Zet een filosoof in een file, en de kans is reëel dat hij gaat filosoferen over files.
Het punt is: teveel voertuigen willen op te weinig plaats op te weinig tijd passeren. Het gevolg is dat er minder voertuigen over meer plaats en meer tijd zitten te knoeien. Terwijl er momenten zijn waarop er nauwelijks of helemaal geen voertuigen op nochtans precies dezelfde plaatsen willen zijn. Ergo: de vraag naar vervoer is te ongelijk verspreid.
Nu denk ik niet dat we heel realistisch zijn wanneer we ervoor pleiten om grote delen van de bevolking te verplichten dat vervoer 's nachts te verbruiken. Maar beeld je in dat je een waarnemer bent van een hoogstaande interstellaire beschaving, die onopgemerkt de mens bestudeert zoals de mens de chimpansee bestudeert. En beeld je in dat die vaststelt dat om de vijf dagen koortsige activiteit de hele boel quasi stilvalt en (onder andere) de wegen er onderbenut tot ongebruikt bijliggen. Waarna iedereen weer op precies hetzelfde moment met zijn vrachtwagens en pendelauto's de baan op wil.
En beeld je nu in dat je aan die waarnemers twee dingen zegt. (a) De reden waarom die activiteit zo regelmatig en collectief stilvalt en weer herneemt ligt uiteindelijk aan een zeer oude Aztekenmythe, zeg van duizend jaar geleden, en (b) de mensheid zit wanhopig verlegen om een oplossing van het fileprobleem.
Als wij mensen niet in staat zijn 1 plus 1 bij elkaar op te tellen zullen onze interstellaire beschavers het wel voor ons doen. Schaf de invloed van de duizend jaren oude Aztekenmythe af, en de koortige activiteit kan gespreid worden en gemiddeld terugvallen met een factor van 5/7. Zijnde tot iets hoger dan 71%. Zonder er iets van te kennen schat ik dat dat ruwweg het effect van de vakanties op de verkeersstromen is.
Nu, wat goed genoeg is voor een Aztekenmythe van 1,000 jaar geleden, is natuurlijk ook goed voor een Syrische mythe van 2,000 jaar geleden.
Terwijl wat geldt voor wegen ook geldt voor veel andere dingen. Wegen vertegenwoordigen een aanzienlijke investering - zeg maar: kapitaal. En vrachtwagens en personenwagens ook. Het is jammer om ze ongebruikt te laten staan in files. Maar hetzelfde geldt voor veel gebouwen en machines. Het punt is, zonder ook maar iemand één vrije dag af te pakken kan je de economie een pak productiever maken. Je moet een hoop van de hedendaagse schema's en rituelen aanpassen, maar uiteindelijk pak je alleen de vrije tijd van de machines aan. De factor arbeid blijft dezelfde, maar de factor ingezet kapitaal stijgt. Zowel in pure benutting, als in vermijding van nutteloze verspilling in files.
Nu weten we allemaal dat, wanneer je iets voorstelt dat iedereen altijd anders gedaan heeft, dat nooit ofte nooit een goed voorstel zal zijn. De gekste dingen zullen naar boven komen als reden om het niet te doen. Houd je in het bijzonder vast aan je bretellen als ze beginnen met "jamaar...".
Maar laat me één voorbeeld geven. Neem aan dat er een aanzienlijke "just in time" component in het verkeer zit, zodat je maar de helft van de spreiding met een factor 5/7 kan realizeren. Dan kan je nog altijd het vrachtverkeer met een 14% doen dalen door een hoop dingen die wel vervoerd moeten worden, maar niet noodzakelijk op een weekdag, te spreiden. Zeg dat dat nu ook al deels gebeurt, maar dat we dat laten wegvallen tegen de "just in time" die met lange files niet meer just in time is. Ik weet zeker dat je kan kwantificeren hoeveel tijd en lengte van files je kan winnen door het vrachtverkeer met 14% per dag te laten afnemen, en het verschil naar week-ends te verschuiven.
Nu rekenen we uit wat dat vertegenwoordigt in vaten petroleum: X vaten. En we vragen de criticus: beeld je in dat we leefden in een wereld waarin iedereen precies evenveel vrije dagen heeft als wij nu, maar dat er daarvan niet noodzakelijk een 100tal moeten samenvallen met de vrije dagen van al de anderen. Stel je vervolgens voor dat je, om precies de bezwaren die de criticus bij mijn idee opgaf, voorstelt om een veel collectiever ritme te organizeren. Dus veel meer mensen hebben nu een 100 vrije dagen per jaar op zaterdag en zondag. En stel je voor dat je er bij moet vertellen hoe groot de kost van dat voorstel is, uitgedrukt in dat aantal vaten petroleum dat je gewoon voor niks opstookt als je het voorstel doorvoert.
Denk je niet dat het voorstel om over te schakelen op onze wereld EN bijgevolg X vaten petroleum op te stoken een hoge prijs zou lijken, in ruil voor een groter ritme in het collectief gedrag? Maar als dat zo is, waarom is dezelfde hoeveelheid vaten petroleum opstoken dan geen hoge prijs om te blijven zitten in de situatie waarin we nu zitten?
En dus zou ik zeggen: schaf de week-ends af! Niet door vanaf nu 365 dagen per jaar te werken, maar volgens één van de vele mogelijke formules die het probleem kan oplossen.
5 opmerkingen:
Zeer mooi indien het om een bedrijf ging, maar het gaat over de maatschappij, over mensen. Mogen we nog tijd doorbrengen met de kinderen, zonder op elk moment van de dag opgejaagd te worden om efficiënter alles aan te pakken?
Als dit zou ingevoerd worden zou de maatschappij alleen maar asocialer worden, meer banden zouden doorbroken worden. Die kost reken je niet in
Ik denk echt dat het een goede vraag is, maar ik had ze me ook gesteld. En volgens mij kan je nog steeds iedereen precies evenveel vrije dagen geven als hij of zij vandaag ook heeft (vakanties + week-ends), en alleen het ritme wijzigen waarmee we die opnemen.
Als dat klopt is er geen sprake van "opgejaagd worden", maar wel van "efficiënter aanpakken". En als je even meedenkt zie je meteen waarom je dat laatste waarschijnlijk wel wil.
Het inkomen van een gemeenschap als groep is een rechtstreekse functie van het aantal actieve mensen èn wat die actieve mensen produceren. Als je ook maar een béétje een aanvaardbare verdeling van dat nationaal inkomen hebt vertaalt een stijging ervan zich rechtstreeks in een groter inkomen voor iedereen. Ik ken maar weinig mensen die niet akkoord zouden gaan met een groter inkomen - tenzij wanneer wat daar tegenover staat te zwaar weegt.
Maar volgens mij staat er hier helemaal geen langer, noch harder werken tegenover (waarmee je natuurlijk *ook* het inkomen zou kunnen vergroten), maar alleen een beter tijdsgebruik.
Natuurlijk moet ik met dat laatste nog gelijk hebben, en natuurlijk heb ik alleen maar *de indruk* dat het zo is. Maar in elk geval, tegenover de sociale kosten (die ik niet zie) heb ik zeker de sociale opbrengst dat iedereen een stuk rijker wordt, èn dat een hoop mensen minder tijd spenderen in files. Meer tijd om de kinderen te zien! Mij moet je niet overtuigen!
(Zoals altijd wanneer iemand "anoniem" fatsoenlijke reacties post stel ik voor: zou je jezelf niet een herkenbare nickname kunnen geven? Zo blijf je anoniem, maar kan de lezer je wel uit de andere nicks halen. Terwijl we onder "anoniem" nu eens totale onzin krijgen, en dan weer goede vragen, en dat maakt het allemaal nogal verwarrend :-)
Wel ik zit met de volgende vragen.
Hoe organiseren we de scholen? Nu kan een kleine school, met één klas voor elk jaar dat allemaal redelijk gemakkelijk organiseren. Als we de keuze aan de ouders laten over wanneer ze hun kinderen naar school sturen dan wordt dat al heel wat ingewikkelder. Ik denk dat het een heel andere organisatie zou vergen. We zouden natuurlijk de scholen het huidige ritme kunnen laten volgen maar dan gaan de ouders dat ook grotendeels volgen op hun werk en ben je het grootste deel van het voordeel al kwijt.
Een ander probleem is het organiseren van de vrije tijd. Hier in Vlaanderen is een heel circuit van wandelclubs. Elk jaar organiseert elke wandelclub een wandeling langs de mooie plekken in de streek/gemeente. Wandelaars komen dan van heide en verre om van een wandeling te genieten. Al die wandelingen worden op een zondag georganizeerd omdat dat de dag is waarvan we weten dat mensen zich er gemakkelijk op vrij kunnen maken. Als we de weekend zouden afschaffen, vrees ik dat die wandelingen veel minder volk gaan trekken en dat veel clubs dan ook er onderdoor zullen gaan.
Ervan uitgaande dat de scholen het huidig ritme volgen zouden de clubs natuurlijk hun wandeling op de zondag kunnen blijven organiseren omdat de ouders dan toch al vrij zijn, maar dat zal natuurlijk als gevolg hebben dat de gedreven wandelaars zoveel mogelijk gaan proberen hun zondag vrij te houden waardoor het effect van de afschaffing weer kleiner wordt.
Eerlijk gezegd vrees ik dat een haalbare regeling die ook nog een serieus effect zal hebben er niet echt inzit.
Axxyanus: mijn intuitie gebiedt me (zuchtend) toe te geven dat je scenario er erg realistisch uitziet. Eigenlijk zou ik het nog altijd wel eens serieus onderzocht willen zien, maar ik geef toe... Ach ja.
Nu ja, het was natuurlijk van bij het begin een losse flodder, maar kijk, jouw punt is toch iets waar ik voor deze post niet aan gedacht had.
Wij hebben zes kinderen Koen. Drie ervan staan in ploegen, net zoals wijzelf. Twee ervan moeten regelmatig weekenddienst draaien, één in een ziekenhuis, de andere is inspecteur bij de politie. Eén zit in het onderwijs en één werkt vast overdag. Je kan dus best stellen dat wij met acht mensen weinig bijdragen aan de file. Dat is zeker.
MAAR...probeer heel de bende maar eens bij elkaar te krijgen! Het is maar een staaltje uit de praktijk.
Een reactie posten