Een tijdje geleden zat ik me vrolijk te maken over de "rijen op het Rode Plein" (1) uit de tijd van het Communisme. Er was een bepaald product - zeg: graan - en er was een overheid die bepaalde dat dat product aan een bepaalde prijs moest aangeboden worden, en die prijs was ("in het belang van het volk") laag. Dus ontstond er schaarste, zoals de Wet van Vraag en Aanbod al voorspelde. Die was niet in overeenstemming met de dialectiek, maar wel met de feiten, en ziedaar.
Maar, zo decreteerde het communisme, stijgende of dalende prijzen waren allemaal gevolg van "speculatie" en nog vreselijker perversies, en dus bleven de prijzen vast, zoals gedecreteerd. En lo and behold, toen niet de prijzen mochten schommelen als gevolg van schaarste, toen begon er iets anders te schommelen en dat was de lengte van de wachtrijen op het Rode Plein. Hahaha.
Sta me evenwel toe de logica op iets heel anders toe te passen. Wij, liberalen (denk ik) voelen er doorgaans niet voor om te betalen voor het gebruik van de openbare weg. Je weet wel, tol, autovignet, dat soort dingen. Er is echter op welbepaalde tijdstippen veel vraag naar beschikbare ruimte op die openbare weg. En er is duidelijk te weinig aanbod, en dus schaarste, zodat we in de file staan.
Als er teveel vraag is, en te weinig aanbod, dan suggereert dat dat de prijs te laag is. Dat kan kloppen: die prijs is immers nul. Bovendien hebben we op het Rode Plein geleerd dat een prijs die gefixeerd wordt op een te laag niveau maakt dat niet de prijzen, maar wel de lengtes van de rijen beginnen te schommelen. En dat klopt ook: de rijen zijn nu juist die files.
Dus - het is maar een vraag. Als we zitten te grijnzen bij de schommelende lengte van de rijen op het Rode Plein, moeten we dan niet volgens dezelfde logica bereid zijn meer (nota bene: "meer" dan nul) te betalen voor het gebruik van beschikbare ruimte als en wanneer die schaars is? En als we daar niet toe bereid zijn, lijken we dan niet op de bestuurders van de communistische economie, die nog liever lange rijen zagen op het Rode Plein, dan schommelende prijzen?
--------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/12/de-rode-plein-swap.html
9 opmerkingen:
Ik vrees dat links met bezwaren gaat komen. Voor zover ik hun redenering begrijpt komt die er op neer dat het vragen van tol als gevolg gaat hebben dat vooral de mobiliteit van de rijken er op vooruit zal gaan omdat zij het geld zullen hebben om de tol te betalen.
Voor mensen die minder bedeeld zijn zal de tol een vermindering van de mobiliteit betekenen want zich verplaatsen met de wagen zal nu meer kosten.
Als dat waar is heb ik het gewoon mis (zonder emotionele problemen; het was maar een indruk). Immers, links kan ik niet va inconsequentie beschuldigen: zij verkozen ook al de rijen op het Rode Plein boven schommelende prijzen.
Maar ik dacht echt dat het de liberalen voor wie de VLD niet liberaal genoeg is die de bezwaren zouden hebben.
Ach, ik zei al: het was maar een vraag...
Ik ben het met jullie allebei eens.
Links heeft bezwaren, omdat zij vinden dat alles voor iedereen beschikbaar moet zijn, en de rijen pakken ze erbij (helaas dan ook de onderproductie, etc...).
Maar als goede liberaal moet je inderdaad voorstander zijn van het rekeningrijden, en de 'arme' mensen moeten dan maar op een andere manier op hun werk geraken. Uiteraard kom je dan in volgende redenering : welke andere manier. En aangenomen dat 'te voet' en 'per fiets' voor de lucky few zijn weggelegd, blijft ... openbaar vervoer. En dan zullen we die dan toch ook moeten privatiseren, maar oeps, er is nu al meer vraag dan aanbod bij de huidige prijs....
Dus geraken de 'armen' niet meer op hun werk, tenzij de bedrijven uiteraard de lonen gaan opdrijven
om de mensen bij hun op het werk te krijgen... Maar dat klinkt erg anti-liberaal...
Dus ik zit vast.
Toch maar terug naar het linkse kamp en de rijen tolereren ????
Ikzelf denk dan weer dat "het openbaar vervoer privatizeren" een zwakke schakel is in het dogmaliberalisme. Je hebt al zooooveel overheid nodig om te bepalen welke percelen wel en welke niet bestemd kunnen worden om er wel of geen wegen van te maken - ik zwijg van het organizeren van de privaat eigendom, het afswingen daarvan en vele, vele andere...
Ik zie niet waarom een fatsoenlijk publiek vervoer me dan ineens tandpijn moet bezorgen. En als iemand de luxe van privéverplaatsingen kan betalen: zoveel te beter voor hem.
Rekeningrijden, is dat betalen bovenop de wegentaks en de taks op brandstof.
Liberalen die er nog een belasting bij fantaseren, want dat is rekeningrijden toch. Ik vind dat er in alle geledingen veel volk is dat belastingen uitvind en ze met graagte verspild.
Hoe die belastingen bij elkaar moeten verdiend worden verteld niemand :-)
Benny
Benny: ik denk echt dat je mijn punt helpt scoren - even aangenomen dat ik je een "liberaal" mag noemen.
Immers, wat ik signaleer is dat er een te lage prijs bestaat, en vastligt, voor iets waar duidelijk meer vraag dan aanbod voor is, en dat we om precies dezelfde reden precies hetzelfde resultaat krijgen als wat we destijds op het Rode Plein zagen gebeuren.
Dus loop ik me te verbazen over liberalen die de oplossing die ze daar *zelf* zouden op voorstellen op het Rode Plein, weigeren wanneer het hier gebeurt. Alleen begon ik te twijfelen of dergelijke liberalen wel bestonden buiten mijn eigen fantasie.
Maar kijk, nu kom jij snel mijn voorstel om de prijzen te laten stijgen wanneer het aanbod kleiner is dan de vraag de naam "belasting" geven, en het op basis daarvan afwimpelen. De gezochte liberalen bestaan dus toch nog :-)
Let wel, geen misverstanden: je mag van mij absoluut je opinie hebben. *Mijn* opinie is dat die van jou niet erg consequent lijkt. Misschien heb ik dat wel mis...
Maar wij betalen toch al voor het gebruik van de wegeninfrastructuur?
Meer dan de helft van de brandstofprijs gaat op in accijnzen. Wat is dat anders dan een belasting op het gebruik van wegen?
De files aanpakken kan op twee manieren: de vraag verminderen door de prijs te doen stijgen (dus inderdaad: nog hogere brandstofprijzen, of rekeningrijden), of door het aanbod te verhogen, m.a.w. nog meer wegen aan te leggen.
Ook in de communistische landen was het probleem destijds niet uitsluitend de lage prijs, maar uiteraard ook het te lage aanbod.
De vergelijking gaat niet helemaal op (of juist wel) omdat je het aanbod van goederen kan laten bepalen door de vrije markt, terwijl de aanleg van wegen (ook als dit op privé-initiatief zou gebeuren) aan zoveel regulering is onderworpen dat er nauwelijks van een "markt", laat staan van een "level playing field", sprake kan zijn.
We betalen zeker al voor de openbare weg, en dat is zeker (grotendeels) een belasting.
Maar ik heb het niet over de openbare weg als zodanig, maar over zeer bepaalde stukken openbare weg op zeer preciese tijdstippen. Ik heb het over bepaalde stukken beschikbare ruimte die op bepaalde momenten schaars zijn.
Een fors vertrouwen in de zegeningen van de vrije markt doet me vermoeden dat die kan helpen de schaarste te verminderen. Ik ben dan ook niet zeker dat je het wel een belasting kan noemen. Natuurlijk, als je de prijsverhoging van aardappelen als gevolg van schaarste als belasting beschouwt (er zijn *natuurlijk* parallellen) kan je alles, en dus ook mijn idee, als belasting beschouwen.
Het is wel zo dat de hogere prijzen voor beschikbare ruimte zich niet (voor zover ik kan zien) zouden vertalen in meer aanbod, wat inderdaad wel het geval was in de Rode Plein verhalen.
Maar als het zich al zou vertalen in minder vraag... Het is weer grote vakantie en de files op de A12 zijn zo goed als weg. Wat zou dat geven, die grote vakantie; zou dat de vraag met 25% reduceren? Wat zou het effect zijn van een prijsverhoging van de schaarse beschikbare ruimte?
Koen, ik vind dat je (aard)appelen met citroenen vergelijkt.
Als je over prijsschommelingen van aardappelen spreekt spelen er volgens mij drie belangrijke dingen: vraag - aanbod - het feit dat je niet verplicht bent aardappelen te eten.
Bij het gebruik van wegen ben je verplicht van ze te gebruiken wegens geen alternatief en het aanbod is wat de staat bepaald wat je krijgt.
Wat LVB daar opmerkt dat we toch al belasting betalen voor het gebruik van het wegennet is ook mijn stelling. Kijk maar eens naar de Liefkenshoektunnel. Iedereen mijdt hem zoveel mogelijk omdat het een dure zaak is bovenop je reeds dure auto- en brandstofbelasting.
Bovendien is er reeds zoiets aan de gang in Antwerpen, waar je voor een uurtje parkeren al 2 euro moet ophoesten. Daar redeneren ze dat wie er niet woont er maar met zijn auto moet wegblijven.
In die optiek ben ik wel voorstander dat wie hier geen belasting betaald wel moet betalen voor het gebruik van ons wegennet.
Ik doe alle dagen maar een kort stukje autosnelweg tussen Waasmunster en St-Niklaas en je staat er versteld van hoeveel buitenlanders er op dat korte stukje zitten. Voor de EEG waren er landen waar een vrachtwagen de inhoud van zijn tank moest meedelen (het aantal liter dat hij nog bijheeft) en daarop moest hij de bijhorende taks voor dat land betalen.
Volgens mij is dat een veel correcter systeem dan iemand laten betalen waarvoor hij reeds betaald heeft.
Benny
Een reactie posten