Iemand vertelde me fronsend (“het kan aan mij liggen”) dat hij het punt uit de “moeder natuur” post (1) echt niet gezien had. Selectiedruk, abortus, moederinstinct, welvaart, milieu... het duizelde hem allemaal rond de oren.
Wel, ik herken de moeilijkheid: te lang, te veel te moeilijk, te luid: ik heb het weer eens gedaan. Laat ik de techniek van de focus beoefenen; het kan nog meer van pas komen...
Het gaat allemaal om een mogelijk effect van “natuurlijke selectie” (2) waarvan ik raad dat het zou kunnen op gang komen. Net zoals bij de 200 andere soorten apen vertoont de mens een brede waaier aan sociaal gedrag: eten, praten, seks, werken, enzovoort.. Nu beschouwen we dat sociaal gebeuren als een soort achtergrond; een systeem in evenwicht. Dat sociaal systeem zorgt ervoor dat er, onder andere, nieuwe (kleine) aapjes bijkomen. En nu kunnen we vragen wat het effect is als een nieuwe factor inwerkt op dat systeem, inclusief effecten zoals de aantallen kleine aapjes die het systeem produceert.
De “nieuwe factor” die ik op het systeem wou laten inwerken is “de pil”. Het systeem produceert dan ruwweg nog steeds dezelfde brede waaier sociaal gedrag. Het gevolg van de “nieuwe factor” is evenwel dat hetzelfde sociaal systeem niet langer dezelfde hoeveelheid kleine aapjes produceert, tenminste, niet in dezelfde mate bij dezelfde deelnemers. Immers, de pil (nu ja, voorbehoedsmiddelen in het algemeen, natuurlijk) koppelt het verband tussen bepaalde onderdelen van het sociaal systeem los van de productie van nieuwe aapjes. Het onmiddellijk gevolg is dat er een groter verband ontstaat tussen aantallen nakomelingen dat een gegeven individu produceert, en de wens van dat individu om ook werkelijk nakomelingen te krijgen.
Merk terzijde op dat het helemaal niet nodig is dat er een zwart-wit relatie bestaat: voor waar ik naartoe wil is “groter” of “kleiner” voldoende, overeenkomstig het concept “evolutionaire calculus” (3). Maar (opnieuw volgens “natuurlijke selectie”) als sommige individuen een grotere nakomelingenwens hebben dan andere, en aangenomen dat die wens door erfelijke factoren bepaald wordt, dan zullen er in een wereld waarin de pil een grotere relatie legt tussen wens en aantallen na één generatie al meer individuen zijn met een grote kinderwens dan in de vorige. De individuen met een minder grote kinderwens gebruiken immers meer de pil. En in de daaropvolgende generatie zal dat weer zo zijn, enzovoort enzoverder, en na voldoende generaties hebben de individuen gemiddeld een veel grotere kinderwens dan vandaag.
En dan volstaat het om het nogal abstracte woord “kinderwens” concreet in te vullen als de neiging om ze te willen, en ze vervolgens te verzorgen, en ze ook de emotionele omgeving te bieden waar ze zo hard nood aan hebben - en je ziet dat we het eigenlijk over “moederinstinct” hebben (waarbij ik voor het gemak dat woord maar overneem om ook vaderlijke gevoelens uit te drukken: de logica blijft immers precies dezelfde).
Van “moederinstinct” had ik het boek geciteerd om te zeggen dat het “in de natuur”, inclusief de mens veel minder vaak optreedt, en veel minder romantisch is, dan sommige wereldbeelden graag zouden willen. Omdat die wereldbeelden typisch eerder “conservatief” zijn vind ik het wel een grappig idee dat uitgerekend een evolutionair proces, in combinatie met veralgemeend gebruik van “de pil”, het moederinstinct doorheen de tijd kan laten sterker worden. Op enkele dagen tijd vertel ik het verhaal nu voor de tweede keer – en ik betrap mezelf erop dat ik hier weer met een brede grijns op mijn gezicht zit.
-------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/01/over-moeder-natuur-welvaart-en.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/05/nogmaals-natuurlijke-selectie.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/12/de-evolutionaire-calculus.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten