Een hele tijd geleden, in februari 2,005, kwam op het blog van LVB het onderwerp evolutie ter sprake, alsook de vraag of "andere theorieën" (zoals "Intelligent Design") in de wetenschapsles moesten onderwezen worden. Daar heb ik toen een commentaar op gepost, die Luc kort daarna als "gastbijdrage" op het blog zelf plaatste. Nu valt mijn oog daar nog eens op terug, en ik moet zeggen, mijn omschrijving van "natuurlijke selectie" van toen lijkt me beter dan mijn tekst op mijn eigen blog (1), toch alweer een jaartje later.
Daarom volgt hier nog eens die tekst terug, als "oldie but goodie". Hier gaan we:
Gelukkig is de evolutietheorie een erg gemakkelijk te begrijpen theorie, zodat iedereen kan te weten komen wat die eigenlijk zegt. Om meteen de conclusie te verklappen: evolutietheorie is niet iets dat je moet "geloven" of "aannemen", omdat evolutietheorie iets is dat je kan weten.
Kijk even mee:
Als je even om je heen kijkt kan je zien dat geen twee individuen van een populatie perfecte copieën zijn van elkaar. ("variatie")
Als je even om je heen kijkt kan je zien dat veel kenmerken van individuen erfelijk zijn. ("erfelijkheid")
Als je even om je heen kijkt kan je zien dat niet alle individuen nakomelingen krijgen. ("selectie")
So far, so good? Dat is fijn, want daarmee is 90% van het werk gedaan! Immers, als de kenmerken van de individuen verschillen, en als ze niet allemaal evenveel nakomelingen krijgen; dan is het toch niet gewaagd te concluderen dat die verschillen in kenmerken een impact (kunnen) hebben op de kans dat een individu nakomelingen heeft, wel? Of zou een blind konijn echt evenveel nakomelingen hebben als een konijn met uitstekende ogen?
Wel, beschouw dan nu een kenmerk waarvan de variatie inderdaad een effect heeft op de kans op nakomelingschap EN dat bovendien erfelijk is. Als het kenmerk op een gunstige manier variëert, dan moet dat leiden tot meer nakomelingen dan wanneer het kenmerk variëert op een ongunstige manier. Immers, konijnen met betere ogen leven langer dan konijnen met slechtere ogen, en omdat konijnen kweken gelijk de konijnen hebben de eersten meer nakomelingen.
En aangezien we een kenmerk beschouwden dat ook nog erfelijk was, hebben in de volgende generatie meer individuen dat gunstig gevariëerde kenmerk; bijvoorbeeld: betere ogen.
En natuurlijk variëren ook in die nieuwe generatie, waarin het gunstige gevariëerde kenmerk meer voorkomt, wéér alle kenmerken - vermits geen twee individuen een perfecte copie zijn - en er zullen wéér enkele van die variaties bijzijn die een gunstige impact hebben, en dus zullen die wéér (als ze erfelijk zijn) meer in de volgende generaties voorkomen...
Enzovoort.
En dat is alles! Variatie, erfelijkheid en selectie, en verder de logische conclusie die daaruit voortvloeit, inclusief het feit dat variatie cumulatief is. Nieuwe gunstige variatie komt niet "zomaar toevallig" terecht bij individuen die al andere gunstige variatie bezitten, maar omdat individuen die die "andere gunstige variatie" niet bezitten er al niet meer bij zijn.
Dat is logisch waterdicht, en toen het principe ("natuurlijke selectie", Darwin, The Origin of Species, 1859, hoofdstuk 4) gepubliceerd werd, was het een echte sensatie.
Omdat het logisch waterdicht is, is het een theorie. Is het ook wat er in de praktijk is gebeurd?
Eerst een vooral kan je je voor jezelf afvragen wat er zoal in de realiteit moet gebeuren opdat het mechanisme zoals beschreven zich niet zou afspelen. Aangezien over alles wat ik hierboven heb geschreven al 150 jaar quasi consensus bestaat, lijkt dit punt me wel het beste punt om kritieken te bedenken. Als het je lukt... ik garandeer onmiddellijke wereldberoemdheid, ja, ik garandeer de Nobelprijs!
Dus: wat zou bij variatie van erfelijke kenmerken die een impact hebben op de kans op nakomelingschap, kunnen verhinderen dat met het verstrijken van de generaties de gunstige variaties meer en meer in de populatie voorkomen?
Wereldberoemdheid, Nobelprijzen... ik neem er geen woord van terug!
Maar desondanks zijn wetenschappers een stelletje kritische en sceptische zuurpruimen, en dus vonden ze theoretische waterdichtheid en onweerlegbaarheid niet goed genoeg. Was het eigenlijk meer dan zomaar een "theorie"?
En ze stelden kritieken op die de vorm hebben van "ALS de theorie waar is, DAN moet noodzakelijk [zus en zo]".
Bijvoorbeeld: ALS de theorie waar is, DAN moet de aarde noodzakelijk veel ouder zijn dan wij (in 1859) denken.
Dat is het "falsificatieprincipe", een veelgebruikt criterium om "wetenschap" te onderscheiden van geloof. Om een betekenisvolle uitspraak te zijn moeten er gevallen zijn waarin we toegeven dat onze theorie fout is. Bijvoorbeeld, als de aarde slechts zesduizend jaar oud is, dan is de evolutietheorie zeker fout, wegens te weinig tijd.
Wel, tot ca. 1920 of zo was dat een probleem voor de theorie, en toen ontdekte men (aan de hand van radioactiviteit) dat de aarde veel ouder was dan altijd gedacht, en de voorspelling (Darwin maakt die in hoofdstuk 9 van The Origin of species) kwam uit.
Nog een voorbeeld. ALS de theorie waar is, DAN moeten er doorheen de tijdperken voorouders van de huidige soorten geleefd hebben, die verschillend waren van hun huidige nakomelingen, EN die meer beginnen te lijken op die huidige nakomelingen naarmate ze in recentere tijdperken leefden.
Merk op dat dit in lijnrechte contradictie is met het boek Genesis, hoofdstuk 1, dat immers verschillende malen zegt dat elke soort zich voortplant "naar zijn soort". Blijkbaar is deze frontale contradictie één van de redenen waarom de creationisten het zo moeilijk hebben met de theorie.
Welnu, met het verloop van de tijd doken ook werkelijk fossielen op (of ze waren er al, maar ze konden, bijvoorbeeld in 1800, nog niet gedateerd worden), die inderdaad verschuivende kenmerken vertoonden, en wel meer op vandaag levende organismen leken, naarmate ze zelf in recentere tijdperken hadden geleefd.
Daarmee heeft de theorie een voorspelling gedaan, en waargemaakt, die zo spectaculair moeilijk is, dat je tot vandaag mensen zich in allerlei bochten ziet wringen om te ontkennen wat ze zelf met hun eigen ogen kunnen gaan zien, bijvoorbeeld, in het Natuurkundig Museum in Brussel :-)
Om deze, en soortgelijke, redenen, is de evolutietheorie een wetenschappelijke theorie, en geen geloof. Het is iets dat je niet hoeft te geloven, omdat het iets is dat je kan weten. Het heeft hetzelfde wetenschappelijk statuut als, zeg, de relativiteitstheorie, of de quantumfysica, of het "Standaardmodel" van de kosmologie: het is naar onze beste pogingen, gebaseerd op waarnemingen (variatie, erfelijkheid en selectie) en logisch nadenken, het beste model dat we hebben om het onderzochte onderwerp te beschrijven.
Vergelijk hoe het scheppingsmodel slechts een geloof is. We bekijken, dus, de reeks evoluerende fossielen die de theorie al had voorspeld, en we concluderen dat God ze heeft gemaakt. En als de reeks fossielen nu eens helemaal anders was geweest, en wel zo dat de evolutietheorie absoluut niet klopt? Wel, dan had ze God ze ook gemaakt. Dus God is iets dat het altijd gedaan heeft. Hoe de feiten er ook uitzien, en dus totaal los van die feiten, God heeft het altijd gedaan. Het model kan nooit gefalsifiëerd worden, want wat je ook meemaakt, God heeft het altijd zo in elkaar gezet.
En dus is het scheppingsmodel een geloof, en geen wetenschap. Terwijl voor de evolutietheorie moet voldaan zijn aan bepaalde feiten, en anders is de theorie gefalsifiëerd. En daarom is de evolutietheorie een wetenschap, en geen geloof.
En daarom mag van mij het scheppingsmodel gerust onderwezen worden in de scholen: maar dan wel in de godsdienstles, en liefst als hoofdstuk tussen een aantal andere hoofdstukken "scheppingsmythes van de mensheid". Dus na de scheppingsmythes van de Noormannen met Odin en Thor, maar voor de scheppingsmyhen van de Azteken met Quetzàcoatl.
En daarom mag het van mij niet onderwezen worden in de biologieles, alsof het model aanspraken kan maken op een wetenschappelijk statuut. Want dat is niet zo.
-----------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/03/dingen-die-iedereen-zou-moeten-weten-3.html
3 opmerkingen:
Beste Koen
Ik ben er zeker van dat mensen die iets afweten van de Evolutieleer van Darwin, ofwel in schaterlachen uitbarsten, ofwel in tranen uitbarsten bij het onrecht dat je de Evolutieleer aandoet.
Ik ga gewoon reageren op deze 3 uitspraken van jou:
==========================================
(1) Als je even om je heen kijkt kan je zien dat geen twee individuen van een populatie perfecte copieën zijn van elkaar. ("variatie")
(2) Als je even om je heen kijkt kan je zien dat veel kenmerken van individuen erfelijk zijn. ("erfelijkheid")
(3) Als je even om je heen kijkt kan je zien dat niet alle individuen nakomelingen krijgen. ("selectie")
=========================================
(1): als je denkt dat dit een bewijs is van het begrip "variatie" in de evolutieleer, dan sla je de bal totaal verkeerd. Je hebt gewoon van de Evolutieleer geen snars begrepen.
Het klopt dat geen 2 individuen perfecte kopieën zijn, maar "variatie" is toch wel heel wat anders. Variatie heeft te maken met verschillen in de genen, en niet in uiterlijke verschillen. Want enkel de verschillen in de genen kunnen aan de volgende generatie doorgegeven worden. Als jij vindt dat dit niet waar is (namelijk als je denkt dat uiterlijke kenmerken wel doorgegeven kunnen worden), dan ben je een aanhanger van het Lamarckisme. En dat is geen Evolutieleer ... Blijkbaar ben je het verschil tussen het genotype en het fenotype vergeten. Niet alleen de Evolutieleer, maar ook de erfelijkheidsleer (die pas na de Evolutieleer ontstaan is, maar wel veel van de evolutieleer kon verklaren) zijn aan jou voorbij gegaan.
(2): jouw tweede argument kan evengoed tegen de Evolutieleer gebruikt worden, want je kan evengoed zien dat veel kenmerken niet erfelijk zijn. Twee volwassen broers waarvan de ene groot en dik is, en de andere klein en mager. Of omgekeerd. Hoeveel broers ken jij die even groot zijn? Ook hier verwar je weer het genotype met het fenotype. Zie ook bij opmerking (1).
(3) jouw derde argument heeft ook weer niets met de Evolutieleer te maken. Selectie betekent helemaal niet dat sommige kinderen krijgen en anderen niet. Selectie betekent dat de nakomelingen van de ene, bevoordeeld zijn ten opzichte van anderen, om ze een bepaald kenmerk vertonen dat anders is. Survival of the fittest. Ooit van gehoord? Deze uitspraak is trouwens niet van Darwin, maar drukt wel het correcte idee uit.
Ik zwijg dat nog over het verdriet dat ongewild kinderloze echtparen moeten doorstaan met jouw uitspraak. Jouw uitspraak betekent niet meer of niet minder dat de natuur ervoor zorgt dat die echtparen geen kinderen kunnen krijgen omdat ze niet geschikt zijn.
=====
Voor de rest zal iedereen die ook maar een greintje wetenschappelijk gevoel heeft, zijn haren uittrekken van radeloosheid, want wetenschappen heeft niets, maar dan ook niets te maken met dat "zien" van jou. Want met dat zien van jou geraak je ook niet ver. Hier maar enkele voorbeelden van wat je verkeerd "ziet" met jouw "zien".
- iedereen kan "zien" dat een blad papier, dat veel lichter is dan lood, veel trager valt dan een loden bol. Helaas verkeerd, zoals Galilei al wist te vertellen. Als er geen luchtweerstand is, zoals op de maan, vallen een blad papier en een loden bal van 100 kg even snel.
- iedereen kan "zien" dat de zon rond de aarde draait. Helaas ook dit verkeerd, maar het heeft wel tot het jaar 1543 geduurd vooraleer iemand, Copernicus, zwart op wit durfde schrijven dat het omgekeerd was, want dat "zien" was wel hardnekkig.
- iedereen kan "zien" dat de zon veel kleiner is dan de aarde. Verkeerd uiteraard.
- iedereen kan "zien" dat Einsteins relativiteitstheorie niet kan kloppen. Want hoe kan de gelijktijdigheid van twee gebeurtenissen afhangen van de snelheid van wie de twee gebeurtenissen waarneemt? Of hoe kan de massa van een voorwerp afhangen van de snelheid ten opzichte van de persoon die dat voorwerp waarneemt? Of de snelheid van de tijd? Helaas allemaal verkeerd, hoezeer ons gezond verstand ook protesteert.
- iedereen kan "zien" dat het niet mogelijk is om in een doosje te luisteren en iemand perfect te kunnen begrijpen die zich aan de andere kant van de aarde bevindt, zonder een kabel tussen de 2? Alweer verkeerd, zo een doosje noemt men GSM.
- iedereen kan "zien" dat een roodgloeiende kool warmer is dan een witgloeiende kool. Alweer fout: een witgloeiende kool is warmer dan een roodgloeiende kool.
- iedereen kan zien dat een solide muur vooral uit materie bestaat en niet uit lege ruimte. Alweer fout: een solide muur bestaat uit atomen en die bestaan voor 99.99% uit lege ruimte. Een solide muur is alleen maar solide omdat de atomen elkaar zo sterk aantrekken.
- iedereen kan zien dat wanneer je 23 willekeurige mensen bij elkaar brengt, dat de kans dat er 2 bij zijn die op dezelfde dag verjaren, heel klein is. Alweer fout: de kans is 50% dat er 2 zijn die op dezelfde dag verjaren.
- iedereen kan "zien" dat David Copperfield kan toveren, want hij zaagt vrouwen door, kan vliegtuigen doen verdwijnen, ....
Wat iedereen wel kan zien: je bewijst de mensen die de Evolutieleer verdedigen niet bepaald een dienst door jouw inbreng in de discussie ....
Creationisme Objectief
Beste anoniem /alias creationisme objektief
Ik plaats hier voor de zekerheid mijn reactie die ook op je blog is verschenen ...Het geeft me tevens de gelegenheid om HIER verder te discussieeren zonder dat ik nog verplicht ben uw blog te vereren met een bezoek ....waarvoor mijn dank
Nog meer blablabla, om het niet af te leren
@Creationisme objektief ,
Ik kan toch niet nalaten toch nog even te reageren ...
want
niet alleen Koen Robeys is ___zogenaamd ____ nogal foutief bezig ....
maar jouw insteek geeft me de indruk manipulatief te zijn _____ althans dat is mijn MENING ....
Dus ik zou je willen aanraden :
" ...Kijk toch maar eerst eens naar de mogelijke balk in je eigen ogen "
(1) Als je even om je heen kijkt kan je zien dat geen twee individuen van een populatie perfecte copieën zijn van elkaar. ("variatie")
--------------------------------------------------------------------------------
(1)"Het klopt dat geen 2 individuen perfecte kopieën zijn "
... einde verhaal .... toch .. wat zit je dan nog te vitten ..... ?
Dat betekent immers ook dat individuen een eigen unieke gekombineerde set genen ( en daaronder dus diverse allelen ) bezitten
Uitzonderingen op die vuistregel zijn eeneige tweelingen en klonen ,
maar die kunnen ook als ze in verschillende millieus terechtkomen tijdens hun ontwikkeling , verschillende eigenschappen tot expressie laten komen :dat gebeurt onder invloed van signalen en beinvloedingen vanuit en met die omgeving : bovendien kunnen ook in clonen-lijnen ( die zich gedurende lange tijd ongeslachtelijk voortplanten ) mutaties voorkomen --> voorbeeld zijn wortelstekken van dahlia's en de eenslachtige "soorten ( ecomorphen ) "waterpest in Europese wateren
Maar goed ___ ik begin ook al af te dwalen .....
Het woordje Variatie is hier door Robeys gewoon "NIET in de een of andere presiese technische betekenis " gebruikt : maar wèl als een ( in courante taal)synoniem van merkbare of waarneembare verschillen tussen individuen van de beschouwde soort ( ik vermoed dus " mensen" ) ...
Doe jij soms een inspanning om te lezen wat er allemaal niet staat ?
Toegegeven het is een "flater" van Robeys wanneer je het gaat benaderen vanuit bepaalde wetenschappelijk begrippen en concepten -systemen of vanuit bepaald vakjargon ( bijvoorbeeld ook " variaties " en varianten zoals ze voorkomen bij bijvoorbeeld mineralen en kristallen
_____om over variaties of verschillende standjes nog maar te zwijgen / grapje natuurlijk )
Trouwens wil JIJ wel eens uitleggen wat "variation" in de technische betekenis van de evolutiebiologie dan wel betekent ? Ik wil nu ook wel eens weten of je geslaagd bent voor het examen evolutiebiologie
(2) Als je even om je heen kijkt kan je zien dat veel kenmerken van individuen erfelijk zijn. ("erfelijkheid")
Het woordje veel( hoeveel ? ) betekent ( impliceert ) dat er ook veel ( hoeveel ) niet- overerfbare verschillen kunnen worden vastgesteld tussen individuen
Het is inderdaad wat vaag en het betekent slechts er zijn verschillen ( en al die verschillen samen vormen een rijk palet van mogelijkheden waarop bijvoorbeeld de natuurlijke selektie een paar handvatten kan vinden : ook fenotypische verschillen kunnen een voordeel betekenen ( in het millieu)
waardoor een individu langer leeft ( en missschien meer en langer mogelijkheden heeft zich voort te planten en zijn genen door te geven )
Net zoals sommige individuele bomen van een soort die groeien in rotspleten soms natuurlijke bonsai's vormen die zich toch kunnen voortplanten en voor nageslacht zorgen ( onder penibele omstandigheden ) .....
(3) Als je even om je heen kijkt kan je zien dat niet alle individuen nakomelingen krijgen. ("selectie")
Dat is zo ... sommigen planten zich voort anderen niet .. zij die zich voortplanten geven een gedeelte van hun genen door...punt andere lijn er zijn mensen die door allerlei defekten (en zelfs toeval) dat niet kunnen .... Pech is dat ....
Dat heeft niets te maken met leedvermaak of het ongevoelig berokkenen van leed aan de mensen die dat niet kunnen en daar niets kunnen aan doen
( de geneeskunde kan er soms wel iets aandoen : duivelsuitdrijvingen en andere hocus pocus NIET ... )
Er is zoveel waaraan we ( nog) niets kunnen doen .... Get real , werk aan oplossingen voor problemen in de echte wereld
en laat ( een goede raad ) je goedkope insinuaties en populistische opmerkingen aub achterwege .. daar wordt is pisnijdig van
(4)
inderdaad ,
we mogen ons niet laten verleiden om alleen maar te " zien " en/of te vertrouwen op onze intuitie
Dat is wat wetenschap doet ; het filtert er namelijk alles uit (in een collectieve inspanning en met de supervisie van mensen in het bezit van de noodzakelijke expertise en vaklui opdat er o.a. niet teveel fondsen zouden worden verspild( kennismanagement en kenniseconomioe , weet je wel ) .. wat niet- controleerbaar en/of ( voldoende )herhaaldelijk "waarneembaar " is ..
We moeten namelijk herhaaldelijk hetzelfde kunnen "zien" , en we moeten tastbaar kunnen onderzoeken of de waarnemingen (en tastbare evidentieswaaraan de waarnemingen gebeuren ) zelf wel valabel( = dwz controleerbaar ) zijn vooraleer we tot conclusies kunnen overgaan
( die eveneens slecht voorlopig zijn in afwachting van betere )
Dat behoort allemaal tot het methodisch naturalisme en daar behoort de creationistische verklaring niet onder want die is niet-falsifeerbaar en verkondigd absolutistische geloofswaarheden als onbetwijfelbare grondslag en finale scheidsrechter en filter
Creationisme vecht alle wetenschappen aan die al haar vooropgestelde geloofswaarheden onderuithalen ... en onderschrijft alle wetenschappelijke bevindingen die haar ondersteunen
Alle creationisme construeerd desnoods pseudo-wetenschap , houd zich verder bezig met "ontkennen" "complot theorieen " en politieke agitatie ( omdat ze wetenschappelijk niet aan de bak komt ) lobbying en desinformatie ( in het bijzonder van jonge mensen en het onderwijs )
Dat valt allemaal onder de noemer JUNK wetenchap en IDEOLOGIE
IMHO
Wat jij doet is misschien Robeys nuanceren of aanvullen maar ik heb eerder de indruk dat je naar enige woordspelletjes zit te zoeken om zodoende Robeys beter te kunnen diskrediteren ...
Natuurlijk zijn de termen die Robeys gebruikt niet de sneue wetenschappelijke conceptuele definities in gebruik bij theoretische wetenschappers ....(en nog veel minder de definities van creationisten en/of dilettante amateurs ... ) maar het zijn wel toegevingen om het verstaanbaar te maken voor de "gewone mensen " die geen tijd hebben om dat allemaal aan te leren ...
Ik dacht toch dat , je juist dàt wilde verwezenlijken met je site :
het uitleggen aan ook de wetenschappelijk onkundige " eilandbewoners " zodat ze zich ook een '" oordeel" kunnen vormen ( onder uw leiding natuurlijk)
Wat ik dus betwijfel dat dit oordelen tot de mogelijkheden behoort , omdat de verwerving van de wetenschappelijke kennis en kunde (expertise dus ) die men daarvoor moet beheersend bezitten , vele jaren in beslag neemt .. net zoals je geen vliegtuigconstructeur kunt worden op een twee drie ?
Ook dat laatste heeft niets te maken met demokratie dat is gewoon een kwestie van kunnen en weten ...
Je meet misschien wel met twee maten en gewichten al naargelang het je uitkomt ?
Dat het uiteindelijk allemaal ging uitdraaien op woordenspelletjes en semantische kwebbelatij over betekenisverschuivingen enzo , had ik allang verwacht ..
Immers je hebt toch overduidelijk laten verstaan dat wetenschap ____volgens jou toch ___ gebaseerd is op " teksten "(waartoe je misschien ook sprookjesboeken en creationistische teksten ) rekent
Overigens kijk ikmet veel verwachting uit naar de verdediging van Koen Robeys zelf ...
04-09-2007 om 15:27 geschreven door Tsjok45
Omdat dit op mijn blog al een oude post is laat ik de discussie maar op het blog van "Creationisme Objectief" lopen. Ik plaats vandaag (4 sep 07) wel enkele algemene bedenkingen op mijn eigen blog, maar voor mijn reactie verwijs ik naar de andere site.
Een reactie posten