Het onderwerp is natuurlijk veel te complex om tot één factor terug te brengen, maar toch. Laat me terugkomen op wat we de vier percent regel (1) kunnen noemen. Als banken onder een bepaalde soort kapitaalvereisten verliezen boeken, en als het moeilijk is om het kapitaal te verhogen, dan is de enige uitweg om activa te verkopen. Als iedereen verkoopt terwijl bijna niemand koopt, dan dalen de prijzen, hetgeen per neo-liberaal zuivere boekhoudkundige principes verliezen creëert, die dus maken dat er nieuwe activa moeten verkocht worden, wat wéér verliezen creëert…
Enzovoort enzoverder en het resultaat is een grote, diepe put. Waar zwarte rook uit opstijgt.
Soortgelijke mechanismen maken dat heel andere instellingen dan banken (beleggingsfondsen, pensioenfondsen, hedge funds, verzekeringsmaatschappijen…) in hetzelfde schuitje zitten, en de put… wel, je ziet het al enkele weken overal om je heen. Een echte zelfversterkende spiraal, en de vraag is: hoe kan dat ooit eindigen?
Eén van de manier waarop dat kan eindigen is wat ik al eens probeerde te beschrijven toen ik mezelf tot "Meesterbelegger" benoemde (2). Hoe terecht de ironie van de hoofdletter was blijkt nauwelijks enkele weken later, nu “twee percent van mijn spaargeld” al gerduceerd is tot “0.60% van mijn spaargeld”. Maar het gaat om het principe!
Dat principe, dus, beeldt zich in dat niet één, maar heel veel individuen denken dat het toch wel ergens zal uitbodemen. Als die ook nog bereid zijn het risico te lopen dat ze zelf een extra “stukje van de rekening” moeten betalen, dan kunnen ze aan de hand van het “middelen” (3) proberen de aandelen (of andere activa, natuurlijk) op te vissen aan wat later bodemprijzen zullen zijn. Maar opgepast! Zéér gevaarlijke techniek! Alleen toe te passen door mensen die zéér goed weten dat ze alles kwijt kunnen zijn. En je moet sterke zenuwen hebben. Toen ik gemiddeld aan 66% van mijn eerste aankoop had “volgetankt” en de koers verder crashte naar 33% was de verleiding groot om bij te kopen. Heel, heel groot. En nu, bij 20%, is duidelijk waarom het zo belangrijk is om op voorhand te zeggen wanneer vol ook werkelijk vol is - en je er dan ook aan te houden.
Maar zeg dat er 400 miljoen Europeanen zijn. Zeg dat 100 miljoen daarvan in een positie zijn om te zeggen: “weet je wat? (Gemiddeld) 1,000 euro wil ik wel riskeren voor een eerste schijf!”. Dan gaan er morgen voor 100 miljard euro aankopen naar de beurs. Gewoon, bovenop al die kopers die ook vandaag al aan het kopen zijn. En als die om te middelen bereid zijn het één keer opnieuw te doen, dan zijn dat er weer 100 miljard. Ordes van grootte, natuurlijk, want er kunnen minder Europeanen (en Amerikanen, en Japanners) zijn die dat willen doen, maar ze kunnen grotere bedragen hebben, enzovoort.
Zoals ik dat hier teken is dat natuurlijk naief om de vergelijking met Sneeuwwitje en Assepoester (de huidige favorieten van kleuter Sarah) te doorstaan. Maar de vorm van hoe tenminste een deel van de crisis kan stoppen illustreert het wel. Als al die aankopen door mensen die het risico willen en kunnen nemen de spiraal doet uitbodemen, dan hoeven de geprangde instellingen als banken en fondsen niet verder te verkopen, en dan slikken ze ook geen extra verliezen meer, en dan doet dat de kapitalen niet verder wegsmelten, hetgeen weer minder verkopen genereert, en minder verkopers bij een markt die net significante kopers aantrok vertaalt zich weer in stijgende prijzen…
En het enige waarover we ons nog zorgen moeten maken is de naderende tsunami van de depressie, en de tsunami van de wisselmarktcrisis, en de mogelijke overwinning van de Democraten in Amerika, en de Emerging Market crisis, en de credit crunch en de warmtedood van het heelal.
In the long run blijven we all dead, natuurlijk.
--------------------------------------------
UPDATE Even meegeven dat sinds een drietal weken euribor 3m - het tarief waartegen de banken elkaar geld lenen - daalt. Dat is een indicatie voor het afnemende wantrouwen; de patiënt is nog steeds zwaar ziek, maar de koorts neemt tenminste af. Cross your fingers...
--------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/10/nog-een-klein-facet-van-de.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/09/een-meesterbelegger.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/10/middelen.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten