In een heerlijke eenvoudige wereld zouden we iets kunnen schrijven als “de eeuw van Freud is ten einde”. Freud, remember, zocht de oorzaak van afwijkingen en zenuwziekten in de impact van een verdringende en verwringende sociale wereld op de unieke en veelzijdige, maar oh zo precaire individuele persoonlijkheid. Het was de wereld van de Victoriaanse moraal; ongeveer alles wat het leven de moeite waard maakt was verboden, en dus was het niet te verbazen als het in al die onderbewustzijns serieus aan het gisten ging. Natuurlijk was er één en ander van waar ook. De geschriften van Freud staan bol van de figuur van de hysterische vrouw. Eén eeuw, en één seksuele revolutie later, en het verschijnsel komt niet langer voor, tenzij als een gewone statistische blip op een grafiek die een normale bevolking beschrijft.
Al die ideeën hadden consequenties. Repressieve vaderfiguren en maatschappijen waren niet zozeer de oplossing, als wel de oorzaak van afwijkend gedrag, en dus moesten al die klassieke autoriteiten liters water in hun wijn doen. Wie ongewenst gedrag wil doen verdwijnen moet de oorzaken wegnemen. De repressieve maatschappij was zelf de oorzaak van het ongewenst gedrag, ergo, hef de repressie op, lanceer de bevrijding, en alle problemen waren opgelost.
Zo gezegd, zo gedaan, en laten we elkaar niets wijsmaken. Ongeveer niemand wil terug naar het Belgique à papa – tenzij misschien wie in dat Belgique à papa iets voorstelde, en sindsdien gereduceerd is tot een meelijwekkend stukje folklore.
Maar was de theorie daarmee zo grondig bewezen dat de tegenstand helemaal van het bord was geveegd? Lopen wij (zo ergens rondom het jaar 2,000) allemaal rond met de vaste overuiging dat onze problemen van afwijkend en klein-crimineel gedrag zijn opgelost, en dat dank zij de vervanging van de repressie door de preventie?
Hahahahaha! Het idee alleen al! Zo lachwekkend is dat idee, dat dat al lang de vraag niet meer is, maar wel wat ons eigenlijk tegenhoudt om “de eeuw van Freud” maar gewoon dood te verklaren?
Het probleem is dat het allemaal niet zo simpel is. De hele wereld heeft nu wel gezien dat verregaande straffeloosheid sterk oorzakelijk werkt bij het storend gedrag dat we ooit voor bijna 100% aan repressie toeschreven. Maar is straffeloosheid er werkelijk alleen, of grotendeels, omdat we nog steeds de erfgenaam zijn van een intussen weerlegde ideologie?
Wanneer je naar de politie stapt met de zoveelste aangifte van gestolen handtas, kapotte ruit of gewoon afgemot, dan is de reden waarom ze je medelijdend bekijken niet dat de anti-repressieve ideologie ze verhindert de straat op te gaan en den snoodaerd bij den schabbernak te vatten. Wat ze verhindert is dat het gewoon niet practisch is: er zijn er teveel, de gevangenissen en opvangtehuizen zitten overvol, en zelfs als je er één oopakt staat hij vijf minuten later alweer op straat. (Zelf gezien: hij staat vijf minuten later weer op straat, leunend tegen de combi een praatje te maken met de agenten die hem op heterdaad hebben betrapt bij het afschuimen van jaszakken. Zelf gezien.)
Kortom, de reden waarom “er teveel zijn” kan best een lang verleden oorzaak hebben in een ideologie die maakte dat er onvoldoende middelen naar repressie ging. Maar de onmiddellijke oorzaak is dat er nu nog altijd onvoldoende middelen gaan naar repressie. En als we ons afvragen wat dààr dan weer de oorzaak van is, dan kunnen we natuurlijk blijven jammeren over de weerlegde ideologie – maar dat is niets anders dan het ontduiken van verantwoordelijkheid.
Als we vandaag te weinig middelen sturen naar welke collectieve activiteit (in casu: gevangenissen en bijhorend apparaat) ook, dan is dat omdat de hedendaagse ideologie totaal allergisch is aan collectieve activiteit, en zo mogelijk nog meer allergisch tegen het heffen van belastingen om die collectieve activiteit te financieren.
Want eigenlijk zouden we tamelijk gemakkelijk de berekening kunnen maken. Om te vermijden dat de strafinrichtingen overvol zitten: zoveel nieuwe opvangplaatsen, in zoveel nieuwe gebouwen (wat zoveel personeel nodig heeft), gecombineerd met een efficiënt werkend gerechtelijk apparaat en een efficiënte politie (wat ook zoveel personeel nodig heeft.) En dat allemaal bij elkaar geteld: zoveel nieuwe belastingen! Voor een uitbreiding van het overheidsapparaat (politie, gerecht en bewaking) met zoveel percent! En met op de achtergrond nog extreem-links ook, dat luid (zeer luid) vragen stelt over hoe het komt dat er nu ineens wel overheidsingijpen mogelijk is; zou het dan toch allemaal maar een kwestie zijn van het beschermen van de eigendommen van de gepriviligiëerde kasten?
En al die dingen willen we niet. En dus laten we de toestand maar aanmodderen, met als comfortabel schaamlapje dat het allemaal de schuld van Freud is.
7 opmerkingen:
oh, maar ik wil wel betalen hoor, op andere zaken kunnen ze genoeg besparen, dus het zou me en mijn medeburgers geen extra frank moeten kosten
Moeilijk om hier op te reageren. Het zou aan mij kunnen liggen maar eerlijk gezegd mis ik hier wat coherentie. Om te beginnen lijkt het erop dat je afwijkend gedrag en krimineel gedrag door elkaar gebruikt. Een van de redenen dat we nu minder problemen hebben met bepaald "afwijkend" gedrag heeft dan ook niets met repressie of preventie te maken maar met onze veranderde perceptie die niet langer een probleem maakt van dat gedrag.
Ik heb ook mijn vraagtekens bij de volgende pasage: " ... en dat dank zij de vervanging van de repressie door de preventie?" Waar en wanneer werd die repressie vervangen door preventie. Mijn indruk is dat preventie nooit een budget of middelen gekregen geeft die vergelijkbaar zijn met wat voor repressie beschikbaar is. Dus op welke manier preventie zijn beperkingen heeft getoond is mij een raadsel. (Ook al twijfel ik er niet aan dat het ook zijn beperkingen heeft.)
AIGODHB is er een sterke correlatie tussen (klein)-krimineel gedrag en een gebrek aan perspectieven zoals uitzich op een baan. Dat is o.a een probleem in de buurten rond de Naamse poort in Brussel. Een hele boel van de volwassenen daar heeft zijn school vollopen en kan toch niet aan werk geraken. Blijkbaar omdat ze een zwarte huid hebben. Deze ouders hebben de grootste problemen om hun kinderen te motiveren hun scholing te voltooien om de heel eenvoudige reden dat zij zelf het voorbeeld zijn dat scholing voor hun bevolkingsgroep zo goed als geen verschil maakt. En natuurlijk als over enkele jaren deze generatie ook geen werk vind zullen een aantal mensen klaarstaan om te beweren dat dat hun eigen fout is, want ze zijn niet geschoold. Als de criminaliteit in deze groep dan de pan uit rijst kunnen we weer hard roepen dat preventie niet gewerkt heeft en dat het tijd is voor meer repressie.
Misschien dat we meer repressie nodig hebben, dat is best mogelijk, maar ondertussen zijn er nog steeds een aantal oorzaken niet weggewerkt die van repressie de spreekwoordelijke dweil maken terwijl de kraan openstaat. En ja die dweil is dan hard nodig en meer dweilen kunnen best gebruikt worden maar negeer het feit niet dat die kraan nog wel degelijk openstaat.
Het is ook moeilijk; het blijft een oefening, om tegelijk beknopt te zijn, en tegelijk een zekere rijkdom te bewaren. Vandaar de simpele tegenstelling van de titel, en toch een verband naar een ideeëngoed als dat van Freud.
Ik geef dus toe dat deze post een coherentieprobrobleem heeft. De zin "vervanging van repressie door preventie" betekende in mijn vereenvoudiging alleen dat op het niveau van de ideologie (en niet van veel concreet beleid) de opinies sterk aan het verschuiven zijn. Het sloeg vooral op de bevrijdingsfilosofie, die "vanzelf" al dat krimineel gedrag ging oplossen.
Ik weet op mijn beurt niet zo direct wat je onder "een budget voor preventie" zou verstaan. Als dat betekent dat er (bijvoorbeeld) geld naar onderwijs gaat, dan mag dat zeker van mij, maar tot het meer concreet wordt blijft het voor mij wat vaag.
In the end, denk ik, verandert het niet veel aan mijn punt. *Gegeven* dat sommige mensen nu aan meer repressie denken - iets waar ik voor een stuk in kan inkomen - is mijn vraag of dat niet teveel botst met allerlei anti-collectieve ideeën.
Ik merk dat er de voorbije jaren gigantische inspanningen gedaan werden ten bate van repressie tegen verkeersovertredingen, meer bepaald snelheidsovertredingen. Althans in Vlaanderen.
Gigantische collectieve inspanningen werden verricht (aankoop en plaatsing van flitscamera's, verwerking van de flitsgegevens) voor een collectieve activiteit.
Dat is blijkbaar belangrijker dan de bescherming van de fysieke integriteit van burgers.
O ja, wacht, die flitscamera's brengen meer geld op dan ze gekost hebben. Daar had ik eventjes niet aan gedacht. De eindbalans is dus een "negatieve" collectieve inspanning?
Luc: Volgens mij zijn dat binnen de discussie twee vragen.De eerste is de vraag of overgaan op repressie werkt.
Bijvoorbeeld verwacht de Freudiaanse theorie (zoals ik die voor het gemak versimpel, natuurlijk, maar ik denk toch dat het in de grond klopt) dat de gerepresseerde automoblist nu nog meer afwijkend (van de norm) gedrag zal vertonen, bijvoorbeeld als gevolg van "frustratie" (in de Freudiaanse zin). Terwijl de repressietheorie nu een daling van het aantal afwijkingen voorspelt.
Om eerlijk te zijn heb ik het flitspaaldebat nooit gevolgd, en zie ik hier alleen een mogelijke check voor beide theorieën, zonder een flauw benul van wat het resultaat van die check zou zijn.
De tweede vraag is, even aangenomen dat een collectief optreden voor, bijvoorbeeld, veiligheid, tenminste denkbaar is, waarvoor we dan precies bereid zijn tot dergelijk collectief ingrijpen over te gaan.
De flitspalen zullen de neerslag zijn van mensen die denken dat collectief optreden mag voor verkeersveligheid, of (wie weet) voor de bezuiniging op benzineverbruik. Natuurlijk hoef je het daar niet mee eens te zijn. Extreem-links deed aan overheidsoptreden om economische gelijkheid te relaizeren, al was het dan op het niveau van de Culturele Revolutie van Mao. Ook daar hoeven we het niet mee eens te zijn.
En waar ik nu luidop over aan het nadenken ben is de vraag of we collectief optreden niet zouden accepteren voor nog een ander soort veiligheid, namelijk fysieke en economische bescherming. In het bijzonder omdat ik denk dat we daar dan voor zouden moeten betalen lijkt dat me een heel moeilijke vraag. Zoals ik een latere post zei, als we al vermijden in "simpele antwoorden" te vervallen zou ik dat al een succes vinden. Ik denk niet dat ik er snel zal uitkomen.
Luc,
Ik begrijp niet goed dat je stelt dat flitscamara's blijkbaar belangrijker zijn dan de fysieke integriteit van de burgers.
Verkeersongevallen zijn ook een bedreiging voor de fysieke integriteit van de burgers.
Die flitscamera's zijn dus ook een middel om
de fysieke integriteit van de burgers te beschermen.
Koen,
Wat dat budget voor preventie betreft een voorbeeld. Een van de struikelblokken voor bepaalde bevolkingsgroepen om werk te vinden is hun gebrekkige kennis van het Nederlands.
Maar een aantal jaren terug waren de enige scholen die in aanmerking kwamen voor een extra budget om kinderen met een taalachterstand op te halen, de scholen in de rand van Brussel en de Nederlandstalige scholen in Brussel. Vooral omdat daar een grote groep Franstaligen naar toe gaat.
Maar een school in het Antwerpse die even grote problemen had door kinderen met een taalachterstand die had geen recht op taalsubsidies.
Er waren subsidies voor scholen met een groot aantal kinderen met leerproblemen.
Maar de voorwaarden voor die subsidies waren zo opgesteld dat het onmogelijk was
die subsidies te houden ook al werden ze
fatsoenlijk besteed.
Dit zijn maar enkele voorbeelden en ik ben
enkel op de hoogte omdat ik enkele jaren in de participatieraad gezeten heb. Iemand uit de sector kan je waarschijnlijk meer vertellen
Een reactie posten