleef het simpel, en dan pas werd het complex.
Het meest complex leven vandaag op de Aarde vinden we terug bij zoogdieren. Die zijn (uit het blote hoofd) een 200 mio jaar geleden ontstaan, maar ze begonnen pas de nogal eigenaardig complexe groep te worden na het uitsterven van de dinosaurussen. Dat gebeurde een 65 miljoen jaar geleden. Dus in vergelijking met de totaal verstreken tijd ging een kleine 90% van de tijd voorbij voor het complex leven zich opnieuw, in de vorm van diverse zoogdieren in nieuwe richtingen begon te diversifiëren.
En het was een 6 mio jaar geleden dat temidden van één bepaalde groep – de apen – onze eigen voorouders zich afsplitsten (2), en de weg naar zelfbewuste intelligentie insloegen. En daarmee was weer eens ongeveer 90% van de totaal beschikbare tijd verstreken, en 99% van de verstreken tijd sinds het ontstaan van “complex leven”, voor onze soort intelligentie ontstond.
En “ontstond” betekent hier dat het een langzaam proces was dat 6 miljoen jaar geleden begon. Pas een 100,000 jaar geleden (in orde van grootte) ontstond de soort die we de moderne Homo sapiens noemen: wijzelf. Nauwelijks in het laatste percent van de tijd verstreken sinds onze voorouders zich afsplitsten van de aap. En ongeveer 90% van de tijd verstreek, terwijl er al die tijd proportioneel evenveel “Einsteins” moeten geweest zijn als vandaag, voor er landbouw, kort daarop gevolgd door beschaving ontstonden.
Als we aannemen dat het ontstaan van de beschaving 6,000 jaar geleden gebeurde, dan duurde het nog tot 250 jaar geleden, dus “in verhouding tot de verstreken tijd” zeer lang, voor iemand de “Industriële Revolutie” opstartte, en voor het eerst in de geschiedenis de mensheid het armoede evenwicht doorbrak. Een proces, zoals je elke dag op het nieuws kan zien, dat nog lang niet voltooid is.
Maar je ziet het punt. We kunnen niet echt vergelijken met “hoe snel leven is ontstaan”, omdat we dat deden in termen van de “totaal beschikbare tijd”, zijnde de levensduur van de zon. Terwijl alle andere duurtijden die ik net heb beschreven gebeurd zijn in termen van de “totaal verstreken tijd”. Maar we zagen ook dat we een levensduur van ons “complex leven” moesten poneren, dat een veelvoud was van de resterende levensduur van onze ster om in termen van beschikbare tijd te zeggen dat het “al na tien percent van de tijd was ontstaan”.
Kortom, het lijkt er op dat historische processen als het ontstaan van complex leven of het ontstaan van intelligentie, of het ontstaan van beschaving, of de “sociale singulariteit” (3) voorafgaand een heel lange voorbereidende tijd nodig hebben, in een mechanisme dat wij vaak niet, of zeer onvolledig doorgronden. Maar in dat geval, steeds even hypothetisch sprekend, lijkt het er ook op dat het ontstaan van het leven zelf dat kenmerk nu juist niet vertoont. Zeker als je rekening houdt met de vroege geschiedenis van de planeet lijkt het er integendeel op dat leven al “heel vroeg” ontstaan is. Zou dat niet een mooie hint zijn voor de hypothese dat leven dan ook helemaal niet zo onwaarschijnlijk is, maar integendeel een min of meer te verwachten manifestatie van materie?
--------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/05/hoe-onwaarschijnlijk-is-leven.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/05/wie-stamt-af-van-de-aap.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/09/singulariteit-geschiedenis-of-toekomst.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten