Men heeft me er al voor “defaitist” om uitgescholden, maar de “neergang van het Westen” waar ik het al over heb gehad (1) lijkt mij een simpel quasi-mathematisch feit. Een beetje zoals de aankondiging dat tijdens de herfst de dagen korter worden. Er zijn drie assumpties:
a. De “invloed” van een beschaving is recht evenredig met haar economische productiviteit.
b. De “invloed” van een beschaving is recht evenredig met haar aantal inwoners.
c. Over voldoende tijd convergeren de economische prestaties van de volgers naar de leiders (2).
(c) Is in feite één van onze neo-liberale stokpaardjes. Laat de ontwikkelende landen de kunstjes toepassen die ze door de rijke landen gedemonstreerd zien, en ze zullen ook stukken rijker worden. Aangezien die kunstjes grotendeels te maken hebben met “vrijheid”, en aangezien vrijheid niet op de lange duur te onderdrukken valt… enzovoort.
En (a) en (b) zijn al helemaal moeilijk in vraag te stellen. Noch de zeer productieve Luxemburgers, noch de zeer volkrijke Nigerianen hebben momenteel veel in de geopolitieke melk te brokken. Heel weinig mensen die heel veel maken, of heel veel mensen die heel weinig maken kunnen nu eenmaal minder middelen op tafel leggen dan pakweg de USA (3). Maar als per assumptie (c) op de langere duur alle mensen een productiviteit halen die in dezelfde orde van grootte ligt, dan is het een kwestie van tijd voor factor (a) voor iedereen praktisch dezelfde weegt, zodat de enige significante verschillen afkomstig zullen zijn van factor (b).
In andere woorden, op de lange duur is de relevante factor bevolkingsaantal. En dus zien we nu het snel ontwikkelende en zeer volkrijke China een steeds belangrijker rol spelen op het wereldtoneel, gevolgd (momenteel met een zekere achterstand) door Indië. Het volstaat een kijkje te nemen bij Angus Madisson (4) en je ziet dat China en Indië met 1.3 en 1.1 mia inwoners de grootmachten van binnen enkele generaties zijn. Tel alle Europeanen, Amerikanen en Anglosaksische ex-kolonies op, en je haalt minder dan 900 mio mensen, die dan nog een stuk minder snel aangroeien ook. Je hoeft het geen goed nieuws te vinden, het volstaat dat je simpele realiteiten onder ogen kan zien om ook het punt te zien.
En toch! Wat betekent “het Westen” uiteindelijk meer dan de verzameling nakomelingen van de “Europeïsche Beschaving” (5)? En “nakomelingen” in de culturele, economische en ethische zin, eerder dan in genetische of geografische zin? Met andere woorden, als we Australië tot “het Westen” rekenen, wat houdt ons dan tegen om nog andere, bij voorkeur grotere delen van de wereld tot onze “Westerse” rangen te recruteren? Het volstaat enkele honderden miljoenen mensen te laten deelnemen aan onze Westerse liberaal-kapitalistische samenlevingen en het speelbord ziet er alweer heel anders uit.
Kandidaten zijn er genoeg. Bijvoorbeeld, er zijn een kleine 300 mio Russen. Ik zeg niet dat ik momenteel, in deze tijden van heroplevende koude oorlog, zeer optimisch ben over de kansen om ze tot onze liberale democratieën te laten toetreden, maar toch… Drie generaties geleden zaten we tussen de twee Wereldoorlogen: gekkere dingen zijn gebeurd en we praten over lange termijnen.
Maar er is meer! Er zijn een 600 mio Zuid Amerikanen. Volgens mij hebben ze nu al een sterke Westerse erfenis en doen ze het, met de nodige ups en downs, niet zo slecht in het overnemen van de Westerse kunstjes. Tel de 600 mio Zuid Amerikanen van binnen een kleine eeuw bij het Westen en zelfs met een stijgende bevoking in de Aziatische grootmachten spelen we in dezelfde orde van grootte.
En er zijn 1 miljard Afrikanen. Cultureel en economische komen ze van veel verder dan Zuid Amerika, maar toch. Nu al zien sommige stukken van Afrika er duidelijk beter uit dan amper een decennium geleden. Er zou heel veel werk aan zijn, maar eens te meer spreken we over enkele generaties, dus wie weet? Overigens moeten we er misschien de Noord Afrikaanse Moslimlanden aftrekken en ze eerder bij de 270 mio mensen in het Midden Oosten tellen. Meteen hebben we nog een kandidaat om bij het Westen te tellen.
Op het eerste zicht lijkt dat een heel onwaarschijnlijke kandidaat. Maar de les blijft nog steeds: over verschillende generaties kan er heel veel gebeuren. Lees een Arnold Toynbee er op na in het midden van de twintigste eeuw, en je ziet dat de moslims er als een deel van het Westen woorden aanzien. Wat 50 jaar geleden waar was kan binnen 50 jaar opnieuw waar zijn. Er zal héél veel werk aan zijn, maar het lijkt me een zeer slecht idee om de Islam, ondanks de problemen die ze nu hebben, zomaar af te schrijven.
Het punt is, zelfs als sommige kandidaten nogal onwaarschijnlijk lijken, er zijn meer kandidaten dan je waarschijnlijk had gedacht! Zeker als je het in termen van bevolkingsaantallen bekijkt. Alles bij elkaar kom ik voor kandidaten om bij “het Westen” te voegen aan de helft van de wereldbevolking. OK, ik zeg natuurlijk niet dat “de neergang van het Westen”, hoe “mathematisch” ik dat ook genoemd heb, zomaar te stoppen is. Maar als je nu met bijzondere gaven naar de planeet Aarde was gestuurd om iets aan die neergang te doen… Ik denk toch dat ik hier een mogelijke strategie kan signaleren.
------------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/03/de-neergang-van-het-westen.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/08/convergentie-en-divergentie.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/07/europa-tussen-britannia-en-bokrijk.html
(4) http://www.ggdc.net/maddison/ (ga naar “historical statistics)
(5) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/06/het-einde-van-het-europesche.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten