Gezien de politieke situatie in België zodanig in het slop zit dat de politiekers er niet uit raken, komt het idee op de neteligste problemen te laten behandelen door een comité van "wijzen". In de mate dat dat geen manoeuvre is om de zaak uit te stellen: een uitstekend idee! En dus ontstaat er nu een rondvraag op zoek naar wijzen. En wat doen de politiekers wanneer ze op zoek zijn naar kandidaten, die wijs genoeg zijn om de knoop waarin ze zichzelf gedraaid hebben op te lossen? Ze gaan op zoek naar... politiekers!
En wel uit de generatie die de staatschuld tot obscene hoogtes heeft laten oplopen, en verantwoordelijk is voor de verrotting die zich heeft voorgedaan tot we dit punt bereikt hebben.
Waarmee ik me afvraag: stel dat je nu eens echt op zoek was naar wijzen, in de serieuze zin van het woord, niet de karikatuur van politiekers die het over zichzelf hebben. Waar ga je die zoeken? Neem gerust aan dat je ze nodig hebt om de rotzooi van de politiekers op te kuisen! Wel? Zeg het maar? Waar vinden we de "wijzen" die dat kunnen?
Laten we om te beginnen toegeven dat we niet vanzelfsprekend de politici zelf mogen afwijzen. Natuurlijk, we weten dat politiekers in de eerste plaats geselecteerd zijn op hun apengedrag (1). Jaja, zelf noemen ze dat "leiderschap" en meer van die eufemismen, maar wij, serieuze mensen, zijn natuurlijk niet verplicht mee te lopen in de fictie: wij hoeven tenslotte geen postjes te verdelen (2). Maar het neemt allemaal niet weg dat er heel af en toe toch één tussenzit die toch een béétje weet waar het over gaat en een beetje visie heeft, en de rest van de broodnodige kwaliteiten. Dus hoewel ik zeker een hoop hoongelach moet onderdrukken bij het idee van politiekers die onder zichzelf op zoek gaan naar "wijzen", denk ik dat serieuze mensen die een comité van wijzen willen vullen daarvoor één of zelfs twee politici willen in overweging nemen.
Maar los daarvan, waar vinden we nog meer "wijzen"? Een uitdrukking (ik denk uit de bijbel) komt in me op: "de rechters zetelen als wijzen onder het volk". Nu twijfel ik er geen moment aan dat veel rechters, na de hele tijd alleen maar "ja meneer de voorzitter" en "nee meneer de voorzitter" en "zeker meneer de voorzitter" te horen, op de duur geloven in hun eigen enorme belangrijkheid, en daarmee zichzelf diskwalificeren voor "wijsheid". Maar ook hier: het lijkt me helemaal niet onredelijk de rangen van onze rechters na te gaan, en te zien of we niet enkele "wijzen" aantreffen.
Nog een categorie die in me opkomt zijn filosofen. Nu ben ikzelf een hobbyfilosoof, maar toch ben ik daarmee goed genoeg geplaatst voor de volgende opmerking. Strikt genomen betekent "filosoof" alleen maar "vriend van de wijsheid": omdat de oude Grieken het te pretentieus vonden om zomaar zichzelf "wijs" te noemen: pak vast, politiekers! En wat ik als hobbyfilosoof kan bevestigen is dat daar tot vandaag veel van waar is. Zo ken ik verschillende echte filosofen die volgens mij zeker in aanmerking komen voor de titel "wijs". Maar ik weet zeker dat ze me bij dat idee met open mond zouden aanstaren, en denken dat er nog veel werk aan de winkel is.
Maar wacht... is nu juist dat niet iets dat we een belangrijk deel van "wijsheid" vinden, juist het deel dat we vaak missen bij politiekers en andere zelfverklaarde kandidaten?
Nu, ik ken onder de filosofen ook wel figuren die geen haar beter zijn dan de alfamannetjes onder de politiekers, en zeer zeker zouden we zorgvuldig moeten selecteren. Maar ik denk dat we slechter kunnen doen dan de kandidatuur van enkele filosofen onderzoeken.
Natuurlijk kunnen we dat uibreiden naar academici in het algemeen. In het bijzonder vraag ik me af of we onder historici geen kans maken om mensen te vinden met voldoende perspectief om te kunnen wat wij nodig hebben. Ik biecht op dat ik helemaal geen historici ken, en dus niet weet of er veel mensen tussen zitten die zoals sommige filosofen beseffen dat intelligentie en kennis nog lang geen wijsheid zijn. Maar mocht dat zoals ik verwacht wel zo zijn, dan denk ik dat historici een belangrijke bron van kandidaten zijn.
Ineens doet dat me terugdenken aan een vraag die ik me eerder stelde: in welke mate wordt de neiging van mensen (zeker in een positie om zichzelf belangrijk te vinden) om te gaan pontificeren in toom gehouden door een politieke, academische of zakelijke omgeving (3)? Mijn opinie was dat een academische of zakelijke omgeving voor een groot deel ook naar werkelijke resultaten kijkt: en dus moeten we misschien ook op zoek naar kandidaten onder mensen uit het bedrijfsleven? Enige ervaring leert me dat er véél alfamannetjes rondlopen in het bedrijfsleven, maar toch... Zoals ik toen al schreef, de omgeving is zodanig dat je niet alleen op apengedrag vooruitkomt - en er kunnen dus zeker kandidaten tussen zitten om voor "wijs" in aanmerking te komen.
En misschien moeten we ook even de zoektocht omdraaien. Als ik op zoek ga naar een criterium waaraan je in één oogopslag kan zien dat mensen zichzelf buiten spel zetten, dan zou ik zeggen: vergelijk met een Franse generaal op 14 juli. Voel je wat ik bedoel? Kijk eens naar die foto's van de president bij de militaire parade, vergezeld van enkele generaals: die gezichtjes! Dat ongelofelijke air van sérieux, van "Je Suis Important"! Die strakke blikken, die mondjes vertrokken van de ernst: je zou ze zo inruilen voor een chimpansee uit de Zoo van Antwerpen!
Wel, dat lijkt me dus een uitstekende contra-indicatie. Als mensen in een "belangrijke" positie gewichtig gaan rondkijken en gaan spreken met een air van "ik verwacht dat er naar mij geluisterd wordt", dan is het moment gekomen om ze uit te nodigen voor een vergadering waar ze geen kwaad kunnen, en de zoektocht naar wijzen verder te zetten. Terwijl, als ze integendeel een beetje onthutst reageren op hun benoeming, en met een ontwapenende glimlach en een relativerende berusting kunnen opmerken: "ach, 't is heus allemaal niet zo belangrijk" - wel, dan denk ik dat je op het goede spoor zit.
-------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/10/chimpanzee-politics.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/02/een-postje-voor-een-politieker.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/01/waar-treffen-we-alfmannetjes-aan.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten