zaterdag 28 november 2009

Computerprobleem

Mijn computer is een oud beestje en toen hij onder verspreiding van een brandlucht crashte was de beslissing snel genomen. Ergens in de volgende week arriveert er een nieuwe. Tot het zover is ben ik afhankelijk van een toevallig passerende portable. En dus even geen bloggerij.

Onderwerpen genoeg, nochtans: Dubai heeft het weer eens gedaan! Eerst bouwen ze de "hoogste toren van de wereld" en X tijd later vragen ze betalingsuitstel aan. Van dit verhaal bestaat stilaan een lange lijst...

Maar het zal voor een andere keer zijn.

maandag 23 november 2009

"Linkse" en "Rechtse" Economische Geschiedenis

Laat me zoals steeds kaderen in dat beeld van de "geschiedenis" die aanvangt zesduizend jaar geleden (1). Als je ziet hoe de beweging zich vanuit Azië zeer langzaam verspreidt, en pas in het "Vierde Millennium" werkelijk voet aan grond krijgt in Europa, dan weet je: Europa is een laatkomer in het geopolitieke spel van opkomende een neergaande beschavingen. En toch is de Europeïsche beschaving, wanneer het "Zesde Millennium" aan zijn einde is gekomen (nu, dus) de dominante beschaving van de planeet. Dat verandert niet als je op je vingers kan natellen dat die dominantie stilaan alweer op zijn einde loopt... (2)

Het punt is dat je kan verwachten dat alle serieuze economische historici de opkomst van Europa zullen situeren in een periode die erg laat is in verhouding tot het verloop van de wereldgeschiedenis. Want zeker, je vindt wel eens iemand die doet alsof de wereldgeschiedenis begint met de Grieken en na een donkerder periode weer hervat met de Renaissance (3), maar de feiten spreken voor zich.

Dus zit ik al een tijdje geïntrigeerd te kijken naar het spektakel van al die "serieuze" historici die de opkomst van Europa erg laat situeren, terwijl je toch nog dat oerklassieke onderscheid tussen (politiek) "links" en "rechts" gemakkelijk terugvindt. Je weet natuurlijk dat Braudel en Pomeranz "links" zijn, en Landes en Maddison "rechts", maar dat is niet hetzelfde als zomaar kunnen zeggen aan welk criterium je dat in hun werk kan zien.

Welnu, mijn theorie is dat je dat kan zien aan het punt waarop ze het begin van de opkomst van Europa situeren. Nogmaals, in vergelijking met de wereldgeschiedenis zelf ("zesduizend jaar geleden gebeurde er in het Tweestromenland iets vreemds, toen...") situeren ze dat begin allemaal erg laat. Maar binnen die "erg late" periode zoeken de "rechtse" historici het begin van de opkomst van Europa eerder vroeg, en de "linkse" historici zoeken het eerder laat.

Als ik terug Hobson neem (3) vind ik dat "laat situeren" terug op een schaal die me zelfs doet betwijfelen of ik hem wel bij de "serieuze" historici reken - maar er waren toch ook wel enkele heel sterke punten (4). Maar als je Kenneth Pomeranz (6) erbij neemt krijg je een bijzonder serieuze analyse, waarop veel "rechtse" critici hebben geprobeerd weerwoord te bieden, maar in mijn eerlijke opinie: vaak zonder veel resultaat. En daar krijg je een verhaal van "het Zesde Millennium" waarin Europa er tot pakweg 1,750 niet fundamenteel anders bijligt dan China en zelfs andere delen van de wereld, en pas dan loskomt van het niveau dat het altijd met die andere delen heeft gedeeld. En een Fernand Braudel wijdt toch ook lange (maar zeer interessante) analyses aan hoe het "kapitalisme" ergens rond de zestiende eeuw nog maar een heel geïsoleerd systeem was, dat in de handeldrijvende economie al begon te werken, maar in de landbouw en de industrie zijn tijd nog enkele eeuwen moest afwachten (7).

Aan het andere eind van het spectrum heb je dan de "rechtse" historici. Een David Landes vertelt dan enthousiaste verhalen over de technologische ontwikkelingen die zich ergens rond het jaar 1,000 AD in Europa begonnen af te spelen - maar dan wel op een manier die niet verzandt zoals soortgelijke dingen in andere beschavingen zijn afgelopen. North & Thomas (8): zelfde verhaal, maar nog veel gedetailleerder.

OK, ik ben een complete dilettant in de geschiedenis, dus ik zit gewoon te raden. Maar toch, even aannemend dat ik dat toch juist gezien heb ("Dream, dream, dream...") wat is de reden waarom "rechtse" historici de opkomst van Europa "vroeg" (namelijk tot duizend jaar geleden; de laatste zestien percent van de totaal verstreken tijd) ) situeren, terwijl "linkse" historici het eerder "laat" (tot amper 250 jaar geleden; enkele percenten van de totaal verstreken tijd) zien. Hmmmm?

Zonder er al erg hard te hebben over nagedacht is het eerste dat me te binnen schiet het onderscheid "nationalisme vs internationalisme". Links houdt van verhalen in termen van "volkeren aller landen" en ziet overal in de geschiedenis tekenen van dingen die mensen samen hebben bereikt. Dus de Europeanen hebben veel bereikt, maar ze hebben ook veel geleerd van de Arabieren, en van de Chinezen, en van de Indiërs (dubbel punt, open de aanhalingstekens). Terwijl rechts van verhalen houdt waarin met vlaggen wordt gezwaaid; en eigen vlag eerst, natuurlijk. Dus de Europeanen hebben veel van de Arabieren en de Chinezen en de Indiërs geleerd, maar ze hebben toch ook heel wat zelf bereikt (dubbel punt, open de aanhalingstekens).

De waarheid is dat beide kampen een punt hebben, maar dat is dan ook waarom het "serieuze" historici zijn, die met elkaar kunnen praten, debatteren, standpunten uitwisselen, iets van elkaar leren, of toch minstens oppikken etcetera.

Maar ik zei het al: ik ben een complete dilettant in geschiedenis. Ik zou best openstaan voor argumenten ("voorbeelden") die tonen dat je de"links-rechts" breuklijn in de economische geschiedsschrijving helemaal niet kan aflezen uit mijn criteria; of ook, als je het wel kan, dat daar heel andere dingen aan ten grondslag liggen dan wat ik hier beweer.

-------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/05/het-zevende-millennium.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/06/het-einde-van-het-europesche.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/10/hobson-ik-begin-het-af-te-schrijven.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/10/marxiaans-maar-niet-slecht.html
(5) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/10/hobson-enkele-interessante-passages.html
(6) Pomeranz, The Great Divergence, China, Europe, and the Making of the Modern World Economy (2,000)
(7) Braudel, Les jeux de l'Echange, Civilisation Matérielle, Economie et Capitalisme XV° - XVIII° Siècle (1,979)
(8) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/09/rechts-maar-toch-goed-north-thomas.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/11/de-geschiedenis-in-een-formule.html

zondag 22 november 2009

De Grote Sinterklaas Show

Kleuter Sarah keek er al sinds weken; wat zeg ik: màànden naar uit: de Grote Sinterklaas Show. Toevallig ook op de dag dat mama jarig was: de feestelijkheden zouden niet opkunnen, die dag.

Omdat we de voormiddagsessie hadden gekozen moesten we al even vroeg op als op een werkdag. Maar de zaterdagavond was ook al tot een behoorlijk uur in een vrolijke familiesfeer doorgebracht, dus we vreesden wel een beetje voor humeurige reacties. "We gaan naar de Sinterklaas Show!" hoorde ik mijn vrouw met het goede nieuws proberen, maar we hadden ons voor niets bezorgd gemaakt. "Mama jarig! Mama jarig! Mama jarig!" schalde het door het huis, en ik was maar net op tijd om me enthousiast (maar vals) bij het "lang zal ze leven!" aan te sluiten.

Alles kwam goed en om 09.00 uur vertrokken we bij (en met) tante Inge, in het gezelschap van vier kleuters en één peuter, de tram op. Of onze plannen erg geheim waren weet ik niet, maar dat ze al heel snel niet meer geheim waren weet ik wel zeker. Want het kleuterschap was nog maar net geïnstalleerd in de stoeltjes of uit de vier kleuters steeg een "Zie ginds komt de Stoomboot" op om de stoomfluit zelf te doen afdruipen. En dat de tramrit zelf deel van de pret was werd bevestigd toen kleuter Sarah een intens vergenoegd "Leuk, hé Tine!" losliet.

De show zelf was een daverend succes. Zelfs voor de verzuurde papa! De ervaren ouder die ik intussen ben was natuurlijk al voorbereid op het feit dat je dit soort dingen met heel andere ogen bekijkt als er een peuter op je schoot zit (1), maar toch. De realiteit is dat die kerels van Studio 100 het toch maar knap voor mekaar hebben. Een hele serie figuren waar allemaal DVD's, CD's, poppen, boeken, puzzels tot brooddozen toe van gemaakt worden, en het verkoopt als zoete broodjes. En dat komt niet omdat het een hoop bucht is. Het verkoopt integendeel omdat het, voor wat het wil doen, toch wel iets voorstelt. En de snobs onder ons, die ogendraaiend om zoveel infantiliteit wegklikken wil ik voorstellen: doe het dan maar eens na. Maak maar eens uit het niets een hele serie kinderprogramma's, en verdien er nu ook maar eens geld mee.

Intussen zit je daar met je nichtjes en je eigen kleuter en peuter in een daverend klank en licht spel, en ikzelf die met veel plezier Mahler en Rachmaninov kan verteren voelde soms een emotie prikken (is dat "ontzag"? Is dat "ontroering"? Nog iets anders?) wanneer weer eens één of andere overbekende melodie het optreden van Kabouter Plop of Piet Piraat aankondigde. Ik vraag me af wie de muziek schrijft, daar bij Studio 100, want zoveel serieën hebben, en allemaal met een reeks meezingers ("Hey, waar is de chocolade?") om Abba er als een stel Zweden te doen uitzien: dat zal wel niet uit de lucht komen vallen?

Een eerste Zwarte Piet die alvast verscheen en het podium opklom deed me huiveren om zoveel mysterie, en de aanblik van kleuter Sarah die op haar stoel klom en armzwaaiend (alweer) het "Zie ginds komt de Stoomboot" meedreunde (onze verlegen peuter van 18 maanden geleden...!) deed me beseffen waarom. Of de presentator die "de volgende gast" aankondigt, en met het zinnetje "een echte superheld" een enthousiast "ha, Saartje zal blij zijn" in me doet opkomen, waarna de eerste klanken van "liefste dagboek ik draag veel geheimen met me mee" beginnen en de vier kleuters èn de peuter rechtveren en heel het Mega Mindy repertorium kunnen meezingen...

En ze hebben er echt aan gewerkt, aan hun show, want er komt een telefoontje van Sinterklaas binnen, die opbiecht zichzelf "op het hoogste dak van Antwerpen" zo in de knoei te hebben gemanoeuvreerd dat hij niet meer zal kunnen langskomen; en de zaal breekt in een ontzet "oh" uit. Alleen, toevallig staat "agent Mieke" op het podium, en kijk, de begeleidende muziek van "het is tijd voor Mega Mindy" klinkt al, en nog even later rijdt de Sint vergezeld van al zijn knechten èn Mega Mindy triomfantelijk het sportpaleis binnen. OK, het is geen plot om John Le Carré's "The Spy who Came in from the Cold" te beconcurreren, maar ik weet niet of je daarmee dichte drommen enthousiaste toeschouwers naar het Sportpaleis krijgt.

En dan krijgt Sinterklaas zijn grote Boek open, en hij vraagt "zijn jullie braaf geweest" en kleuter Sarah zit al hevig ja te knikken voor de hele zaal een daverende bevestiging doet opstijgen. En "hebben jullie goed geluisterd naar mama en papa?" en alweer zit kleuter Sarah meegesleept ja te knikken. En dan laat Sinterklaas zijn verdict "er zijn dit jaar geen stoute kinderen" los en de opluchting en verrukking staan op haar gezichtje te lezen.

Men heeft u gezegd dat alle grote filosofen vrijgezellen waren, of heel af en toe heel ongelukkig getrouwd (Socrates! Marx! Bertrand Russell!). Maar ik zeg u dat de grootste filosoof die niet naast zijn kleuter naar de Sinterklaas Show van Studio 100 heeft gekeken nog een paar aspecten van het universum niet heeft gezien.

---------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/04/door-andere-ogen.html

zaterdag 21 november 2009

Verzuurde post! Koen de intoleranticus! Misschien beter niet lezen!

De rij was lang, en er waren een hoop met een kraakstem uitgesproken "en dan ook nog's" en het koppel voor mij was van een leeftijd die me deed vermoeden dat het ook niet efficiënt ging zijn - en dus zag ik weer zuchtend de zeer, zeer schaarse ogenblikken vrije tijd wegtikken... misschien herinner je je wel een eerdere post over dit onderwerp (1).

Bij die eerdere post maakte lezer Axxyanus de bedenking dat het vooral ergerlijk was dat gepensioneerden, die immers op elke dag van de week kunnen winkelen, om één of andere reden toch altijd in de rij gaan staan wanneer werkende mensen wel moeten winkelen. Werkende mensen die per definitie weinig tijd hebben, en als ze (bijvoorbeeld: drie) kleine kinderen hebben - dat wil je niet weten. En ik, destijds, heb op mijn beurt geprobeerd eerder tolerant op die bedenking van Axxyanus te reageren: ik moet af en toe toch zeker eens apart doen?

Het koppel had de hele tijd staan lameren (zoals dat heet in goed Vlaams: de klemtoon ligt op de tweede lettergreep) en kwam aan de beurt. "Wa moette gaa ebbe?" vroeg de mevrouw aan de meneer.

Kom, ik geef het toe. De gedachte aan euthanasie kwam in me op. En ik geef dus toe: dat was totaal misplaatst! Dat was kompleet door de bocht! Iedereen die mij nu vergelijkt met Hitler heeft per "Godwin's Law" weliswaar de discussie verloren, maar toch ook een punt. Maar het was gebeurd voor ik mezelf gecensureerd had, en het enige wat me overbleef was me afvragen welke kracht er nodig was om dat soort gedachten vanuit mijn onderbewustzijn mijn Ueber-Ich te doen verschalken.

Maar dat is eigenlijk simpel. Wat er nodig is is een koppel dat perfect op een veel rustiger moment kan gaan winkelen, en dat minuten en minuten in een rij staat te lameren, om zich pas wanneer het hun beurt is af te vragen wat ze eigenlijk willen kopen.

Het zou me niets verbazen als ze geregeld deelnamen in een bepaald soort discussie. Hoe is het mogelijk, zegt die discussie, dat de jonge mensen van tegenwoordig geen kinderen meer willen: wat een egoisme, wat een zelfzucht, in onze tijd was dat allemaal toch veel beter.

Want in dat geval zou ik daar wel eens willen bijzijn. In dat geval zou ik een beschrijving maken van een leven waarin je elke dag om 06.00 uur opstaat, files, kindjes, en heel veel jachten en jagen om het allemaal een beetje op tijd voor elkaar te krijgen, zodat je al een halve dagtaak achter de rug hebt wanneer je op je bureau arriveert. Vervolgens wijd je je aan je "echte" dagtaak, waarvoor je een vergoeding ontvangt die zeer zwaar wordt belast, zodat gepensioneerde mensen ook een inkomen hebben om te gaan uitgeven in winkels: dat lijkt me echt een veel betere wereld dan die van amper een eeuw geleden. Niet al te laat in de namiddag (dank u wel, kapitalisme!) mag je alweer verdwijnen, waarna je je haast en haast en haast door het verkeer om toch op tijd de baby en de peuter en de kleuter af te halen ("papa waarom ben je vandaag zo lang weggebleven?") en wanneer je ermee thuis komt begint de dagtaak pas goed.

Maar we worden al erg efficiënt tegenwoordig, en het komt al geregeld voor dat de laatste potjes en flesjes afgewassen in de kast staan en de voorbereidingen voor morgen allemaal klaar staan en dat het nauwelijks 21.00 uur is! En om de vijf dagen begint er weer een week-end, waarin je weliswaar niet kan bijslapen (trefwoorden: "baby"; "peuter", "kleuter"), maar waarin je tenminste - een beetje (?) vrije? tijd...? uimmm, hèbt?

Niet, dus, als je veel van die tijd moet doorbrengen in een rij waarin mensen voor wiens uitkering je zwaar bent belast tussen de zeeën van tijd die ze hebben juist datzelfde moment kiezen om te gaan winkelen, en dan eerst de hele tijd staan te lameren, om zich pas als ze aan de beurt zijn af te vragen wat ze eigenlijk moeten hebben, natuurlijk.

En in die wereld, waarin de mensen die gaan werken ook de mensen zijn die zwaar worden belast, èn de mensen die verondersteld worden "veel" kinderen te krijgen, op straffe van beschuldigingen dat ze asociaal en egoisten zijn; in die wereld komen ze niet op het idee dat ze de mensen die dat allemaal moeten doen een béétje kunnen helpen door te weten wat ze willen kopen voor (en niet na) ze aan de beurt zijn, en, veel beter nog, die dingen te gaan kopen wanneer ze daarmee niet de zeer schaarse vrije van de mensen die gaan werken, belastingen betalen en kinderen opvoeden verknoeien.

Want ja, als het allemaal te veel wordt, dan willen de mensen natuurlijk niet meer al die inspanningen leveren. En dat gezeur over de asociale jeugd van tegenwoordig...

Dat zou ik daar allemaal wel eens willen gaan vertellen.

En als ik nu even mag raden: Axxyanus is een werkende mens, zijn partner gaat ook werken, en ze hebben minstens twee kinderen, en die zijn ouder dan die van mij. Wedden?

-------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/03/rij.html

donderdag 19 november 2009

Toch wel een merkwaardige carrière...

Je zal me misschien al genoeg kennen om te weten dat ik niet zo'n hoge dunk heb van politiekers, en dus zag je me niet wild worden van het idee dat onze Herman Van Rompuy de President van Europa kon worden. Maar nu het zo ver is valt me ineens op: wat een vreemde carrière! Van Rompuy is hier nooit meer geweest dan een subtopper. Hij was partijvoorzitter, en hij was een heel redelijke (altijd naar de maatstaven van de politiekers, natuurlijk) Minister van Begroting, maar veel meer heeft niemand er ooit in gezien.

En dus waren we niet verbaasd toen ergens rond het jaar 2,000 Van Rompuy in de coulissen verdween, niet gebuisd, maar wel einde van de rit. En vele jaren later nog een troostprijs als Kamervoorzitter, en toen ineens moest België gedepanneerd worden, en verscheen Van Rompuy als een man die tegelijk een waardevolle éminence grise was, en tegelijk uitblonk in zijn onschadelijkheid; iemand die je tenminste niet kon verdenken van nog veel persoonlijke ambities.

En herinner je je nog hoe hij letterlijk tegen zijn zin Eerste Minister werd, omdat de crisis totaal werd, en omdat de spoeling tussen de politiekers nu eenmaal zo erbarmelijk dun was dat je dan maar naar een vorige generatie teruggrijpt? Een overgangsfiguur, een man die ons nog maar eens moest depanneren, terwijl in de coulissen de (zelfingebeelde, of wat had je gedacht) "echte zwaargewichten" zich zouden opwarmen.

En nu is hij dus de President van Europa.

Je wéét dat je slecht bezig bent wanneer je in je gedachten dingen als "ha, al die beteuterde gezichten van dom rechts" voelt opkomen. Maar geef toe: ze hebben het er weer eens heel erg naar gemaakt. Dus ik kan het niet laten toch een beetje slecht bezig te zijn. Maar iets serieuzer hoop ik dat hij zich nu ontpopt als iemand die (veel) sterker is dan de Europese leiders zich inbeelden, en Europa een nieuwe richting geeft. Want ja, ik vind dat de ideeën van veel mensen over Europa bijzonder oppervlakkig zijn (1), en zelfs contradictorisch (2). Dus als die hun zin niet krijgen lijkt mij dat een goede zaak - en aan iedereen die daar zo hard heeft over lopen loeien: een welgemaand "pak vast"!

Maar ook is het zo dat ik altijd veel plezier heb beleefd aan verhalen waarin het lelijke eendje, door iedereen wegehoond en misprezen, uiteindelijk een prachtige zwaan bleek te zijn. Ja, de hele wereld had ongelijk, maar dat belette ze niet zichzelf Heel Erg Serieus te nemen: daar heb ik altijd zo van gesmuld...

"Suddenly Frodo noticed that a strange-looking weather-beaten man sitting in the shadows near the wall, was also listening intently to the hobbit-talk. He had a tall tankard in front of him, and was smoking a long-stemmed pipe curiously carved. His legs were stretched out before him, showing high boots of supple leather that fitted him well, but had seen much wear and were now caked with mud. A travel-stained cloak of heavy dark-green cloth was drawn close about him, and in spite of the heat of the room he wore a hood that overshadowed his face; but the gleam of his eyes could be seen as he watched the hobbits."

(Tolkien, Lord of the Rings, Book I, chapter IX)
------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/06/europa-de-pannenkoek.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/07/rechts-en-toch-dom.html

woensdag 18 november 2009

Neen, het Westen zal niet "instorten"

Het bezoek van de Amerikaanse president Obama aan China leverde allerlei stof op voor mijmeringen over de toekomstige verhouding tussen de twee grootmachten. Het heeft iets dramatisch, nietwaar, om de leiders van de huidige en de toekomstige dominante macht op de planeet te zien handen schudden? Enzovoort.

Leesbaar zuchtend merkte iemand op dat de ruïnering van het Westen al zo vaak was afgekondigd, en dat het volgens hem allemaal wel erg ging meevallen... Wéér "enzovoort".

Maar als we het hebben over de toekomstige dominante rol van China (voor het gemak doen we alsof er géén miljard Indiërs zijn) gaat het helemaal niet om het feit dat "het Westen" bezig is in te storten. Het gaat wel om iets dat analoog is aan wat de machtigste natie van de wereld uit het jaar 1,850 is overkomen.

De machtigste natie van de wereld uit het jaar 1,850 was het Verenigd Koninkrijk. Volgens de site van Angus Madisson (1) hadden ze een BNP van 63,342 miljoen (1,990 PPP) dollars. De VS hadden toen een BNP van 42,583 miljoen (1,990 PPP) dollars.

Voor het jaar 2,006 zijn de cijfers als volgt. Het VK had een BNP van 1,394,821 miljoen (1,990 PPP) dollars en de VS had een BNP van 9,266,364 miljoen (1,990 PPP) dollars. De VS is dus pakweg zeven keer rijker geworden dan het VK, en inderdaad... Het zorgt voor grote opschudding als je het in Engeland luidop durft zeggen, maar het VK is een pseudo-grootmacht geworden, en de VS zijn de nummer één van de wereld. Gemakkelijk zeven keer zo belangrijk...

Maar intussen zijn de Britten natuurlijk wel een pak rijker geworden dan ze destijds waren. De levensverwachting zal, met een zéér ruwe greep, wel van een 50 naar tegen de 80 gestegen zijn, en ergens rond 1,850 is ook de verdoving uitgevonden, dus als je sindsdien moet geopereerd worden... Het is toch allemaal iets waard, denk je ook niet? Ik heb het eens vlug opgezocht en het inkomen per hoofd is in Engeland met praktisch een factor tien gestegen.

En toch zijn ze gereduceerd van de machtigste natie van de planeet tot een derderangs grootmacht. Als je ze dat had verteld in 1,850 zouden ze ook, heel terecht, geprutteld hebben dat tien keer rijker worden niet echt een ineenstorting voorstelt. En op dezelfde manier voorspelt quasi niemand dat de VS, of "het Westen" de komende generaties zal instorten. Maar in 1,996 waren de BNP's van de VS en China als volgt:

USA: 6,803,769
CHI: 3,521,141

Steeds uitgedrukt in die "1,990 PPP" dollars. En voor 2,006 was de toestand als volgt:

USA: 9,266,364
CHI : 7,928,475

Slechts tien jaar later! Je ziet dat China druk bezig is de VS in te halen. Als je denkt dat dat komt omdat ze nu eenmaal veel meer mensen hebben, dan heb je grotendeels gelijk. Het volstaat dat de Chinezen proberen hun "veel meer mensen" ongeveer even productief te maken als de "veel minder talrijke" Amerikanen, en ze zijn machtiger dan de VS geworden in precies dezelfde proportie als ze volkrijker zijn. Dat belet absoluut niet dat de VS intussen almaar rijker, machtiger, vernuftiger in hun technologie kunnen worden. Voor de Chinezen volstaat het de productiviteitsachterstand van dat moment te verkleinen, en het veel grotere aantal Chinezen dat die productiviteit inzet doet de rest.

En dat is de reden waarom het een quasi mirakel zou zijn als China binnen enkele generaties niet veel machtiger was dan de VS. Hun steden aan de kusten van de oceaan zijn nu al enorm geavanceerd, minstens het niveau van Europeanen. Al wat ze moeten doen is de kunstjes die ze nu al kennen en toepassen uitbreiden naar de vele honderden miljoenen Chinezen die in het binnenland nog in de middeleeuwen leven, en klaar is Yang. En wij, in het Westen, zullen zoals de hedendaagse Britten helemaal niet "ingestort" zijn, vermoedelijk integendeel; we zullen veel rijker geworden zijn. Alleen zullen de Chinezen (en de Indiërs) over nog veel meer middelen beschikken dan wij - en "draw your own conclusions", zoals dat heet in goed Vlaams.

--------------------------------------
(1) http://www.ggdc.net/maddison/

maandag 16 november 2009

Iets rond "onze" bijen

Ik veronderstel dat wie de perikelen rond onze combinatie werk-drie kleintjes heeft gevolgd wel zal begrijpen dat ik "de bijen van Kameroen" wat minder heb gevolgd, de laatste tijd. Maar het project schuift verder, met de nodige ups and downs: het blijft tenslotte Afrika. Ook heb ik gehoord dat ons project, net als iedereen overal ter wereld, te kampen heeft met de geheimzinnige plagen die de bijen treffen, zonder dat iemand weet hoe het komt. Maar ik denk te begrijpen dat er stilaan een hoop bijen in "onze" korven zitten, en ik hoop dat de mensen daar op een dag een fatsoenlijke oogst binnenhalen... Ons project zal (in zekere zin) geslaagd zijn als de mensen er in slagen genoeg te verdienen om hun kinderen zelf naar "ons" schooltje te sturen, en er dan nog steeds iets aan over te houden; iets dergelijks.

Duimen maar...

Hoe dan ook, intussen organizeert onze VZW een sensibilizeringscampagne en aangezien het vandaag nog zo'n dag is waarop hier anders helemaal niets was verschenen volgt hier de aankondiging.

-------------------------------------
Uitnodiging

Bijen in de wereld - de wereld van de bijen

Een coproductie van vzw.apas en het Bijenteeltmuseum uit Kalmthout.
Met de steun van de Stad Antwerpen - Arosa

Vzw.apas en het Kalmthoutse Bijenteeltmuseum willen in het voorjaar van 2010
de imker en de bijen eens flink in de bloemetjes zetten. En we hopen dat u
met ons mee wilt doen.

In een tijd waarin iedereen de mond vol heeft over opwarming van de aarde en
CO2 uitstoot vinden wij het belangrijk om kinderen op een speelse, maar
educatieve manier te informeren over het belang van bestuiving en over de
voorname rol die de bij hier in speelt, hier en overal ter wereld.

Wij doen dan ook een oproep aan allen scholen, jeugdateliers, imkers,
plantentuinen, en overal waar kinderen samen komen, om acties op te zetten
in het voorjaar van 2010, vooral rond maart of april. De bedoeling is om
samen te werken in het opzetten van activiteiten in eigen gemeente rond
bestuiving, bijen en bescherming van de natuur. Bomen halen uit de lucht de
vuile CO2 en geven na verwerking zuivere lucht, namelijk zuurstof, in de
plaats. Dus hoe meer bomen hoe beter. Maar om bomen te hebben, is er
bestuiving nodig, om vervolgens vruchten en zaden te vormen en zo nieuwe
planten te kunnen laten ontkiemen.

Wij vragen aan allen om hier op in te spelen, samen te werken met de
kinderen voor een betere wereld waar bijen een grote rol spelen in de
bestuiving.

Apas en het Bijenteeltmuseum trekken de campagne op gang op woensdag 2
december 2009 in de aula van de Permeke Bibliotheek op het De Coninckplein
te Antwerpen om 14u.

Iedereen is hierop van harte uitgenodigd.

Wij zullen een nieuwe educatieve cd-rom voorstellen voor leerkrachten en
jongeren. Deze geeft een kijkje in de wereld van bijen, de bestuivers bij
uitstek, niet alleen bij ons, maar ook in de wereld, daar waar de groene
longen van onze wereld, namelijk de regenwouden, zich bevinden. De cd-rom
legt ook uit hoe belangrijk het beschermen van bijen is in het Zuiden en
waarom.

Programma op woensdag 2 december 2009:

- Openingswoord door Mevrouw De Rydt Clarisse, Schepen van
Ontwikkelings-samenwerking, gemeente Kalmthout

- Presentatie van de educatieve cd-rom 'Bijen in de wereld'

- Kunstenaar 'Jorta' stelt zijn werk tentoon. Demonstratie:
'Vlinders voor hoop'.

- Maken van nestkastjes voor solitaire bijen: demonstratie door
imker Eddy Willems

- Tentoonstelling over alle onderdelen van de cd-rom


De kunstenaar 'Jorta' of Joris Van Derbeken, die enkele jaren geleden de
Meir in Antwerpen volhing met vlinders voor verdraagzaamheid, steunt deze
actie en stelt bijen, bloemen, vlinders en allerhande kunstvoorwerpen van
zachte aluminiumdraad tentoon in de foyer van de Permeke bibliotheek. Na de
presentatie is er een workshop vlinders en/of bloemen maken van
aluminiumdraad. In samenwerking met de Jane Goodall Foundation Belgium riep
de kunstenaar eerder al alle Antwerpse kinderen van het vijfde en het zesde
leerjaar op via hun leerkrachten om zelf kleine aluminium vlindertjes te
knutselen. "We maken van deze zachte vlinders en bijen symbolische
ambassadeurs van geweldloosheid en hoop op een betere wereld. "

www.ape-assistance.org

ape.assistance@gmail.com
0475 22 14 57

Bijenteeltmuseum
Putsesteenweg 131
2920 Kalmthout
Tel: +32 3 666 61 01
Fax: +32 3 666 61 01
info@bijenteeltmuseum.be

zondag 15 november 2009

Het punt omkeren

Vaak ben ik in mijn conversaties (op het net of IRL) gebotst op de ideologische blokkade (om het nu snel even zo te noemen). Je praat dan over evolutie, en hoe uit wolven honden zijn ontstaan, en hoe poedels één van de soorten honden zijn, en... Nog liever verklaren ze (onder een hoop gespartel en zelfs geciteer van geleerde woorden) dat poedels dan maar wolven zijn dan af te moeten zien van wat het boek Genesis ervan zegt, namelijk dat soorten zich voortplanten "binnen hun soort" (1).

Of het gaat over de economische geschiedenis van de planeet, en ze verklaren dat het kapitalisme armoede en honger creëert. Ze beginnen over Indië, en ze halen Bhopal aan. En als je ze er dan op wijst, met bronvermelding erbij, (maar voor de gelegenheid hier uit het blote hoofd) dat de levensverwachting in Indië in 1,900 dertig jaar was, en een eeuw later - de eeuw van Bhopal! - naar zestig jaar was gestegen... Nog liever verklaren ze dat de ongeziene stijging van de levensverwachting zich in volle hongersnood (dit is allemaal opzoekbaar via Google echt gebeurd) heeft afgespeeld, dank zij medische ontwikkelingen, dan af te zien van wat het boek Marx ervan zegt, namelijk dat het kapitalisme hongersnoden creëert.

Iedereen die niet zelf in die kampen zit begrijpt onmiddellijk het geloofwaardigheidsprobleem dat je met dat soort ideologische bril hebt. "Sociaal-voelend en dus neo-liberaal" (2) als ik nu eenmaal ben is één van de dingen die ik wil vermijden dat onze eigen ideeën in precies hetzelfde drijfzand wegzinken. Maar het lukt niet zo goed. Je werpt maar een blik op de recente post over "selectieve waarneming" (3) - wéér zo'n poging om te vertellen hoe onze theorieën liefst toch een béétje moeten kloppen met de historische realiteit - en het is meteen weer raak. We vernemen in een commentaar dat het "onzin" is dat geldtekort tot deflatie leidt en een meter verder staat dat deflaties "steevast" het gevolg waren van het klappen van inflatoire zeepbellen, die op hun beurt veroorzaakt worden door een te los geldbeleid (dat laatste zien ze altijd heel goed in, maar de perfecte analogie, volgens dezelfde theorie, over de relatie tussen geldtekort en deflatie, die gaat er maar niet in...).

Dus ik herhaal, berustend, maar eens de verwijzing naar de historische realiteit door een historicus van het kaliber van Claudio Cipolla (4). Berustend, omdat je weet, per begin van deze post, dat ze nog liever de geschiedenis herschrijven dan afzien van wat het boek Oostenrijk ervan zegt.

Misschien moet ik gewoon eens proberen het punt om te keren. Misschien moet ik niet altijd wijzen op hoe een gebrek aan elementair "kritisch-rationalisme" (durven zoeken naar de begrenzingen van je ideeën, eerder dan er jaar in jaar uit en telkens weer het grote gelijk van te verkondigen) onze geloofwaardigheid met bakken tegelijk met het huisvuil op straat zet. Het toevoegen van kritisch-rationalisme laat je wel degelijk toe af en toe iets te bereiken!

Bijvoorbeeld, als ik met luciede links praat (dus niet de soort die moet verklaren dat het kapitalisme de honger creëert en nog liever begint te schelden dan na te denken over wat de stijgende levensverwachtingen betekenen), dan merk ik wel dat ik geregeld mijn punt over de "vrije markten" kan maken. Maar dat lukt me natuurlijk niet als ik nog probeer te beweren dat "de markten altijd overal alles kunnen oplossen", terwijl ze nog voor onze ogen bezig zijn zichzelf in een enorme duikvlucht de grond in te boren.

En dat betekent heus niet dat je bij het maken van je punt niet kan blaken van zelfvertrouwen (de meest gebruikte term is "arrogantie", hoewel ik ook wel "hoogmoed" heb gehoord...)! Het betekent alleen dat je weet dat je standpunt zijn beperkingen heeft; dat je bij voorkeur toch wel een beeld hebt van hoe die er uitzien, alsook dat je best bereid bent om na te denken over problemen die, bijvoorbeeld, je gesprekspartner je wil meegeven.

En kijk, eenmaal je die attitude meehebt - en nogmaals, op dat ene geval van diamantharde sarcasme na heeft nog nooit iemand me van valse bescheidenheid beschuldigd - kan je een hoop dingen kwijt. Over hoe vrije markten in de eerste plaats toelaten dat de individuen voor zichzelf beslissen ("vrijheid") wat ze willen en niet willen. Over hoe ze veel efficiëntere prijssignalen geven over waar we wel of niet onze tijd, moeite en inspanningen (en kapitaal, natuurlijk) willen in steken dan elk ander systeem dat ooit heeft bestaan. Over hoe ze de productiviteit zo hebben opgedreven dat voor het eerst na zes millennia beschaving grote delen van de bevolking een aanvaardbaar niveau van welvaart hebben bereikt. En vele, vele andere.

En als je dan tenminste weet waarover ik het heb - en inziet dat er toch wel iets van waar is - en je wil één of ander bezwaar maken ("jamaar, je moet er eerst wel kunnen aan deelhebben"), dan wil ik daar op mijn beurt zeer zeker de waarheid van inzien - want wat zouden wij liberalen nog meer willen dan ideeën over hoe we nog meer individuen nog vrijer kunnen maken, en ze nog meer toegang tot de markten kunnen geven?

--------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/12/socratische-dialoog-met-poedels.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/11/mijn-beginselverklaring-neo-liberaal.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/11/tegen-selectieve-waarneming.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/05/terug-naar-het-bankieren-van-vroeger.html

donderdag 12 november 2009

Mijn beginselverklaring! Neo-liberaal omdàt ik "sociaal-voelend" ben!

In commentaar bij de vorige post schreef lezer Tonny, kennelijk verbaasd, het volgende:

"Ge gaat me toch niet proberen wijs te maken dat ge sociaal voelend begint te worden...
Seffens wordt ge nog uitgemaakt voor luciede links :-)..."

Waarop ik geheel spontaan beviel van een antwoord dat je bijna mijn beginselverklaring kan noemen - en dus maak ik daar maar even een aparte post van.

Kijk, het zit zo.

Ik ben een "neo-liberaal" (bedoeld als geuzennaam) omdat ik een paar dingen weet over hoe markten functioneren; een beetje heb rondgesnuisterd in de geschiedenis, nog zo'n paar dingen... en omdat ik denk dat vrije markten en de rest van de portrettengalerij de beste manier is om tot economische ontwikkeling voor iedereen te komen.

Ik ben dus "neo-liberaal" omdat ik sociaal voelend ben.

Het is zeer typisch dat Mohammed Yunus, de man die de Nobelprijs Economie heeft gewonnen met zijn concept van microfinanciering, in zijn boek schrijft dat de grootste vijanden van zijn concept de mollahs en de Marxisten waren.

De mollahs omdat ze met een ontvoogde bevolking geen machtsbasis meer hebben ("hou ze dom"), en de Marxisten omdat een rijk geworden bevolking niet langer een Revolutionair Potentiëel vertegenwoordigt ("hou ze arm").

En daarbij voel ik me zo sociaal voelend dat het lààtste dat ik wil is dat dat liberalisme besmeurd raakt met de "ideeën" van dom rechts. Of in concretere termen, als iemand zich afvraagt waarom ik altijd zo razend was om het "beleid" van Bush (de dwaas, niet de vader), dan is dat grotendeels om het vele, vele werk dat die heeft veroorzaakt, en dat wij nu zullen moeten doen, om de besmeuring weer weggepoetst te krijgen.

Allemaal omdat ik zo sociaal voelend ben. En daarom neo-liberaal.

Ja, niet slecht voor uitgerekend een elfde november. En als ik nu nog even mag verder mijmeren...

Het brengt allemaal herinneringen terug aan hoe (vaak op usenet, maar ook wel IRL) ik in debatten met luciede links heb aangedrongen dat zij, in perfecte analogie, zouden afstand nemen van de beweersels van dom links. Hoewel ik niet denk dat ik dat destijds al zo netjes zag kaderde dat in precies dezelfde filosofie van Popper, het "Kritisch Rationalisme". Natuurlijk kan je altijd weer die anecdotes en statistieken aanhalen die jouw grote gelijk aantonen, maar dat is niet waarmee je nog veel vorderingen zal maken. Vorderingen maak je pas wanneer je je inzichten nog verbetert - zelfs al zijn ze misschien al erg geavanceerd (altijd weer naar de maatstaven van de tijd waarin je leeft, natuurlijk).

Maar hoe kan je hopen iets bij te leren van het soort links dat moet verklaren dat "het kapitalisme de oorzaak is van de honger in de wereld" en dat moet volhouden tot lang nadat dat tegen de simpelste historische feiten is gebotst?

Dus het helpt het enorm wanneer je gesprekspartners hebt die juist niet altijd weer dat grote gelijk vieren. Je hebt integendel gesprekspartners nodig die je uitgangspunten, cijfers en interpretaties in vraag stellen. En ze moeten dat doen op een niveau waarop ze best wel eens zouden gelijk kunnen hebben. "Kritisch-rationalist omdat ik sociaal voelend ben", zeg maar.

Oh, en neo-liberaal, natuurlijk. Omdat ik sociaal voelend ben.

dinsdag 10 november 2009

De Ideologie van de Bezittende Klasse

In The Open Society and its Enemies (1,945) valt Karl Popper een bepaalde vorm van irrationalisme aan. Het gaat er om dat een discussie niet op de argumenten wordt gevoerd, maar wel om de redenen waarom die posities worden gebruikt. Bijvoorbeeld als Marxisten hun tegenstanders verwijten dat ze alleen maar de belangen van de bezittende klasse rationalizeren, dan zie je ze uit de bocht gaan terwijl je er naar kijkt. De volgende stap is dat ze allemaal heropgevoed moeten worden, en nog wat later zit je tegen de Goelag aan te kijken.

Dus, vond Popper (de hele analyse vind je in chapter 24 van het boek) moet je argumenten altijd pakken op hun inhoud, en nooit op allerlei psychologische mechanismen die er bij worden gehaald. De Marxisten moeten maar eens kunnen zeggen hoe het kapitalisme de honger kan veroorzaken, als de honger sinds lang voor er van kapitalisme sprake was massief aanwezig was.

En ik was daar allemaal erg van onder de indruk, maar ik had er toch een probleem mee. Want in het bijzonder geval dat de rationalizering op zichzelf wel degelijk een correct punt was stopte Poppers punt je wel helemaal af. Daarmee was, terzijde, het thema van de thesis waarmee ik destijds ben afgestudeerd in de filosofie geboren. Ik herinner me een voorbeeld van "ik wil een bepaald koppel niet uitnodigen omdat ik vind dat de man teveel naar mijn vrouw kijkt. Maar dat wil ik niet zeggen, dus ik merk op dat we vorige week nog dat koppel hebben uitgenodigd". Hoe ga je dat ooit boven water krijgen als je je per Popperiaanse beschuldiging van irrationalisme niet mag afvragen wat er onder dat oppervlak zit?

Toch houd ik Poppers punt goed in het achterhoofd wanneer ik op mijn beurt naar de ideologie van de bezittende klasse kijk. Beeld je, dus, een economie in uit die millennia durende pré-industriële periode: van mij mag je gerust "pré-kapitalistisch" zeggen! We weten al dat die typisch vastzat in een vermorzelende deflatie; een veralgemeend laag zijn, en blijven, en dalen van het prijspeil (1). En we weten al wat daar de oorzaak van was: vanaf een zeker niveau van complexiteit hebben economieën behoefte aan een fatsoenlijke geldeconomie (2), en als die er niet is komt het zaakje niet van de grond. En wel bij gebrek aan geldmiddelen: vandààr de plunderingen van de Amerikaanse zilvervoorraden, vandààr de geslaagde en minder geslaagde experimenten in kredietverlening, papiergeld, fractioneel bankieren en al die andere spoken uit het verleden.

En beeld je dan nu een economie van een zeker niveau in, waarin je dus een geldeconomie hebt, en waarin jij bovendien een lid van de bezittende klasse bent. Je hebt al geld; in de vorm van goud, of papier, of het doet er niet toe zolang het maar waardevast is. En we weten ook heel goed wat er nodig is om geld juist niet waardevast te maken, maar het integendeel zijn waarde te doen verliezen: dat weten per zelfde theorie (3) die ons over de deflatie vertelde! Het volstaat dat er voor een gelijke hoeveelheid koop-bare producten méér geld in omloop komt - en "al het geld van de wereld" kan nog geen gram meer kopen als daarvoor. Terwijl als dat geld min of meer verdeeld zit in de populatie, de koopkracht per hoofd wel gedaald is.

Dus wanneer we (in het bijzonder tijdens de huidige crisis) stemmen horen opgaan, tégen papiergeld, tégen "nieuwe schulden", tégen overheidsoptreden, tégen "fractioneel bankieren"; dan moet je er geen moment aan twijfelen dat de bezittende klasse aan het woord is. Ze hebben al geld, en het laatste wat ze willen meemaken is dat overheden, of fractionele bankiers de waarde daarvan aantasten.

Maar daarmee zitten we per Karl Popper op glad ijs. Gelukkig hebben we ook nog, per obscuur filosoofke, ikzelf in mijn ongepubliceerde licentiaatsthesis, die uitzondering. Het is natuurlijk waar dat uit de hand lopende schuldfinanciering, of gelddrukkende overheden inflatie kunnen veroorzaken - en de economie "vanaf een zeker niveau" heeft wel degelijk een fatsoenlijke geldeconomie nodig. En dus komen er analyses, publicaties, ronkende titels en namen, die allemaal dingen vertellen die op zich helemaal juist zijn. Dus hoe ga je nu per Karl Popper die standpunten aanpakken "op hun inhoud" wanneer die inhoud een rationalizering van uitstekende kwaliteit is?

Wel, die thesis van me dateert uit de vroege jaren negentig. Ik zie de dinosaurussen gewoon nog voor mijn ogen rondvliegen. Ik heb het echt niet allemaal zitten bedenken omdat ik in 2,009 ging willen zeggen dat we vandaag een "ideologie van een bezittende klasse" aan het werk zien. Maar intussen komt het me wel goed uit als ik het toch maar wil doen. Ja, de overheidsinmenging waarmee de crisis is te lijf gegaan zou best wel eens voor inflatiegolven kunnen zorgen. Maar sommige mensen wijzen daar niet op omdat ze bezorgd zijn voor de economie. Ze wijzen daarop omdat ze bezorgd zijn om een feitelijk bezit. En als de redding van dat feitelijk bezit het in de grond boren van een hele economie met zich meebrengt - wel, de feodale heren van destijds hebben zich ook nooit veel zorgen gemaakt om de deflatie die hun onderdanen in de greep had, wel?

----------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/05/terug-naar-het-bankieren-van-vroeger.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/01/geld-en-economie.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/09/goud-kevers.html

maandag 9 november 2009

Tegen "selectieve waarneming"

Tegenwoordig denk ik vaak terug aan de episodes uit mijn usenet tijd, toen er nog veel "links" (en niet zelden, maar ook lang niet altijd: dom links) actief was. De tijd waarin we zeer uitdrukkelijk te horen kregen dat de honger, en de armoede, en de zovoort, allemaal werden veroorzaakt door het kapitalisme.

Dat was allemaal best interessant, filosofisch gesproken. Eerst moet je van de slogans een theorie maken, en dat deden ze zelf heel goed. Kapitalisme was het systeem dat winsten maximalizeerde (in combinatie met een paar andere goed gekozen elementen). Winst is het verschil tussen de opbrengsten en de kosten. Een belangrijk deel van de kosten van een onderneming zijn de loonkosten. Ergo, kapitalisme drijft de lonen naar omlaag... En omdat dat zeker in de eerste helft van de negentiende eeuw heel goed leek te kloppen met de realiteit: ziedaar een uitstekende theorie, vaak "Marxisme" genoemd.

Wij helderblauwe liberalen (vrijheidsgezind, rationalistisch, vooruitstrevend, optimistisch, humanistisch en nog een paar dingen die ik allemaal heel serieus meen) zijn (kennistheoretisch gesproken) ook nog overtuigde aanhangers van Karl Popper. Dus vroeg ik me af of het ook waar was. Bijvoorbeeld: als kapitalisme armoede en honger veroorzaakt, dan moeten armoede en honger in de pré-kapitalistische periode niet, of veel minder, voorgekomen zijn. En dus lees je een beetje geschiedenis, je stelt vast dat armoede en honger, op vermorzelende schaal, de constante metgezel van de mensheid zijn geweest, vanaf het begin van de geschiedenis en lang daarvoor, en zonder ook maar één uitzondering, ergo... Als "oorzaak" tenminste moet voorafgaan aan "gevolg" (en niet omgekeerd) kan je onmogelijk volhouden dat "kapitalisme" de oorzaak is van honger en armoede. Je voelt hoe het niet helpt als het er verdacht veel naar uitziet dat het tegendeel waar is...

En dat vonden een hoop mensen van "rechts" - van helderblauw naar donkerblauw en nog enkele schakeringen tot en met dom rechts - prachtig! De geschiedenis als empirische basis om de theorie te checken (overigens alweer iets dat je in het werk van Karl Popper terugvindt), en in dit geval te weerleggen... De manier waarop dom links aan een ongelofelijk gespartel begint (ik zwéér dat er minstens één is geweest die heeft beweert dat hij "eigenlijk bedoelde" dat de mensen "voorafgaand aan het kapitalisme veel gelukkiger waren". Ik zwéér dat er één geweest is die beweerde (en - nadat hem vriendelijk werd gevraagd of hij zijn eigen tekst wel had gelezen; ik kan soms zooooo sarcastisch zijn hé - volhield) dat het kapitalisme de armoede wel degelijk veroorzaakte, omdat de mensen met hun stijgende levensverwachting hogere risico's op ziekte en honger liepen! Ik zwéér het, het is echt, echt waar. Niet moeilijk dat rechts het prachtig vond...

De reden waarom ik daar tegenwoordig vaak aan terugdenk is het bange vermoeden dat een bepaalde sectie van rechts het minder prachtig vindt als dezelfde historische check op hun eigen ideeën wordt toegepast. Ik heb het over de sectie die fanatiek (niemand ontkent dat er veel van waar is, natuurlijk) vindt dat de huidige crisis is veroorzaakt door bankiers die met overmatig "fractioneel bankieren" teveel geld in omloop hebben gebracht en daarmee zeepbellen hebben gecreëerd - uiteindelijk ook maar een vorm van inflatie (1). Bovendien zal je vaak zien, soms in dezelfde zin waarin ze schrijven dat het de schuld van speculerende bankiers is... dat het allemaal de schuld van de overheid is! Zeer recent merkte lezer Ivan (terecht) op dat je niet het hele spectrum mag verwarren met de beweersels van het dom deel van dat spectrum; maar toch. Mijn punt is dat we even goed moeten afstand nemen van wat dom rechts uitkraamt als luciede links dat moet doen met dom links, omdat je nu eenmaal anders met dat soort stoten besmeurd raakt. Trefwoord "associatie"...

Het verhaal dat we ons niet moeten laten opsolferen bevat verschillende onderdelen die gewoon waar zijn. Het klopt dat een opgeblazen geldcreatie in verhouding tot de beschikbare productie leidt tot allerlei vormen van inflatie, inclusief zeepbellen. Maar ze vertellen er nooit bij dat, in verhouding tot dezelfde aankoopbare productie, een gebrek aan geldmiddelen leidt tot een even vermorzelende deflatie (2).
Het klopt dat "de geschiedenis leert" dat overheden en bankiers met ondoordacht geldbheer inflatie en zeepbellen hebben gecreëerd. Maar ze vertellen er nooit bij dat de geschiedenis zich voortdurend in de greep van die vermorzelende deflatie heeft bevonden (3); en dat de inflatoire crisissen nauwelijks meer dan eilanden van uit de hand gelopen experimenten waren, om precies die constante deflatie te bestrijden. Ik signaleer terzijde dat wij, neo-liberalen niet moe worden dom links de stuipen op het lijf te jagen met hoe Europa zichzelf heeft ontwikkeld met allerlei wetenschappelijke, technologische en financiële innovaties: allemaal juist in de tijd dat overheden belangrijker werden en de bankiers meer en meer fractioneel bankieren toepasten...

Er zijn veel voorbeelden van hun selectieve waarneming: ze weten heel goed dat overheidsinmenging kan leiden tot markten die risico's nemen die ze zonder die inmenging nooit zouden nemen, maar ze springen ongeveer uit hun vel als je je luidop afvraagt of de "toplonen" daar ook iets mee te maken zouden hebben (4).

Enzovoort.

Wel, voor mij scheiden zich hier de mannen van de jongens. Je kan natuurlijk blogs als In Flanders Fields blijven volschrijven met verwijzingen naar auteurs die tot het einde ter tijden met jou het grote gelijk vieren, of je kan je, mèt Karl Popper, afvragen wat er moet gebeuren opdat je zal inzien: mijn theorie capteert niet altijd en overal de realiteit, niets dan de realiteit, en heel de realiteit. En als je zo goed kan inzien dat links de hele tijd in de val trapt waarin ze alleen maar op zoek gaan naar de feiten die hun vooroordeel bevestigen - dan zou het toch niet zo moeilijk moeten zijn om te zien dat er aan je eigen kant een even groot gat gaapt?

------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/11/maar-wiens-schuld-is-het-nu-eigenlijk.html
En http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/09/goud-kevers.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/11/deflatie-een-probleem.html

(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/05/terug-naar-het-bankieren-van-vroeger.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/10/oh-die-toplonen.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/10/nog-eens-de-toplonen.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/11/moral-hazard-de-schuld-van-de-overheid.html