Tussen "faillissementspremie" en "de economie aan het infuus"

Het is alweer een klein jaar geleden dat de huidige economische crisis in beurstermen haar dieptepunt bereikte. Ik zal het maar zedig niet hebben over sociale termen (al die mensen die intussen hun job kwijt zijn...) politieke termen of andere termen, maar beursgewijs, dus, zat het dieptepunt een klein jaar geleden.

En van bij het begin heb ik me verwonderd over hoeveel mensen er waren die vol vuur beweerden dat we helemààl dat dieptepunt nog niet hadden gezien. Het was de tijd van de "dead cat bounce" post (1); de post waarin ik probeerde te zeggen dat het onzeker was of we (na één weekje stijging) met een valse opwaartse beweging zaten of niet, en dat het dus onmogelijk was zo luidkeels te beweren dat het zo was (of het tegendeel). En aangezien heel veel mensen beweerden dat de neerwaartse beweging zich al snel weer zou doorzetten - en nog véééél dieper - koos ik dan maar de omgekeerde positie en probeerde uit te leggen waarom het wel degelijk mogelijk was (wat iets heel anders is dan ik dat wist) dat we wel het dieptepunt zagen.

Dat was het concept van de "faillissementspremie" (2). De pessimisten waren van mening dat de economie nog veel grondiger in het slop zat dan zelfs de gekelderde beurzen deden uitschijnen, en dat alleen het overheidsoptreden (in de ideologie van velen: in het beste geval nutteloos en in het slechtste geval goed om de boel nog erger te verzieken) nu voor een soelaas zorgde. Ergo (dachten de pessimisten) zou heel dat verhaal al snel kelderen en heel het pak zou verder instorten. Maar - zo schreef ik in april 2,009 - het kan natuurlijk ook wel zijn dat de koersen terecht zijn ingestort (bijvoorbeeld naar 50%, of naar 40%, of naar 30%) ten opzichte van de vooravond van de crisis, maar dat daarbij in het bijzonder de banken te ver zijn doorgeschoten.

Dus (a) de economie zit inderdaad zo diep in het slop dat de aandelen met (bijvoorbeeld) 60% moesten zakken. Maar (b) koersen die met 95% zijn gezakt (de banken) hebben dat gedaan omdat ze veel meer dan op "in het slop" rekenden met reëel faillissement. En dus waren de koersen veel dichter bij nul gaan staan dan eigenlijk nodig was, en kon het best zijn dat ze nu van 5% naar 40% (van de initiële koers) zouden gaan stijgen, en dat zou dan een enorme hausse zijn en die zou géén "dead cat bounce" zijn. Aldus Koen, lente 2,009.

Sta me toe stilaan van mening te zijn dat de feiten me gelijk hebben gegeven. Niet in de zin dat ik wist dat dit zou gebeuren, maar wel in de zin dat ik wist dat dit kon gebeuren - terwijl de pessimisten dat (vaak om die ideologische redenen) niet wisten. "De overheid was opgetreden, overheden kunnen niet nuttig optreden, dus het zou allemaal niet blijven duren"; iets dergelijks.

Het was dan ook in dat debat dat de post paste die in juli aan het "inktzwart scenario" (3) herinnerde. Mijn punt daar was dat het zeer goed mogelijk was dat de hele wereld zich aan de rand van een ineenstorting had bevonden waarin wij allemaal teruggeworpen raakten in de middeleeuwen (of erger). Ik geloofde er in die post allemaal niet veel van, maar ik besefte dat het wel mogelijk was (4). Maar in dat geval wordt het wel heel moeilijk om in alle omstandigheden tegen overheidsinternventie te zijn, onder het motto dat er "Anders Wel Eens Iets Heel Ergs Kon Gebeuren": de middeleeuwen waren ook niet alles.

Dus mijn voorspelling in de post van voetnoot (2): de centrale bankiers gingen het nog wel eens opbiechten, "binnen jaren", dat we er dicht bij hadden gestaan. En dus ook mijn post van enkele maanden later onder voetnoot (3): kijk eens aan, ze geven het eigenlijk nu al toe. En dan zijn we nu bij het punt: kijk eens aan, hier gaan we nog eens een keer opnieuw - en mijn voorspelling is nog altijd maar een half jaar oud:

http://www.cbsnews.com/blogs/2010/01/28/politics/politicalhotsheet/entry6152317.shtml

Ik denk dat er méér is beslecht dan enkel dit ideologisch gekleurd debat. Ik denk dat ook stilaan duidelijk wordt dat de stijging van het laatste jaar niet zomaar een kwestie van "de economie ligt aan het infuus" was. Ik denk dat het wel degelijk een geval was van "de beurzen waren nog veel verder gezakt dan de economie zelf", tot veel te dicht bij de "faillissementspremie", en dus zijn ze het laatste jaar terecht gestegen.

Natuurlijk, wat er vanaf nu zal gebeuren weet ik nog steeds evenmin als vroeger. Het enige wat ik zou durven voorstellen is dat "de andere kant" nu wil erkennen dat zij het ook niet weten. Alvast bedankt.

---------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/03/dead-cat-bounce.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/04/de-crisis-is-bezworen.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/07/remember-een-inktzwart-scenario.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/10/en-dan-nu-een-inktzwart-scenario.html

Het is weer 28 januari

Speels maar Serieus heeft nu zijn vierde jaar volgemaakt, en stilaan begin ik tot de "senior bloggers" te behoren! Als ik nog eens de verjaardagpost van vorig jaar teruglees valt me op: ik kloeg al over de gedaalde activiteit in 2,008 maar dat was nog niets in vergelijking met wat me in 2,009 te wachten stond. En ik was ook niet helemaal eerlijk, achteraf gezien. Eén van de redenen van de achteruitgang was dat mijn vrouw zwanger was, en met het toenmalig nageslacht van twee exemplaren duwde dat me geleidelijk meer en meer werk op mijn dak. Maar één of ander bijgeloof maakte dat ik geen zin had om dat er bij te zeggen, en dus waren mijn redenen voor de achteruitgang niet helemaal, laten we zeggen, volledig.

Natuurlijk beterde het niet naarmate de grote dag dichterbij kwam, en je ziet de activiteit in quasi rechte lijn dalen, tot er in de zomermaanden minder dan tien posts verschenen (met uitzondering van de opflakkering in mei, toen ik een maand babyverlof had genomen). Drie kleintjes die zo dicht op elkaar volgen èn een voltijdse job, als werkend koppel, en geen grootouders of vergelijkbare hulp in de onmiddellijke nabijheid... Het is echt geen lachertje. Ik herinner me vaag dat ik verschillende persoonlijke veranderingen heb beschreven, de laatste vier jaar, telkens met de bange vraag of ik nog wel (evenveel) ging kunnen bloggen. En nu weten we het: met twee ging het nog en met drie ging het niet meer zo goed.

In de herfst begon het beter te gaan met het slapen van baby Simon èn met het aantal posts per maand, en in december, toen iedereen ziek was ging het weer veel minder goed: op beide fronten, en het is inderdaad geen toeval. Wie naar de cijfers voor januari kijkt denkt misschien dat we er door zijn, maar dat is maar gedeeltelijk zo. Sinds december worden we elke nacht één keer wakker om op te staan en een flesje te maken, èn we moeten er elke dag, weekends inbegrepen, vroeg uit. Maar hoewel dat, toegegeven een "hard" regime is (ik weet ook wel dat het nog lang geen Nazi concentratiekamp is) is het al stukken beter dan in de zomer. Want in de zomer... Maar genoeg gezeurd.

Ik vond zelf dat ik, tussen de buien door, in 2,009 best wel een paar aardige posts heb geschreven. Het meest komen de posts over de crisis ("financiële markten") me voor de geest. Maar er waren er ook wel een paar over de "grote filosofische vragen" waar ik tevreden over ben. Van de lyrische posts over de kleintjes daarentegen vond ik dat ze me veel minder goed afgingen. Vaak heb ik ze alleen maar opgeschreven omdat ze functioneren zoals onze fotootjes. Heel amateuristisch, maar als je ze zoveel maanden en jaren later terugziet ben je toch blij dat je kan zien: hé, zag dat er toen zo uit.

In termen van aantallen lezers of reacties hebben al die inspanningen niets opgeleverd. De kijkcijfers blijven stagneren op een zeer laag niveau. In elk geval, zo is bewezen dat wat ik in he begin schreef de waarheid was: ik doe het echt niet omdat ik er rijk of beroemd mee hoop te worden. Ik doe het omdat ik me goed voel wanneer ik teksten zit te schrijven, bij voorkeur over dingen waar ik toch al over liep na te denken of op een andere manier mee bezig was. Het is werkelijk jammer dat fictie me niet afgaat: ideeën genoeg maar een mens moet zich geen illusies maken. Maar deze reeks beschrijvingen van wat me bezig houdt, af en toe aangevuld door een vriendelijke lezer die er in slaagt me nieuwe dimensies te doen zien: dat is waar ik het voor doe.

En hopelijk blijf doen. Nu het er op lijkt dat baby Simon weer langere stukken slaapt en weldra zonder nachtelijke flessen zal kunnen, nu gaat de frequentie alweer naar boven. Meer van hetzelfde dus, gewoon omdat ik het jammer zou vinden als het me niet meer zou lukken, dat is wat ik dit blog toewens voor 2,010.

"Bones of the Hills" (Djenghis Khan, deel 3)

Bones of the Hills, het derde deel van de serie over Djenghis Khan van Conn Iggulden, leek me eerst minder goed dan de twee vorige delen (1). Het verhaal had nochtans niet minder vaart dan de vorige delen, maar ergens, iets... er ontbrak iets. Ik heb nergens het soort zuchten geslaakt die maken dat ik het boek minder dan drie sterren op mijn eigen schaal van kwotering zou geven (2), maar het zou toch een minder enthousiaste driester worden.

Het is nog steeds een verhaal dat zich tegelijk sterk op de historische realiteit aligneert, en toch nooit dat belerende gevoel meebrengt dat je soms hebt wanneer het allemaal "moet". Natuurlijk voel je ook mijn eigen tevredenheid wanneer ik op een bepaald moment dacht "Djebe? Komt die nu pas in het stuk voor? Ik dacht dat hij al veel eerder een belangrijke rol speelde", om dan in het nachrift op de toegeving te stuiten dat de auteur zich de poëtische vrijheid heeft veroorloofd om Djebe in het verhaal later dan in de historische realiteit op te voeren... Aaaahhhhh, dat gevoel van betweterigheid dat eens flink gemasseerd wordt, dat kan zo'n deugd doen...

Het punt is dat Djenghis Khan gezanten naar het Westen heeft gestuurd, waar de Islam met de Perzen één van de hoogtepunten van die beschavingen aan het vieren is. Wanneer de Perzen er niet beter op vinden dan die gezanten onthoofd terug te sturen blijkt dat dat niet zo'n goed idee was. Djenghis begeeft zich met zijn legers naar Perzië, en mocht je ooit de verhalen gehoord hebben van hoe steden vielen waar geen twee stenen op elkaar zijn blijven staan, en waar de hoofden van de inwoners in rottende pyramiden binnen de muren lagen opgestapeld: wel, dit is waar die verhalen vandaan komen.

En weer valt me op wat voor quasi onmogelijke taak Iggulden tot een goed einde weet te brengen. Hier heb je dus een bende relatieve Barbaren die opduiken uit het niets en hele steden in de as leggen, waarin beschaafde mensen woonden, zoals jij en ik, met literatuur en filosofie en geschiedenis, en die kinderen hadden en die naar school stuurden en dat veruit het belangrijkste element uit hun leven vonden. En het volgende dat er gebeurt is dat die Barbaren voor je muren verschijnen, en je wéét, omdat het intussen al tientallen keren is gebeurd, dat jij en je vrouw en je kinderen beestachtig zullen worden afgeslacht, als je tenminste niet eerst verhongerd bent tijdens het beleg. En dàt zijn de kerels die de hoofdrol spelen, en vanuit wiens standpunt je dat allemaal leest... En weer valt me op dat je met de hoofdrolspelers staat te trillen van verontwaardiging wanneer de Shah het "weerloze" kamp met vrouwen en kinderen aanvalt en al vele paragrafen verder zit voor je bedenkt: als de Mongolen zo graag hadden dat hun vrouwen en kinderen niet werden aangevallen, dan konden ze, bijvoorbeeld, misschien eens beginnen met de steden van de beschavingen met rust te laten?

Maar goed, de geschiedenis is dus zoals ze geweest is en die sympathie voor Djenghis, zijn broers, zijn generaals en intussen ook zijn zoons is er wel degelijk. Heel interessant is ook te zien hoe Djenghis, die al lang besloten had dat zijn oudste zoon niet zijn opvolger zou worden, ook zijn tweede zoon passeert en de derde zoon Ogodei als nieuwe Khan aanwijst. Al snel daarna komt Djenghis zelf, ergens tussen de vijftig en de zestig, eveneens aan zijn eind, bij legende vermoord door een prinses van een volk dat net nog eens "bezoek" van de Mongolen ging krijgen. Natuurlijk is de verontwaardiging alweer groot, en natuurlijk wordt dat volk vervolgens tot de laatste kat en hond uitgemoord, maar "what else is new"?

Maar daarmee heb ik ontdekt wat me bij het begin ontbrak. Het boek bereidt geleidelijk al het afscheid van Djenghis voor, en concentreert zich dus veel meer op die weelde aan nevenfiguren, zoals de generaal Tsubodai, of de broer Kachiun, en natuurlijk de opgroeiende zonen van de Khan en bijhorende rivaliteiten. Dat lukt zonder het meeslepende tempo op te geven, maar ik veronderstel dat het tegen de prijs van een stuk focus gebeurt. Alles bij elkaar was het al snel weer een boek dat ik nauwelijks nog kon neerleggen, en waarvan de basis gezond en meer dan gezond was. Een welverdiende driester, dus, een aanrader voor wie zich interesseert voor het onderwerp, of historische romans in het algemeen: maar wel niet vergeten eerst de twee andere delen te lezen...

--------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/12/boek-wolf-of-plains.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/07/lords-of-bow.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/03/kwotering.html