Optimisme voor 2012

Op de site van De Tijd lees ik dat "de meeste waarnemers" een afgrijselijk 2012 verwachten. En mij zal je geen voorspellingen horen doen over hoe dat wel of niet waar is. Ik denk dat ze best gelijk kunnen hebben. De filosofische discussie over de aard van dat gelijk zal ik hier maar beperken tot een vlug overzicht van twee extreme mogelijkheden. Als je een hoop mensen laat voorspellen wat de volgende worp van een dobbelsteen zal zijn, dan zal ongeveer één op zes "gelijk" hebben met zijn voorspelling. Het andere extreem is dat je om allerlei redenen een zo goed inzicht hebt in allerlei mechanismen dat je kan berekenen (of zoiets) wat er zal gebeuren: een goed voorbeeld lijkt me technologie.

Maar zelfs als ik niet kan voorspellen kan ik wel aan wensdromen doen. Wat daarbij onmiddellijk bij me omkomt dat er nog nooit een ommekeer is geweest in een serieuze economische crash, zonder dat het pessimisme vlak voor dat punt maximaal was. Bijvoorbeeld, als je de "economische crash" reduceert tot beurskoersen, dan gaat een ommekeer meestal vooraf door voorspellingen dat het nu pas goed zal zakken ("de Bel20 op weg naar 1000!"). Dat komt omdat praktisch iedereen die denkt dat de koersen zullen zakken al verkocht heeft. Dus "denken dat de koersen zullen zakken" betekent mathematisch hetzelfde als "denken dat de anderen aan deze prijzen nog zullen verkopen". Maar als "iedereen" denkt dat "de anderen" zullen verkopen, dan is er gewoon helemaal niemand meer om te verkopen, en dan zakt het ook niet meer.

Natuurlijk is "de economie" nog veel complexer dan alleen maar "de koersen". Dus is er nog veel meer ruimte voor soortgelijke mechanismen, waarbij maximaal pessimisme de noodzakelijke voorbode is van een nieuwe richting. Bijvoorbeeld, als iedereen denkt dat de overheidstekorten een hopeloos geval zijn, dan is dat vaak het moment waarop zelfs politiekers er iets aan willen doen. Maar ook: als iedereen tegelijk op zulke schaal schulden afbouwt dat per "vleesmoleneffect" (1) de hele wereld in een kamikazeduik terecht komt, dan is het niet onmogelijk dat zelfs (een deel van) de aanhangers van de blinde bezuinigingen er nog eens opnieuw over nadenken. En zo is het niet ondenkbaar, steeds op een niet hoger niveau dan economische fantasieën, dat er tussen nog een hoop andere "bouwstenen van een complexe wetenschap "(2), een pad door het mijnenveld (wat doen we wanneer er inderdaad hoge inflatie opdoemt? wat doen we wanneer hevige sociale onrust extreem-rechtse of communistische regimes aan de macht dreigen te brengen?) gevonden wordt. En wie weet zeggen we later over deze crisis dat eens te meer de nacht het donkerst was, juist voor de dageraad?

Met deze gedachten zowel in het achter- als in de rest van het hoofd, wens ik de hele wereld een passend 2012.

------------------------------------
Achteraf (22 januari 2012) zie ik dat ik in mijn oude foutjes verval: geen ankerpunt ter vergelijking. Dus snel even opgezocht per 30 december 2011:
Dow Jones: 12,217.56
Bel2 2,083.42
Eurostocks: 2,316.55

De aandachtige lezer merkt natuurlijk op dat de VS een noemenswaardige verbetering vertonen, voor slechts drie weken verschil, maar dat Europa er nog altijd bleekjes bijligt. Nu ja, het crashet niet verder, momenteel...

------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2011/08/meer-schulden-om-een-schuldcrisis-te.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2011/11/filosofie-over-de-economische-crisis.html