LVB vraagt zich af waarom er in de vorige post (1) geen argumenten voor de Europese eenmaking stonden. Hij vraagt zich dan ook af welke argumenten dat zouden zijn, en of ze misschien van economische aard zijn. De inhoudstafel van mijn antwoord daarop luidt als volgt. (a) Het was niet zozeer een poging om argumenten voor een proces te geven, als wel een beschrijving van dat proces. (b) Het zou zeker een goed idee zijn om het proces vorm te geven in termen van wat we er economisch mee willen bereiken. (c) Dat laatste is op zijn beurt een bijzonder geval van het feit dat we ons in veel algemenere termen moeten afvragen wat we willen bereiken. Hier gaan we!
(a) Het gaat er om dat er een bepaalde historische evolutie (Europa) aan de gang is, die op zijn beurt in verband staat met andere ontwikkelingen ("China", Indië",...). Hoe kijken we daar tegenaan? Laat me eerst een absurd voorbeeld geven. Niemand protesteert tegen het draaien van de Aarde. Zelfs als we er één of ander nadeel bij konden bedenken, weten we
dat protesteren geen zin heeft. Op dezelfde manier, denk ik, zit er een zekere onafwendbaarheid in bepaalde dingen die er met Europa gebeuren. Ik denk dat wij, in 2,007, niet kunnen beslissen heel het verhaal te betonneren op het niveau van 1,989, zelfs als we dat zouden willen.
In die zin heb ik evenmin argumenten nodig, als om te zeggen dat de Aarde zal verder draaien, zodat het straks donker zal zijn. In die zin, ook, is het iets dat (minstens gedeeltelijk) gebeurt "omdat de anderen het ook doen". Maar ook dat is niet als "argument" bedoeld. Het is een beschrijving van een proces. Dat kan ik natuurlijk mis hebben, maar het is doodgewoon wat ik denk: we zijn niet aan "het einde van de geschiedenis" van de Europese staten.
Iets heel anders is wat je doet met een proces. Als je weet dat het straks donker wordt, en binnen enkele maanden flink kouder, dan kan je je afvragen hoe je daarmee zal omgaan. Misschien moeten er maatregelen genomen worden, misschien zijn er al maatregelen genomen - het zou jammer zijn als je je niet eens de vraag mocht stellen. Ikzelf, die niet van winters houd, zou mezelf niet erg snugger voelen, indien ik het draaien van de Aarde met allerlei beschuldigingen begon te overladen (is daar eigenlijk wel democratisch over beslist?) met de halve verwachting dat ik me dan geen vragen meer hoefde te stellen over de consequenties.
Kortom, voor ongeveer de helft was dit artikel niet zozeer een argument, en nog minder voor "Europese eenmaking" (ik kan me inbeelden dat er 20 mogelijke èn zinnige reacties zijn op het proces), als wel een opmerking: een hoop energie gaat verloren aan zinloos gepruttel. En dat mag, natuurlijk! En wat ook mag is dat opmerken, en proberen minder zinloze bedenking te maken.
(b) En daarom: terug naar dat "hoe gaan we ermee om?". Een heel goede daarbij vraag is: zijn er economische argumenten voor de eenmaking (of welke formule ook)? Immers, als je dan toch een proces ondergaat, kunnen we dan niet proberen het een bepaalde vorm te geven? Ik durf bijna voor LVB spreken en zeggen dat hij en ik het er over eens zullen zijn, dat we van Europa een uitdrager van economische inzichten willen maken, zoals het belang van vrije markten. En dat we aan de andere kant Europa moeten her-vormen, in de zin dat we dat inzicht dan ook op onszelf moeten toepassen, met name als het over protectionisme en landbouwsubsidies gaat. En zo kan ik er nog wel een paar bedenken. Het zullen niet zozeer "economische argumenten voor (bijvoorbeeld) eenmaking" zijn, maar ideeën over de vorm die we willen geven aan het resultaat.
(c) Daarmee komen we op een punt dat ik nog belangrijker vind dan de economische ideeën. De vraag is namelijk: hoe komt het dat Europa zelfs maar zou kunnen de rol van uitdrager van economische inzichten spelen? En daar is het antwoord: omdat Europa een verleden heeft, met een bijhorende cultuur, die hebben gemaakt dat die ideeën een kans hebben gekregen en dat hun bruikbaarheid gedemonstreerd is.
Dat is een niveau dat zich veel hoger situeert dan alleen maar "economische argumenten". Het is een vraag waar ik het ruim een jaar geleden al over had. Het idee is ontleend aan Arnold Toynbee, en klinkt een beetje als volgt. Een bloeiende beschaving is een beschaving die iets uitdraagt; waar andere beschavingen en culturen iets van willen overnemen (2). Dat is al niet zo vanzelfsprekend als je de supermacht van je tijd bent, maar het is nog veel minder gemakkelijk wanneer je een geopolitieke worm bent.
So far, so good. Het gaat om veel meer dan alleen maar economische ideeën, en dus het creëren van welvaart (de lezer van Speels maar Serieus weet dat dat bij mij wel degelijk zwaar weegt, maar er is meer). In een andere post van die periode (3) vroeg ik me af in welke termen Europa zal gezien worden in de latere geschiedenis van de planeet Aarde. Zullen we gezien worden als de beschaving van de kanonnen, of van de boterbergen? En denk je niet dat het een belangrijk verschil kan maken voor de wereld van onze kinderen en kleinkinderen, als de toekomstige supermachten aan ons denken in termen van "verboden voor honden en Chinezen", dan wel in termen van (bijvoorbeeld) gelijke behandeling van mannen en vrouwen?
