http://www.econoshock.be/2009/monetaire-entropie/
En ik, die nog maar pas een post heb geschreven over "het Sokal probleem" (1) zie hier alle alarmlichten tegelijk afgaan. Want draai of keer het zoals je wil, de mogelijkheden om in soortgelijke toestanden terecht te komen zijn zeer groot.
Het eerste waaraan ik denk is dat entropie een statistisch begrip is (2) en verder dat het in de mate dat het niet alleen een statistisch begrip is (3) het ons alleen nog veel verder weg zou voeren. Het zegt niet iets over één of ander object, maar over heel grote hoeveelheden objecten (zoals, bijvoorbeeld, de moleculen van een gas). Het zegt dat, als je heel grote groepen objecten aan hun lot overlaat, ze de tendens zullen vertonen zich met het verlopen van de tijd in een meer waarschijnlijk patroon te bevinden. Bijvoorbeeld: open in een vacuum kamer een doos met gas, en met de tijd mag je verwachten het gas overal verspreid in de kamer terug te vinden. Er zijn immers heel veel meer manieren voor het gas om zich te verspreiden dan zich te concentreren, enfin, kortom, zie de twee url's in voetnoot.
Maar de twee zinnen die Geert nu wil vergelijken zijn:
(a) "Alles tendeert naar wanorde, tenzij men energie toevoegt"
en
(b) "Geld heeft de neiging om naar wanorde te tenderen, tenzij er waarde mee wordt gecreëerd".
En ik zie hier Sokal-alerten afgaan om een heel zonnestelsel te alarmeren. Want grammaticaal, en met het gebruik van het woord "tenzij" zijn er wel vergelijkingen te maken, maar wat het inhoudelijk met elkaar te maken heeft... Het kan aan mij liggen, maar met de beste wil van de wereld kan ik er de analogie niet van inzien.
Natuurlijk, het probleem dat de oorspronkelijke uitvinder wilde illustreren is reëel genoeg. In een economie van één appel en één goudstuk kan "al het geld van de wereld" één appel kopen. En als je er een goudstuk aan toevoegt, maar zonder dat er meer appels verschijnen, kan "al het geld van de wereld" nog steeds maar één appel kopen, maar die kost intussen wel twee goudstukken in plaats van één: daar is ook niemand mee vooruit. Als je geld toevoegt zonder dat daar iets tegenover staat (zonder dat je "waarde creëert") daalt alleen maar de waarde van het geld. Interessant, belangrijk, relevant... Maar zeg nu zelf, als je dat leest: daarvoor heb je nu toch echt geen geleerd klinkende vergelijkingen naar de natuurkunde voor nodig? Laten we het maar toegeven: eerder integendeel, nietwaar?
Dit gezegd zijnde: in werkelijkheid ben ik echt wel dol op dit soort analogieën; ik wil alleen de nodige reserves behouden om niet in de Sokal-val terecht te komen. Dus laat ik even doen alsof ik dat probleem heb opgelost en me enthousiast mee afvragen welk verband ik zie tussen "geld" en het begrip uit de fysica "entropie".
Wat me onmiddellijk voor de geest komt is dat een zeer simpele economie geen geld heeft. Dat klopt conceptueel, en dat klopt ook historisch. Weinig complexiteit, dus. Terwijl, wanneer de economie complexer wordt ze OFWEL geld zal introduceren (4), OFWEL zal botsen op de grenzen die gebrek aan geld met zich meebrengt. Kortom, de economie zal dank zij de introductie van geld complexer kunnen worden; heel veel complexer.
En zomaar uit het niets zie ik nu wel een analogie tussen onze twee onderwerpen! Weliswaar blijf ik nog steeds even voorzichtig als onder voetnoot (1), en geef ik toe dat ik misschien alleen maar een vage overeenkomst heb - maar tenminste zie ik iets als een vage overeenkomst. Namelijk, als je aan een simpel systeem energie toevoegt kan er meer complexiteit komen (5). En als je aan een simpele economie geld toevoegt, dan kan er ook meer complexiteit komen.
Ergo, als je al vergelijkingen wil maken zou ik niet zomaar "geld" plaatsen op de plaats van "alles", want dan kan je evengoed om het even wat plaatsen op de plaats van om het even wat anders, en blijven shiften tot je iets vindt dat je goed uitkomt. Ik zou geld plaatsen in een context waarin het resultaat gelijksoortig is als bij echt geld, en zien of die analogie, die nu een reële basis heeft, ons iets nieuws zegt.
En wat die analogie ons in dat geval zegt is dat een economie die gebrek heeft aan geld gevaar loopt te blijven steken, of zelfs terug te vallen, in de toestanden die we hadden voor er voldoende geld was. Dat wil zeggen, niet eens alleen "bij wijze van spreken": de middeleeuwen. En in dat geval kan je concluderen dat een economie aan de rand van een instorting, en dat wegens gebrek aan geld, behoefte heeft aan meer geld.
En dat zou ik interessant vinden! Maar ik geef het nogmaals toe hoor, dat al die analogieën vaak niet meer zijn dan wat vage gewichtigdoenerij. Mocht iemand, bijvoorbeeld om politieke redenen, niet erg blij zijn met die conclusie, en snel opmerken dat al die analogieën niet veel voorstellen... Wel, ik vind het zelf allemaal erg spannend, maar ik zal toegeven dat hij wel gelijk heeft.
-------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/02/een-sokalprobleem.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/08/de-entropiewet_115667946535776970.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/07/entropie-een-nieuw-inzicht.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/01/geld-en-economie.html
(5) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/06/creationisten-uuuren-kan-ik-doorgaan.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten