Aan een ovalen tafel in een nogal donkere ruimte nuttigen acht mensen, bezig aan de derde gang, het diner. De gemiddelde leeftijd is 75 jaar. De deur gaat open en naar binnen stapt K, die waarneembaar jonger is. K begint het obligate rondje handjes schudden. Even nog is hij beschermd door het feit dat op zijn arm het schattig baby'tje S zit rond te kijken. Even, nog, gaat de conversatie als volgt:
"Oh, zo'n grote oogjes!"
"Ze lijkt op haar papa, zie dat neusje!"
(Alle baby's hebben een patatneus, maar toch bedankt.)
"Wat een mooie baby, en al zo groot!"
Maar dan gaat één van de oude knarren een licht op, en het feest is over. Zomaar ineens gaat de conversatie als volgt: "Gij werkt toch in de dealingroom? Wat gaat de dollar doen?"
Ah, wel... het zit zo. Grote sterke economieën (zoals de EU en de VS) vinden het handig als er vrij verkeer van kapitaal is. Een Amerikaan die vindt dat de beste (bijvoorbeeld) machines die hij kan kopen in Europa te vinden zijn heeft geen zin om ofwel inferieure lokale machines te kopen, ofwel documenten in drievoud in te vullen om euro's te mogen kopen. Neen, hij wil gaan en staan waar hij wil en deviezen kopen naar zijn goeddunken. We zijn tenslotte geen politiestaat, ook financiëel niet. En een Europeaan die de beste software wil kopen... dollars... enzovoort.
En grote sterke economieën vinden het ook handig om zelf te kunnen zeggen wat de stand van de (korte termijn) rente op hun geld is. Namelijk, als ze schrik hebben van inflatie werkt het redelijk goed om de rente te doen stijgen. En als ze integendeel schrik hebben van recessie, dan werkt het, uimmm, wel, toch wel tamelijk af en toe, als je de rente doet dalen.
En het punt is, dat alles werkt maar als het absoluut onzeker is wat de waarde van de munt is, tegenover een andere munt die ook aan vrij kapitaalverkeer doet, en die ook de stand van rente wil controleren. Immers, neem aan dat één euro bij wet een waarde van één dollar krijgt. Neem aan dat de rente in Europa 3% is, en in de VS 5% is. Als nu de onderlinge waarde van EUR/USD vastligt, dan zal iedereen in Europa geld ontlenen aan 3%, dat geld aan de koers van één omzetten in dollar, en die gaan beleggen in de VS aan 5%... en zonder enig risico 2% op zak steken. Immers, aan het einde van de rit kunnen ze aan de vastgelegde koers van één de dollars terug in euro omzetten. En het gevolg zal een enorme geldstroom richting US zijn, waar de interestvoeten juist zo hoog waren om inflatie tegen te gaan; lees, om het geld wat af te remmen. Precies het omgekeerde van wat de bedoeling was.
Kortom, je kan niet tegelijk vrij kapitaalverkeer hebben, en de stand van de rente vastleggen, en de waarde vastleggen van je munt tegen een andere munt, als die ook vrij kapitaalverkeer heeft en als die ook de stand van zijn rente vastlegt.
Of ook: je kan alleen maar vrij kapitaalverkeer en een gecontroleerde rente hebben, als de waarde van je munt tegen die andere munt waar dezelfde politiek wordt gevoerd, onzeker is.
En als de waarde van de munt onzeker is (synoniem: onvoorspelbaar), en ook moet zijn, dan bestaat er (natuurlijk) geen ernstig antwoord op de vraag "en wa gaat den dollar doen?". Tenzij misschien "ik weet het niet."
Maar dat zijn allemaal dingen waar je in dit gezelschap niet moet mee afkomen. Iedereen heeft natuurlijk vanop honderd kilometer voelen afkomen dat nonkel Lowie met zijn spaarcenten een paar honderdduizend dollar heeft gekocht - en het is bepaald niet onmogelijk dat hij dat gedaan heeft toen een euro werkelijk gelijk was aan een dollar - en nu zijn de grote filosofische problemen volgens nonkel Lowie (1) waar komt het universum vandaan, (2) de dollarbewegingen van april 2006 en (3) hoe lossen we de honger in de wereld op.
En dus is "ik weet het niet" niet goed genoeg, en de uitleg hierboven te lang. Veel, veel te lang.
Het gezicht van nonkel Lowie betrekt, ook de gezichten van de andere aanwezigen staan donker, K is (weer eens) de boel aan het bedonderen. De conversatie gaat verder als volgt:
"Hoe, ge weet het niet? Gij werkt toch in dem bank? Gij zij toch ne specialist? Als gij het al niet weet?"
Precies. Dus, we hebben: K is ne specialist, en K zegt dat hij het niet weet. Dus wat is de objectieve conclusie? De objectieve conclusie is dat het iets betreft dat specialisten niet weten (en, sterker nog, niet kunnen weten, omdat de wereld zo georganizeerd is dat het onvoorspelbaar is, en moet zijn). En wat is de conclusie van nonkel Lowie? Nonkel Lowie ervaart een gevoel van onbegrip, irritatie en frustratie: de jeugd van tegenwoordig is er erger aan toe dan ooit. Nonkel Lowie zal de status van "specialist" herzien, die K in zijn opinie had.
En dus kunnen we een paar belangrijke conclusies trekken.
Ten eerste, specialisten zijn mensen die je vertellen wat je wilde horen.
Ten tweede, als je je status van specialist wil houden, vertel ze dan tot elke prijs om het even welke flard bullshit, zolang het maar goed klinkt.
Of waarvoor denk je dat al die beleggingsblaadjes, krantenanalyses en workshops voor dienden? Dacht je dat het was om te vertellen wat de dollar ging doen?
5 opmerkingen:
Met het risico er totaal naast te zitten, zou ik zeggen dat je dat verkeerd hebt aangepakt. De kern van het probleem is dat Nonkel Lowie een gevoel van onbegrip ervaart. Dus moet je begrip tonen. Dat doe je niet door gewoon te antwoorden dat je het niet weet. Dat doe je door te vragen hoeveel hij geïnvesteerd heeft en hoeveel hij dreigt te verliezen en begrip te tonen voor de zorgen die hij daarover heeft. Ik zou durven zeggen dat het antwoord op de vraag van Nonkel Lowie van totaal geen belang was. Nonkel Lowie had waarschijnlijk vooral nood aan een luisterend oor.
En ja ik kan dat nu hier gemakkelijk beweren. Op het moment zelf dit soort situaties herkennen is heel wat moeilijker. Persoonlijk mis ik ze ook maar al te vaak.
Oh, je analyse van mijn sociale problemen is correct, hoor :-) Voor je je zorgen maakt over de psychische schade die ik heb aangericht; dit soort autobiografische tafereeltjes is vaak een soort amalgaam.
De conversatie waarbij je mensen probeert duidelijk te maken dat voorspellingen betekenisloos zijn, en waarbij ze niet de tijd willen nemen om te weten waarom dat zo is, is dagelijkse kost. Doorgaans echter met veel jongere mensen dan de "oude knarren".
De conversatie in de nogal duistere ruimte met een serie nonkels en tantes aan het diner staat me nog bij alsof het gisteren was, maar er bestaat geen nonkel Lowie die boos werd. De atmosfeer van onbegrip daarentegen bestond wel, en ongetwijfeld had ik wat meer begrip moeten tonen - maar de gelijkhebberij was er niet zo erg als je na dit stukje kan vrezen.
Dank voor je bezorgdheid :-)
Koen
Currency moves cannot be managed for the reasons you have brilliantly explained. But, nevertheless, trying to guess where the markets will take them is a game many "specialists" play. What you should have told your hypothetical uncle, Koen, is that some specialists specialize in protection against the foreign exchange moves, without trying to predict them, while others try to make a living out of predicting them. Some of the second kind are really succesful (meaning han they are right more often than wrong) and, had you been one of them, you would probably have ventured an opinion to keep your uncle happy.
Ach Koen, je zou kunnen zeggen dat ik in zekere zin net de zelfde fout heb gemaakt als die ik jou toeschreef. Hier ben je met
je artikel op je blog op zoek naar enig begrip voor wat je overkomen is en i.p.v.
enig begrip te tonen geef ik een preek :-)
Dit soort situatie is natuurlijk nooit gemakkelijk want je wil best wel begrip tonen voor een ander, langs de andere kant hoop je natuurlijk ook dat ze begrip hebben voor jouw situatie. En als je aanvoelt dat ze weinig begrip voor jou hebben is het zoveel moeilijker op zelf ook begrip te tonen. Veel sterkte in ieder geval bij het volgende familiebezoek
Axxyanus: eerlijk, wat je over die "preek" schrijft was me ook opgevallen :-) Maar maak je eens te meer geen zorgen: op dit blog vertel ik vaak een eerder persoonlijk verhaaltje, waarin ik dan één of andere eigenschap van de realiteit uitdruk, altijd weer in de mate waarin ik dat tenminste zelf begrepen heb. Zoiets is altijd "riskant" - ik kan er naast zitten. Maar juist in die zin is het ook een voortdurende uitdaging aan de lezer: kan je me perspectieven tonen die ik over het hoofd heb gezien?
In dat laatste opzicht heeft je reactie me positief verrast. Zo van "oei, aan dat aspect ervan had ik nu eens nooit gedacht". Waarvoor dank.
Een reactie posten