Sinds 15 maand neem ik elke drie maand de rol van belastingbetaler op, en kijk ik naar de evolutie van de 3 maand rente (1). De reden daarvoor is dat ik, schatplichtig aan de Belgische staat als ik ben, onder andere moet betalen voor de staatsschuld, en ook de rente op die schuld. Hoewel ik geen cijfers ken lijkt het me redelijk aan te nemen dat een aanzienlijk deel van die schuld “kortlopend” is. Dat betekent dat de staat, pakweg elke drie maand, geld moet ontlenen om daarmee de schulden die vervallen af te lossen. Als de rente stijgt, dan moet dat aan een stijgende kostprijs. Die kostprijs wordt betaald met mijn (en uw) belastinggeld, en dus vind ik dat wij, belastingbetalers daar af en toe vragen mogen bij hebben.
Vijftien maand geleden was mijn vraag waarom de staat niet de volgende maatregel nam. Via een heel eenvoudige techniek was het mogelijk om de prijs voor die kortlopende schuld vast te leggen voor (pakweg) een periode van 50 jaar, aan een gegarandeerde interestvoet van (nog geen) 4%. Dat zou initiëel een flinke hap geld kosten, want de kortlopende (3 maand) rente was destijds 2.50%. Op een bedrag van, bijvoorbeeld, 100 miljoen euro, en voor een periode van 3 maanden, betekende dat (afgerond) een extra kost van 375,000 euro! Dus om zoiets te doen moest je een goede reden hebben. Mijn reden zat in de vraag of we (wij, belastingbetalers) wel het risico wilden nemen dat die korte rente niet altijd zo laag zou blijven, maar integendeel fors kon gaan stijgen.
De volgende maanden stak de belastingbetaler in mij dus geregeld zijn neus aan het venster, en zo noteerden we de stand van de 3 maandsrente voor de volgende periodes als volgt:
Feb 06: 2.50%
Mei 06: 2.86%
Aug 06: 3.17%
Nov 06: 3.55%
Feb 07: 3.79%
Mei 07: 4.03%
Daar moeten de would be goeroes wel groen en geel van jalouzie van worden! Daar zat ik me zorgen te maken over de rentevoeten, en aan een tempo dat het punt niet beter kon scoren zitten we al boven de vier percent. Toch weten de lezers die me over dit onderwerp lezen dat goeroestatus ongeveer het laatste is dat ik hier nastreef. Mijn opinie over “financiële voorspellingen” (2) is niet dat we moeten proberen raden wat de toekomst zal brengen, maar integendeel dat we het niet kunnen weten.
En dat was mijn enige punt! We kunnen het niet weten! Een ander woord voor “we kunnen het niet weten” is “risico” (tenminste, als die onwetendheid, zoals hier, financiële gevolgen kan hebben). Mijn vraag was alleen waarom we ons niet indekten tegen dat risico. De reden waarom de feitelijke evolutie me nu mooi uitkomt, is omdat het mijn verhaal goed illustreert. Als de rentevoeten waren gedaald had ik precies dezelfde vraag nog steeds gesteld. “Ja, het feit dat we niets gedaan hebben komt nu goed uit”, zou ik bij dalende rentes gezegd hebben, “maar de vraag is niet wie vorige week de lotto heeft gewonnen, of met welke cijfers, maar wel of spelen op de lotto in principe een goede manier is om geld te gebruiken”. En het zou allemaal waar geweest zijn, maar het zou heel veel moeilijker geweest zijn om mijn punt te maken.
Terwijl nu mijn punt er heel duidelijk uitziet. Het “risico” van 15 maand geleden is nu al reëel. Ergens in al die periodes had ik ook eens uitgerekend wat het verschil was tussen een staat die mijn raad had opgevolgd en een staat die doodeenvoudig aan de kortlopende rente was blijven ontlenen. Die laatste staat had voor (zeer ruw) het jaar 2,006 een kost bespaard, op een bedrag van 100 miljoen euro, van circa 1 miljoen euro! Immers, de rentevoeten stegen wel, maar ze bleven beneden de 4%, en dus ontleende de staat telkens weer goedkoper dan in mijn voorstel.
Maar vandaag, na 15 maanden, of vijf kwartalen van de 200 kwartalen die een periode van 50 jaar dekt, is dat niet langer het geval, want nu ontleent de staat aan 4.03%. En natuurlijk zijn we daarmee ons gespaard miljoen niet bepaald kwijt. En natuurlijk is het best mogelijk dat de rentevoeten vanaf vandaag weer gaan zakken. Maar dat zijn allemaal voorbeelden van het “welke cijfercombinatie heeft vorige week de lotto gewonnen” denken dat ik juist wil uitdrijven.
Wij, beslastingbetalers, weten net als iedereen niet wat de toekomstige rentevoeten zullen zijn. We kunnen wel proberen daar op een intelligente manier over na te denken. Mijn rampscenario, waar ik overigens geen bewijzen voor heb, is dat de staat weinig of niet vastlegt aan de prijzen voor 50 jaar (of 20 of 30) omdat het haast altijd vandaag goedkoper is om voor de korte termijnrente te kiezen. Het risico op hogere prijzen later wordt dan maar gewoon naar, inderdaad: later doorgeschoven. Maar zou het werkelijk de eerste keer zijn dat politiekers proberen het budget voor dit jaar er beter uit te laten zien, door de mogelijke kosten naar de toekomst te sturen?
Zoals ik al zei, ik heb geen enkel concreet bewijs voor mijn worst case scenario. Het is heel goed mogelijk dat het financiëel beleid van ons land in werkelijkheid een uitgekiende strategie toepast, met veel risico analyse, en een doordachte mix van lang- en kortlopend gefinancierde schuld. Het enige wat ik hier doe is als belastingbetaler vragen of dat werkelijk ook zo is.
-------------------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/02/een-belastingbetaler-wil-weten.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/08/een-belastingbetaler-wil-weten-deel-2.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/11/een-belastingbetaler-wil-weten-deel-3.html
EN: http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/02/een-belastingbetaler-wil-weten-deel-4.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/11/financile-voorspellingen.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten