Vlaanderen onder een stofwolk

Enkele dagen geleden lees ik in de krant: Vlaanderen leeft onder een stofwolk. De haven van Antwerpen met de bijhorende logistieke effecten, verder één van de grootste petrochemische complexen van de wereld... (ik vergeet er ongetwijfeld nog een paar...) Het komt er op neer dat Vlaanderen één van de meest vervuilde gebieden van "het Westen" is, en dat dat ons ongeveer 13 "gezonde maanden" op een mensenleven kost.

Nu, alles is relatief, want bijvoorbeeld is er ook een direct verband tussen welvaart en levensverwachting, en als de verarming die we zouden ondergaan door de haven en de chemie te sluiten een erger effect heeft dan de 13 maanden die we (voor zover we dat mogen geloven, natuurlijk) zouden winnen, dan zou ik er toch nog maar eens goed over nadenken.

Maar intussen blijft dat artikel door mijn hoofd zinderen om twee totaal verschillende redenen. De eerste is dat ik ooit, lang geleden, een Amerikaanse kaart had gezien met daarop de vervuilde gebieden van de wereld, en jawel, Vlaanderen (niet exact overeenkomend met de politieke grenzen, natuurlijk) prijkte heel erg bovenaan. Ik vroeg me destijds af waarom ik dat alleen maar van Amerikaanse kaarten kon te weten komen, vermits het op het eerste zicht toch ook voor de Vlaamse actualiteit een rijk gespreksonderwerp lijkt te zijn. En dat brengt me meteen bij de tweede reden waarom dat artikel me zo trof.

Ooit op een dag zat ik aan een lange maaltijd, tesamen met een Tsjech. Die man had een leeftijd om het Communisme nog als volwassene te hebben meegemaakt, en ik vroeg hem op de man af wat hij ervan vond. Hij vond er niet veel aan (en ik druk me zacht uit), en toen vertelde hij me de volgende anecdote. Elke dag ging hij een eindje lopen, tussen de bomen en langs het kanaal, een vredig tafereeltje zoals het zich hier in Mechelen zou kunnen afspelen. Alleen, via Radio Vrije Wereld (of whatever) vernam hij dat hij eigenlijk liep te joggen door zowat het zwaarst vervuilde gebied ter wereld, waar elke teug verse lucht goed was om de zwaarste sigaretten beschaamd te doen afdruipen. Zoals we allemaal weten is dit verhaal, hoewel het afkomstig was van leugenachtige, dikbuikige, kapitalistische (en ik vergat nog: Amerikaanse) propaganda, later desondanks waar gebleken - en heus niet alleen in Tsjechië.

Maar, zo werd hij werkelijk verontwaardigd, dat kwam hij te weten via een radio die in zijn eigen land verboden was. Kortom (en hij werd almaar bozer en bozer) terwijl de regering in Naam van het Volk maatregelen nam om te vermijden dat dat volk te weten kwam in welke mesthoop ze eigenlijk moesten leven, moest hij via een [expletive deleted] vreemde radio vernemen dat het f[alweer censuur]g landschap volledig vergiftigd was.

De man was een dichter. Oh, helemaal amateurniveau, hoor, een beetje zoals ik "filosoof" ben, allemaal in onze vrije tijd, omdat we nu eenmaal fatsoenlijke, in de grond onschadelijke werkende mensen zijn. Maar we zaten dus wel een beetje op dezelfde golflengte, en ik kan nog altijd zijn trillende verontwaardiging voelen over de f[je weet wel]g government die... (enzovoort).

(Overigens vertelde hij ook nog over de "forced cheerfulness". Ongeacht hoe je je voelde, blij of boos of tevreden of bang - het volstond dat je niet met een opgewekt gezicht door het leven, en aan het werk, ging of je was een verdacht individu, misschien wel niet eens een goed communist! Maar goed, herinneringen...)

Het punt is, ik zie veel te veel parallellen naar mijn zin. Omdat we hier onder serieuze mensen zijn zal je me niet horen verklaren dat wij "ook" onder een communistisch bewind leven (lap, weer een flauw-score...), maar intussen moest ik toch ook maar, vele jaren geleden, vernemen van een Amerikaanse publicatie wat we uit onze eigen kranten pas vele jaren later te horen krijgen. En naar ik denk te hebben opgemerkt: zonder dat er verder ook maar een haan naar kraait.