Lezer Lode Cossaer is het in een commentaar bij de vorige post over de “toplonen” (1) niet erg eens met mijn omschrijving van de markt. De vragen die Lode zich stelt zijn:
“wordt er iemand gedwongen geld te geven? Wordt er iemand gedwongen daar aandeelhouder van te zijn? Wordt er iemand gedwongen dat product te kopen? Is er ergens geweld jegens iemand om iets te doen met zijn middelen dat hij niet leuk vindt?”
Nu lijkt het er op dat Lode dat ziet als een omschrijving van een “markt”, want hoewel hij er meteen aan toevoegt (in geval van neen) geen reden te zien tot overheidsoptreden had ik in mijn post ook helemaal niets gezegd over de nood aan overheidsoptreden. Dus aannemend dat Lode reageert op dingen waar ik het ook werkelijk over had neem ik zijn conclusie:
“Uw bespreking van 'het is geen markt' gaat uit van een bepaalde interpretatie van de markt, die niet de mijne is.”
En daarover zijn Lode en ikzelf het dus alvast eens! In mijn “markten” komt er door een spel van vraag en aanbod een efficiënte prijs tot stand, waarbij het woord “efficiënt” betekent dat er prijssignalen naar de markt gestuurd worden die vraag en aanbod in evenwicht houden. Dit laatste zowel op de korte (onmiddellijke) termijn (omdat de prijs het punt is waarop mensen die willen handelen ook een tegenpartij vinden), als op de lange termijn (omdat hoge prijzen uitnodigen tot meer aanbod, en lage prijzen tot meer vraag).
Maar dan, steeds in mijn marktfilosofie moeten hoge prijzen wel eerst horen bij veel vraag en weinig aanbod, en lage prijzen bij veel aanbod en weinig vraag. Mij lijkt dat zo fundamenteel dat het me eerlijk gezegd een beetje een raadsel is hoe iemand zonder die vooronderstelling zal hard maken dat efficiënte (wegens vrije) markten zulke zegening voor de mensheid waren, en zijn.
En zoals ik al schreef in die post, die samenhang tussen prijsniveau en vraag en aanbod is in de “markt” van de toplonen niet alleen zoek, de “markt” ziet er zelfs precies het omgekeerde uit als je in “mijn” marktfilosofie zou verwachten! Immers, de prijzen zijn torenhoog, dus je zou verwachten dat er een wanhopige zoektocht aan de gang is naar kandidaten, terwijl er haast geen kat is die er op kan ingaan. Maar de realiteit is (steeds zoals ik al schreef) dat er een enorme voorraad subtoppers is, plus een nog veel grotere voorraad getalenteerd aanstormend talent, terwijl de functies die “toplonen” uitbetaald krijgen eerder dun gezaaid zijn. In dergelijk geval verwacht je van een functionerende vrije markt dat de prijzen naar beneden onderhandeld worden. Bij “te hoge” prijzen heb je immers veel meer kandidaten dan functies, en dat is dan ook precies wat je te zien krijgt.
Kortom, ik blijf maar bij mijn standpunt dat dit niet is wat ik van een “vrije markt” verwacht. Ik blijf maar bij mijn standpunt dat dit integendeel is wat ik verwacht van een markt die zeer, zeer grondig verstoord is. Ik herinner er terzijde opnieuw aan dat ik ook heb geschreven, tot twee keer toe zelfs, dat ik nog niet begrepen heb welk probleem we zouden oplossen als “we” “er iets aan deden”, maar soit. Ik blijf ook maar bij mijn standpunt dat als een dergelijk grondig verstoorde “markt”, die zulke slechte prijssignalen stuurt, representatief moet zijn voor wat liberalen van een markt verwachten, ik niet verwonderd ben wanneer extreem-links er niet veel van moet hebben.
-----------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/10/oh-die-toplonen.html
7 opmerkingen:
Mij valt vooral op dat die exuberante lonen en ontslagvergoedingen in de kijker komen op de moment dat het fameus mis begint te lopen. Dan blijkt steeds dat de verdiener van dat loon er in feite niks kon aan doen en met die overdadige ontslagvergoeding wordt dan nog eens bewezen dat de veelverdiener niet eens verantwoordelijk is voor het slecht beleid.
Zowel die hoge lonen als hoge ontslagvergoedingen hebben voor mij een crimineel geurtje. Markt of geen markt.
Groeten,
Benny
Och, het lijkt me wel dat er een soort voortdurende controverse aan de gang is, maar die kookt zelden over. Zoals je zegt kookt het alsnog over nu het mis loopt.
Nu, voor mij is dat "markt of geen markt" een tikje te snel. Juist *omdat* ik dit met de beste wil van de wereld niet als een "markt" kan beschouwen wil ik pleiten voor het standaard liberaal recept: zorg er nu eens voor dat het *wel* een markt wordt. De prijzen die vandaag verdacht op "monopolie"prijzen lijken zouden er volgens mij een stuk anders gaan uitzien.
Misschien is er wel degelijk een groot vraag & een laag aanbod, maar zie je dat zelf niet?
Zou dat niet kunnen?
Uw 'waarheid' ("Maar de realiteit is (steeds zoals ik al schreef) dat er een enorme voorraad subtoppers is, plus een nog veel grotere voorraad getalenteerd aanstormend talent, terwijl de functies die “toplonen” uitbetaald krijgen eerder dun gezaaid zijn.") wordt geponeerd - niet aangetoond.
Misschien spelen er factoren mee in verband met prijssetting die je helemaal niet in rekening brengt? Zou dat niet kunnen? De veroordeling van deze markt met 'verstoorde effecten' & dergelijke getuigen mij eerder van een gebrek aan informatie, dan aan een echte veroordeling van de desbetreffende markt.
Verder, op uw visie van 'de markt', heb ik alweer opmerkingen. Je definieert, mijn inziens, de markt alsof iets dat 'toevallig' het beste is, compleet zoals Hayek het graag zou hebben, terwijl ik eerder kies voor de markt als een inherent morele manier van omgaan met mensen, met een a-morele houding ten opzichte van de doelen die bereikt worden.
Laat ik zelfs aanvullen: voor topacteurs & topsporters worden er ook gigantische lonen gebruikt, ondanks dat er gigantische 'concurrentie' is van anderen die ook wel op de positie willen.
De loutere aanwezigheid van anderen, is niet genoeg om te spreken van concurrentie. Spreken we ook van 'verstoorde' markten in het geval van sporters & acteurs? Zitten we daar blogpots over te maken over hoe erg het daar niet is? Misschien cynisch, maar zoals zo vaak komt de kritiek op een bepaalde uitkomst van een vrije markt (zover er nog zijn) voort uit (imo) onbegrip dan een nuchtere analyse.
Dit is misschien te aanvallend, daarvoor verontschuldig ik me nu al. Ik lees je erg graag, daarom dat ik nu zo teleurgesteld was om zo'n overuidelijke non-analyse te lezen.
Lode, ken jij een topsporter die niks meer presteerd maar toch nog een exuberant loon of zelfs een afscheidspremie krijgt als hij afgeschreven is.
Je opmerking over de bedragen in de topsport vind ik terecht. Toch heb ik het gevoel dat daar de marktwaarde speelt. Een sporter is niet verantwoordelijk voor de prestatie van de ganse ploeg, en zeker niet voor het beleid van de club (in het geval van ploegsport natuurlijk).
In de economische wereld is er blijkbaar een systeem gecreëerd waarbij de prestaties helemaal geen rol meer spelen. Of een manager goed of slecht presteerd, de beloning moet er liggen. Het kan zijn dat het met monopolievorming te maken heeft, ik blijf erbij: volgens mij heeft het een crimineel geurtje waar momenteel nog geen verweer tegen bestaat.
Groeten,
Benny
Ik weet dat als je het contract van een topsporter in het voetbal openbreekt, je dan een serieuze schadevergoeding moet betalen, ja.
Net zoals wat er gebeurd met de oprotpremies van topmanagers. Want dat is het: het is een oprotpremie, een ontbinding van het contract. Blijkbaar is dat redelijk nodig om topmanagers (wat een onzeker beroep is met veel verantwoordelijkheid) aan te trekken. Anders zijn er geen goede reden waarom je dat consequent blijft zien dat topmanagers zo'n hoge premies krijgen. De verklaring van 'vriendjespolitiek' (wat ik een parafrasering vind van Koen zijn post) kan misschien soms werken, maar niet op een zo'n consequente wijze zoals we nu zien.
Lode: bij je "uw waarheid wordt geponeerd, niet aangetoond" kan ik alleen maar uitweiden bij de argumenten uit de eerste post, die je klaarblijkelijk afgewimpelt.
Dus: dat er niet veel topfuncties zijn in vergelijking met werknemers lijkt me een empirisch feit. Dat er een enorme hoeveelheid mensen bezig is elke dag te vechten voor het volgende stapje in hun carrière: je ziet het elke dag om je heen. Dat dat niet anders is op het op één na hoogste niveau: het staat quasi in de krant.
En zo goed lijk je dat allemaal zelf te beseffen als "veel aanbod; weinig vraag", dat je zonder nog op de vraag naar "aangetoond" in te gaan ineens inroept dat er "andere factoren" meespelen. Maar daarmee zijn we een heel eind opgerukt naar wat ik bedoel: wat zijn die "andere factoren"? Wie beslist daarover? Hoe goed werkt het?
En wat je kan zien is dat het een heel klein clubje is - namelijk ruwweg zij die al in die topfuncties zitten - die beslissen dat al die anderen, naast hun bekwaamheid om tot het op één na hoogste niveau op te rukken of jonge supertalenten te zijn, nog aan "andere factoren" moeten voldoen.
Hebben we nu het gevoel dat die mensen die dat beslist hebben en in passant zichzelf rijkelijk hebben bediend daarmee groot gelijk hadden? Ik signaleer dat *zelfs* indien je daar "ja" op wil proberen antwoorden, je nog altijd op het punt zit dat *niet* vraag en aanbod, maar wel "andere factoren" bepalen dat de prijzen zeer hoog liggen in een markt waar er zonder "andere factoren" weinig vraag en veel aanbod was.
Zodat ik op een ander argument dat je *ook* hebt genegeerd (wat je niet belete te poneren dat ik alleen maar poneerde) terugkom. Als het waar was dat "andere factoren" zulk een filter zetten op al die concurrerende subtoppers, dan zou je toch geregeld moeten zien dat er paniek was, o.a. in de aandelenkoersen, wanneer die zo gruwelijk belangrijke topfunctie vakant dreigt te worden (zeg: onverwachte ziekte). Maar neen, altijd weer, mirakuleus, vinden die bedrijven toch nog net die ene persoon (meer *kunnen* er niet zijn, want anders moet je concluderen dat vraag en aanbod niet gespeeld hebben) die voor vele miljoenen euro per jaar komt vermijden dat al die middelmaten daaronder hun bedrijf naar de kelder helpen.
Dus eens te meer, ik houd me maar aan mijn mening dat ik vrij goed kan zeggen waarom ik dat soort toestanden geen "markt" wil noemen. Neen, ik denk werkelijk dat je *zelf* op het spoor bent van het waarom deze markt zo grondig verstoord is dat er zeer hoge prijzen worden betaald voor iets waar de vraag beperkt is en het aanbod enorm: "andere factoren".
Enkele punten die me minder tot het eigenlijke argument lijken te horen.
Niet voor het eerst signaleer ik dat je hier geen spoor van "een blogpost over hoe erg het allemaal is" vindt, maar integendeel dat ik zeg niet te weten welk probleem we hiermee zouden kunnen oplossen. Zou het kunnen dat je slachtoffer bent van een soort conditionele reflex, waarbij het simpele feit dat iemand de klassieke argumenten om de status quo te verdedigen in vraag stelt op veel meer doet reageren dan wat er eigenlijk staat?
Denk je dat dat zou kunnen?
Sta me toe ook op te merken dat je me nergens ziet zeggen dat toplonen niet hoog mogen zijn (integendeel). Wat je me wel ziet vragen is of er een punt komt waarop bepaalde mensen - bijvoorbeeld: jijzelf - zullen zeggen dat het toch wat veel lijkt. Of ga je, onafhankelijk van hoeveel nullen er staan, blijven volhouden dat dat allemaal "de markt" is, omdat "andere factoren" dat nu eenmaal noodzakelijk maken?
En ten derde, ik denk dat ik op een wip terugvind dat Hayek het eens zou zijn met mijn ideeën over de markt, namelijk dat het een morele manier is van omgaan met mensen, omdat het een moreel neutrale manier is om de economie te organizeren. Zomaar uit het blote hoofd zou ik teruggrijpen op het hoofdstuk uit "The Road to Serfdom" waar hij het heeft over hoe markten blind zijn zoals gerechtigheid blind is; alsook op de latere hoofdstukken waar hij aanklaagt dat in andere systemen kleine groepjes mensen voor iedereen kunnen besluiten wat ze wel en niet kunnen en mogen doen.
Een reactie posten