Als ik dat allemaal aanneem - dan lijken me de "argumenten" daaruit te volgen. Ik meteen toegeef dat ik ze nog niet had gegeven. Het ging me eerder om het signaleren van de vragen. Maar gegeven dat ik denk dat de Europese beschaving één en ander uit te dragen heeft; zullen we dat het best doen in de vorm van een serie versnipperde dwergstaatjes? Zou het niet beter zijn als we tenminste een beetje een gerespecteerde middenmoter waren? Hebben we meer kans om ideeën als "democratie", "vrije markt", intellectuele en spirituele tolerantie en vele andere te promoten, indien we ons tegenover de rest van de wereld verhouden zoals vandaag Luxemburg, dan wel Engeland, tegenover de Europese Unie?
----------------------------------------------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/06/europa-de-pannenkoek.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/06/een-bloeiende-beschaving.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/05/het-zevende-millennium.html
4 opmerkingen:
Nee, ik heb nog geen antwoorden op mijn vragen.
Concreet: waar zal het over pakweg 20 à 30 jaar beter zijn om leven: in IJsland, Zwitserland of Noorwegen, of in één van de landen van de Europese Unie?
Dit uiteraardd in de veronderstelling dat die drie landen over 20 à 30 jaar nog geen lid zullen zijn van de Europese Unie.
Zijn IJsland, Noorwegen en Zwitserland achterlijk omdat zij zich blijven onttrekken aan volgens jou "onontkoombare" processen?
Wel, om te beginnen heb ik niet echt iets te maken met jouw vragen; hoogstens kunnen ze dienen als inspiratiebron voor dingen die ik interessant vind.
Dus waar het over 20 jaar beter zal zijn om te leven is niet echt iets waar ik me mee ga bezig houden.
Waar je het vandaan haalt om vragen te stellen in termen van "zijn die volgens jou achterlijk" weet ik werkelijk niet. Het volgt op geen enkele manier uit wat ik geschreven heb.
Er is wel iets dat ik kan uitdrukken in termen van wat ik interessant vind. Aangenomen dat IJsland geen lid wordt van de EU, en aangenomen dat IJsland één of ander punt op de internationale geopolitieke agenda had willen plaatsen, denk ik dat IJsland daarmee binnen een 50 jaar heel erg achteraan de lijst zal komen te staan.
En van mij mogen de IJslanders daar tevreden mee zijn, daar rep ik allemaal met geen woord over.
Dus als ik het goed begrijp moeten we Europa meer één maken, niet omdat dat beter zou zijn voor de vooruitgang (zodat we het over 20 of 30 jaar nog goed of beter hebben), want met die vraag "heb jij niks te maken", maar moeten we Europa eenmaken omdat "dat nu eenmaal een onontkoombare ontwikkeling is".
En verder denk je bij de combinatie "Europa" en "vrije markt" in de eerste plaats aan het "uitdragen" ervan (vendelzwaaien met de banier van de vrije markt, als het ware), eerder dan aan het praktisch en concreet realiseren van een vrije eengemaakte markt binnen de eigen EU-grenzen?
Vreemde discussie, vind ik.
Ikzelf heb zelfs nog altijd geen discussie gezien. Ik heb een paar opmerkingen en vragen bij elkaar gezet. Kunnen we dit soort proces stoppen? En als we dat konden, zouden we dat dan willen? En toen je er naar vroeg heb ik in deze tweede post geprobeerd te situeren waar ik de debatten rond voor- en nadelen zou situeren.
Maar wat de vraag of IJsland een goede plaats is om te leven ermee te maken heeft? Ik zie evenveel verband als de vraag of Sri Lanka een goede plaats zou zijn om te leven, met het feit dat Indië zich lijkt te ontwikkelen tot één van de toekomstige supermarkten.
En waarom ik moet ondervraagd worden in termen van "zijn ze dan achterlijk als ze zus en zo"... van "vreemde discussie" gesproken, dàt vind ik nu een "vreemde discussie", zie.
Of als ik in de post uitdrukkelijk zeg dat het niet gaat om meer Europese eenmaking, en jij begint met "Dus als ik het goed begrijp moeten we Europa meer één maken"... Hmmmm, in feite begin ik je gelijk te geven. Dit is een zeer vreemde discussie aan het worden, en ik begin me af te vragen: waarom doe je dat eigenlijk?
Je tweede paragraaf komt me meer over als een vraag die gaat over mijn posts. Ik denk (nu je dat zo concreet vraagt) dat Europa (en dank zij de US bij uitbreiding "Het Westen") inderdaad de rol kan spelen van een levende publiciteitscampagne voor hoe je de welvaart verhoogt en voor iedereen bereikbaar maakt. Noem dat gerust denigrerend "vendelzwaaien" als je dat anders ziet, maar in mijn opinie is dat geen slecht idee.
Temeer daar we, om een beetje een kans op succes te hebben, we dan best onze eigen ideologie ook zouden *toepassen*. Dus ik ben *ook* groot voorstander van het realiseren van een vrije markt binnen de grenzen. Immers, ik denk dat dat (a) sterk welvaartsvergrotend kan werken, (b) het goede voorbeeld kan geven naar *buiten* die grenzen (zoals nu al gedemonstreerd van Turkije over Georgië tot Ukraine) en (c) een prachtige publiciteit kan zijn voor de hele wereld.
Merk op dat we het over de factoren die ik aan het einde van mijn post nog veel belangrijker noemde nog niet eens hebben gehad...
Een reactie posten