Zes maand geleden vroeg dit blog zich af (1) waarom we de Belgische staatsschuld niet voorzien van een vaste rente op vijftig (50!) jaar. De rente op 50 jaar stond toen ergens tussen de 3.90 en de 4.00 percent. Dat “voorzien” is zeer gemakkelijk. We kunnen zeer eenvoudig op de staatsschuld een zogenaamde "swap" afsluiten. We nemen gewoon een deel van de schuld die een kortlopende termijn heeft. Iedereen weet dat die "kortlopende" schuld niet binnen enkele maanden kan terugbetaald worden. Al wat er zal gebeuren is dat de staat op vervaldag nieuw geld ontleent om de vervallen schuld te betalen. En dus betaalt de staat bij elke vervaldag de rente die geldig is voor de volgende periode, en als die rente intussen zou gestegen zijn, dan stijgen ook de kosten voor de staat.
Maar met een swap kan de staat afspreken met de markt dat die markt voor alle volgende periodes die nieuwe rentevoet gewoon zal terugbetalen. In ruil moet de staat zich verplichten om elke periode een vaste rente te betalen, en de swap is niets anders dan de manier om nu al af te spreken wat die vaste rente zal zijn. Zes maand geleden zou die afspraak geweest zijn dat het net geen 4% was. Dus kon de staat zichzelf garanderen dat ze vijftig jaar lang (!) niet meer of minder zou betalen dan 4% (en eigenlijk zelf eerder 3.90%).
Natuurlijk, de kortlopende schuld draagt zelf een andere rentevoet dan de langlopende, en die was zes maand geleden 2.50%. Dus iedereen die zes maand geleden mijn voorstel uitvoerde begon ermee een schuld van 2.50% te vervangen door een schuld van 4%; en 1.5% percent extra op een groot bedrag (zoals een aanzienlijk deel van de staatsschuld) is een hele slok op de borrel. De vraag is of die extra kost opweegt tegen het voordeel, dat 4% op dat moment wel een stuk meer is dan de korte rente van 2.50%, maar in de komende vijftig jaar de toestand gemakkelijk heel anders kan zijn.
Drie maand later, begin mei, was de rente op drie maand geen 2.50% meer, maar 2.86%. De staat, voor zover die geen vaste rente heeft afgesproken, herfinancierde dus zijn schuld aan 2.86%. Het verschil met de 4% die ik zou betaald hebben is teruggelopen tot 1.14%; een kost die ik had aanvaard om voor 49 jaar en drie kwartalen zeker te zijn dat ik nooit meer dan 4% zal moeten betalen. Overigens stond de rente op 50 jaar op dat moment 4.45%. Iedereen die alsnog mijn voorstel wilde uitvoeren zou al een halve percent meer moeten betalen dan in februari - en dat 49 jaar en drie kwartalen lang!
Vandaag staat die langlopende rente nog steeds ongeveer 4.45%, maar de drie maand kost nu 3.17%. Het verschil met de 50 jaar die ik zes maand geleden zou betalen is nu nog 0.83%. Dat is nog steeds heel veel, maar dat is al aanzienlijk minder dan de 1.50% die het slechts zes maand geleden was. Het begint er al heel redelijk uit te zien om dat te betalen, maar wel zeker te zijn dat het nooit meer dan 4% kan worden - en dat nog 49 jaar en zes maanden lang.
Dit gaat overigens nauwelijks over een "ik had gelijk"; want tot vandaag zou mijn voorstel bakken geld kosten. Maar ik vraag me wel af of het zo absurd is om deze kost te betalen. Het verhaal geeft me immers geen "gelijk", maar illustreert wel dat dat "gelijk" er gemakkelijk alsnog kan komen. Als de drie maand van 2.50 naar 3.17 kan stijgen, dan kan die ook nog veel verder stijgen; en zodra we boven de vier uitkomen is het de staat, en dus de belastingbetaler, die betaalt.
En dàt is waar het me om te doen is. Is het mogelijk dat politici dit soort dingen niet doen, omdat ze liever enkele maanden, en hopelijk zelfs enkele jaren, korte termijn rentes betalen, omdat die er op dat moment veel beter uitzien dan lange termijn rentes? Zouden bewindslieden zo kortzichtig kunnen zijn dat ze de mogelijk veel duurdere kosten van de toekomst maar hun beloop laten, omdat ze niet binnen vijf of binnen twintig jaar, maar wel binnen enkele maanden moeten herkozen worden? Een geval van "après nous le déluge"... zo kortzichtig kunnen moderne politici toch niet zijn?
-----------------------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/02/een-belastingbetaler-wil-weten.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten