dinsdag 23 januari 2007

Financiële Liberalizering

Vandaag schrijft De Tijd over “financiële liberalizering”. De krant verwijst naar een prof aan Harvard die zegt dat niet bewezen is dat liberalizering de economie van de ontwikkelende landen werkelijk helpt. Als voorbeeld geeft hij China (temidden van een aantal andere) dat het meest frappant is omdat het helemààl geen kapitalen importeert uit landen als de VS, maar integendeel kapitaal naar de VS exporteert!

Steeds zoals de krant vertelt over de prof is het probleem dat de landen in kwestie te weinig investeren in industrieën die producten maken, die op hun beurt op de wereldmarkt kunnen verkocht worden. Zo maak je een verhaal dat er consistent uitziet. De liberalizering werkt niet, de globalizerende landen blijven relatief arm, ze trekken helemaal geen kapitaal aan maar exporteren het integendeel, in twee woorden, ze krijgen te weinig investeringen om ze competitief te maken.

Mooi, hé?

Klein detail, het klopt van geen kanten. Kijk mee. Als China kapitaal exporteert – waar komt dat dan vandaan? Het komt toch niet uit de lucht gevallen? Wel, neen, inderdaad niet. Als je mijn soort job doet zie je elke dag op de voorpagina van het financiëel nieuws waar het kapitaal van de Chinezen vandaan komt. Het komt uit het “handelstekort” van de VS. De Amerikanen kopen veel meer in China dan de Chinezen in de VS kopen. Dus kunnen we stileren: er is één Amerikaan, en er is één Chinees, en de Amerikaan koopt iets van de Chinees, en geeft iets in ruil. Geld. Dollars!

Wat doet de Chinees met de dollars? Hij koopt er niet evenveel mee in de VS: anders was er immers helemaal geen handelstekort? Zoals het vandaag gaat in de wereld houdt de Chinees (en de Japanner, en de oliesheik, enzovoort) die dollars bij. Maar hij steekt ze heus niet in een sok onder zijn matras. We praten over miljarden en miljarden dollars, duizenden miljarden. Zoveel geld wordt belegd. En wel in de VS. Vandaag is er sprake van hoe China misschien zijn reserves zal “diversifiëren”, lees, in andere deviezen omzetten. Maar tot nu toe bleven ze in dollars zitten. En dat wil zeggen dat de Chinezen kapitaal exporteren naar de VS als rechtstreeks gevolg van het feit dat de Amerikanen zoveel in China kopen, plus de beslissing van de Chinezen (en al die Japanners en oliesheiks enzovoort) om, tenminste tot nu toe, die dollars in dollars te houden, en dus in dollars te beleggen, en dus in de VS te beleggen.

En het punt dat de schrijver van dat artikel me eens moet uitleggen, is hoe hij in één zelfde artikel, met een verschil van twee zinnen, kan zeggen dat de Chinezen kapitaal naar de VS exporteren (hetgeen correct is) en tegelijk dat ze niet genoeg investeren in producten die ze kunnen verkopen op de wereldmarkt – terwijl het financiëel nieuws alle dagen bol staat van de ongerustheid over al die poducten die de Chinezen verkopen op de wereldmarkt.

Waar is het mis gegaan? Dit is iets dat op vrij elementair niveau fout was. Weet de Harvardprofessor zelfs dat niet? Het is mogelijk, maar het is zeer onwaarschijnlijk. Als andere mogelijkheid heb ik dit verhaal, in deze of soortgelijke vorm, op usenet wel vaker gezien: als onderdeel van linkse propaganda. De globalizering is slecht, de liberalizering werkt niet, en daar moeten tot elke prijs argumenten worden bij verzonnen. Maar elke economist ziet meteen de contradictie in het verhaal uit de krant. Dus zelfs als de prof dat om propagandaredenen had laten staan, dan hadden al die andere economisten toch wel kunnen reageren?

Ik weet het niet. Ik zie nog twee mogelijkheden. Om te beginnen kan ik het natuurlijk zelf mis hebben. Als iemand daar meer over weet: laat het komen, men is nooit te oud om te leren. Voorlopig houd ik het er maar op dat een journalist van een krant bij een betoog van een heuse Harvard prof een klok heeft horen luiden, maar de klepel gemist heeft.

1 opmerking:

Ivan Janssens zei

"En het punt dat de schrijver van dat artikel me eens moet uitleggen, is hoe hij in één zelfde artikel, met een verschil van twee zinnen, kan zeggen dat de Chinezen kapitaal naar de VS exporteren (hetgeen correct is) en tegelijk dat ze niet genoeg investeren in producten die ze kunnen verkopen op de wereldmarkt – terwijl het financiëel nieuws alle dagen bol staat van de ongerustheid over al die poducten die de Chinezen verkopen op de wereldmarkt."

Wel hier is Rodrik's artikel in het Engels: http://ksghome.harvard.edu/~drodrik/The%20Disappointments%20of%20Financial%20Globalization%20(November%202006).doc

"To understand what is going on, we need a different explanation of what keeps investment and growth low in most poor nations. The standard story—the one that motivated free capital mobility—is that developing countries are saving-constrained. The fact that capital is moving in the “wrong” direction in the most successful countries—outward rather than inward—suggests that the constraint lies somewhere else. Most likely, the real constraint lies on the investment side. The real problem seems to be the paucity of entrepreneurship and low propensity to invest in plant and equipment—what Keynes called “low animal spirits”—especially for those products that can be traded on world markets."

Nu ondanks het feit dat China wel degelijk veel exporteert, en Rodrik de door jou aangehaalde contradictie blijkbaar niet ziet, doet niet af van de correcte vaststelling dat China een gebrek heeft aan eigen ondernemerschap. Maar om dat te stimuleren zullen de Chinezen meer moeten consumeren en minder sparen. En moet vooral de Chinese overheid - de Chinese centrale bank - stoppen met al dat geld te stoppen in Amerikaanse overheidsobligaties.

Overigens wat die contradictie betreft. Merk op dat voor wat betreft het investeren in producten die in het buitenland kunnen worden afgezet, Rodrik in zijn stuk NIET naar China verwijst. Wat hij wil zeggen is, denk ik, dat die landen die zelf te weinig sparen, en daarom kapitaal importeren, er blijkbaar niet in slagen om daar economische groei mee te realiseren. Omdat het probleem zich aan de investeringskant bevindt.