Hoe dan ook, wat de moralisten zich toch eens zouden moeten afvragen is of ze werkelijk aan het alternatief hebben gedacht: "werkelijk", in tegenstelling tot "doen alsof". Het punt is: geregeld moet een staat, zoals Griekenland, een hoop schulden (zoals haar obligaties of de interesten daarop) betalen. De manier waarop dat gebeurt is doodgewoon dat de obligatie wordt vervangen door een nieuwe: het verse geld betaalt de oude schuld terug. En dat impliceert dat er vers geld komt. Want als er geen nieuw geld komt; met andere woorden: als de markten die schulden niet willen verlengen... ja, dan kan die staat de obligaties niet terugbetalen. Vroeger had een Europese staat in die situatie nog desnoods een pak van zijn geld kunnen drukken (wat de waarde van dat geld natuurlijk enorm zou verminderd hebben) maar formeel was het tenminste een uitweg. Maar onder de euro kan zelfs dat niet, want de lidstaten hebben niet langer de souvereiniteit over het eurogeld, en dus valt er niets te drukken. Men zegt dat staten niet failliet kunnen gaan, maar ik zou niet weten wat er op dat moment anders kan gebeuren...
Rest nog te bedenken dat één grote groep schuldeisers van de Europese staten de Europese banken zijn en de lezer voelt meteen: de oude bankencrisis is nog niet voorbij, of er dreigt al een nieuwe. En daar reiken de nieuwe moralisten de hand aan de moralisten van de lopende crisis, die vonden dat "ze de banken maar failliet moeten laten gaan".
Alleen, dat is nu precies het punt waarop ze nooit verder denken. Per "domino effect" (1) rollen dan de koppen van heel veel meer andere banken dan de moralisten zich ooit hebben voorgesteld, tot het punt waarop ze ontdekken dat ook hun eigen spaargeld verdwenen is. Mogen de overheden zelfs nu nog altijd niet tussenkomen (voor zover ze dat nog kunnen, natuurlijk)? Daarmee zijn we zo dicht bij het punt waarop zelfs de fundamentalisten in verleiding komen om toch maar overheidsoptreden toe te laten, dat sommigen dat domino effect dan maar gewoon ontkennen: het is allemaal "lachwekkende angstzaaierij" (2).
Maar de vraag is of het volstaat met voldoende aplomb iets te beweren om het ook wààr te maken. Ikzelf, bijvoorbeeld, "voorspelde" niet veel later dat we, nog eens een paar jaar later pas, nog wel "veel verhalen over van angst transpirerende centrale bankiers en toppolitici: let op mijn woorden" (3) gingen horen. En nog maar pas vertelde iemand me van een interview met een groot (Belgisch) kanon waarin hij had gelezen dat dat kanon de hele tijd deed alsof alles opperbest ging, maar ondertussen wel nachten wakker lag. Om te zwijgen van de postjes waarin ik intussen kon vertellen dat ik niet eens "enkele jaren" hoefde te wachten; ze begonnen het nu al toe te geven (4).
En laten we niet vergeten dat de moralisten al eens hun zin hebben gehad. Ze hebben een "bank failliet laten gaan", namelijk Lehman Brothers in september 2,008 en het simpele feit is, de storm die toen over de financiële markten is beginnen blazen heeft al het gejammer over de crisis die toen al ruim een jaar de markten teisterde herleid tot een sketch van Kabouter Plop.
Dus ik durf het "debat" over "de banken failliet laten gaan" rustig als beslecht te beschouwen: en met dat in het achterhoofd vraag ik me af wat de moralisten zich deze keer voorstellen bij hun opmerkingen over Griekenland. Wéér niet aan "domino effect" gedacht? Wéér in denial gegaan, en liever zeggen dat het niet eens bestaat dan een ideologische pluim te laten? Nog rap iets anders verzonnen?
Ik kan alleen maar zeggen: het is zeer goedkoop te doen alsof je een "sterk" standpunt inneemt als je in feite zeer goed weet dat je nooit het risico loopt met je eigen voorstellen te moeten leven. Zeer, zeer goedkoop.
Intussen , vermoed ik, zullen de Grieken van de rest van Europa - met dichtgeknepen neus, maar ik zeg het opnieuw: laat je daardoor niet van de wijs brengen; ik zou wel eens willen weten wie er helemaal geen boter op zijn hoofd heeft - een hulpprogramma voorgeschoteld krijgen. En als de Duitsers terloops kunnen afdwingen dat iedereen (en ik bedoel zeer bewust niet Griekenland...) vanaf nu de regels moet volgen, en niet langer het soort bedrog mag plegen waarvoor jij en ik al lang in de gevangenis hadden gezeten: dan zal ik daar niet rouwig om zijn. En als de Duitsers terloops kunnen afdwingen dat het soort "boekhoudkundige controles" die maakten dat Italië gewoon in de krant konden schrijven wat ze allemaal uitstaken, en geen haan die er naar keek: dan zal ik daar niet rouwig om zijn. Krijgen me die monetaire orthodoxen toch ook eens mooi stukje gelijk, zeg: heel netjes, eigenlijk!
En heel misschien, wie weet, krijg ik uiteindelijk toch nog een beetje gelijk, met mijn voorspelling van twee maand geleden, dat "de Europese schuldencrisis wel zou overwaaien". Want ik geef het toe, hoor, dat dat zeer beslist niet betekende dat we twee maand later hier gingen staan. Ik bedoelde echt wel dat we er enkele weken later al niet meer van gingen praten. Ik had het mis.
En wéét dat je de grootste kletsmajoors in de financiële wereld heel gemakkelijk kan herkennen aan de manier waarop zij nooit ook maar één keer iets mis hadden...
---------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/09/domino-effect-zie-ik-nu-iets-over-het.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/09/domino-effect-vervolg.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/04/de-crisis-is-bezworen.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/07/remember-een-inktzwart-scenario.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2010/01/tussen-faillissementspremie-en-de.html
(5) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2010/02/de-speculanten-komen-er-aan.html
1 opmerking:
Los hiervan blijf ik het spijtig vinden dat de Euor zo onder vuur genomen wordt omwille van 'economische diversiteit' van de samenstellende landen. In de USA is het niet anders, en daar zitten sommige landen ook in slechte papieren (Californië). En als de FED daar ter hulp schiet, kraait er geen haan naar. Ik denk dat hier meer een eurosceptisch politiek spel achter zit dan een echte economische realiteit/visie.e
Een reactie posten