zaterdag 25 februari 2006

De blogosfeer en "toenemende meeropbrengsten"

De laatste tijd las ik een hoop artikelen - krant en internet - als zouden blogs, zoals elke andere rage, na hun eerste paar jaren al over hun hoogtepunt heen zijn.

Terwijl ik nog verdrietig naar mijn papieren en schermen zit te staren (wéér eens de trein gemist) valt me op dat we misschien niet te snel moeten dramatizeren. Wat zijn precies de kritieken? Wel, ten eerste, de bloggers verdienen veel minder geld dan wel eens wordt geïnsinueerd. Oh, waw, is me dat een klap zeg! Als ik even mag vertalen, blijkbaar moeten er een paar zijn die blogs hebben gebruikt als de nieuwste variant op het piramidespel; er rolden wat harde euro's en dollars binnen, meteen stonden de andere kandidaten in de rij om het ook eens te proberen...

En toen de spoeling moest verdeeld worden over een veel grotere groep, toen groeiden de frustratie's sneller dan de inkomsten, en heel het boeltje werd maar meteen afgeschreven: dépassé.

En een andere kritiek is dat het dan toch niet de journalistieke revolutie zou worden die zo vaak was aangekondigd en beloofd. En dus: analoog. Het is niet omdat één of ander groepje zich allerlei illusies heeft gemaakt over wat ze allemaal gingen worden met hun blog - van stinkend rijk tot machtige opiniemakers - dat het doorprikken van de illusie het medium zelf disqualificeert. De simpele realiteit is dat er niet zo iets bestaat als de "essentie" van het medium "blog"; er bestaat alleen de manier waarop het gebruikt wordt.

Dus misschien is het binnen enkele jaren de beste manier om grootouders op dagelijkse basis op de hoogte te houden van het wel en wee van opgroeiende kleinkinderen. Of misschien is het een ideaal middel om ideeën en informatie tussen mensen met soortgelijke interesses uit te wisselen; of de plaats om publieke debatten tussen mensen met verschillende standpunten, die elkaar anders niet eens konden ontmoeten, te organizeren.

En misschien zal dat dan allemaal "belangrijk" (lees: in de publieke belangstelling staan) zijn, en misschien ook niet.

Wat er van blogs ook zal gemaakt worden, indien het ooit iets zal voorstellen, dan zal het zijn omdat ze in één bepaald opzicht een grote troef hebben. "Toenemende meeropbrengsten" bij een bepaald soort behandelen van informatie.

Neem een krant. Neem voor het gemak nog aan dat een krant de beste manier blijft voor het brengen van informatie. Maar vanaf dat punt kan je misschien nog een lezersbrief schrijven, in het allerbeste geval kan je enkele dagen of weken een polemiek onderhouden, en daarna is de koek op.

De krant is de aanbieder van een pak informatie; zoals het voetbalelftal een verzameling van elf spelers is.

Wat een blog kan - of zou kunnen, indien we het probleem van verdrinking in de lawine van pathologische aandachtszoekers konden oplossen - is het verwerken van, of het reageren op die informatie. Zoals een voetbalelftal maar draait als ze niet alleen kunnen voetballen, maar ook nog elkaar de bal rondspelen, zo is informatie maar iets waard als ze er niet alleen is, maar ook nog wordt rondgedeeld, en gebruikt.

En dat is iets dat blogs, af en toe, temidden van tientallen andere toepassingen van blogs, wel eens goed doen. Er ontstaat dan een "blogosfeer" waarbij niet één enkel blog een zender is van opinies en de rest van de klassieke reeks; maar waarbij individuele blogs knooppunten worden in het aanbieden, doorgeven, en bespreken; dus verwerken, van die opinies, kortom, van informatie.

En zo toegepast zullen blogs "toenemende meeropbrengsten" vertonen. Klassieke kranten zijn elkaars concurrenten; als er meer kranten zijn, zijn er minder lezers per krant. Maar knooppunt-blogs zouden elkaar versterken. Als er meer individuele blogs zijn - die aan dit soort activiteit meedoen - dan wordt het netwerk sterker, de opinies breder, de ideeënrijkdom dieper, het commentariaat diverser... Kortom, het geheel, dat min of meer spontaan, gedecentralizeerd kan ontstaan, wordt inspirerender.

En dus is het heel goed mogelijk toepassingen van blogs te bedenken, die helemaal niet nu al af te rekenen hebben met de afnemende meeropbrengsten van de standaard zero-sum competities. Het is heel goed mogelijk dat de blogosfeer nog op zodanige schaal in zijn kinderschoenen staat, dat het effect van toenemende meeropbrengsten nog helemaal niet waarneembaar is - zodat alles wat nu verschijnt een hoop gepruts in de marge is. En dat wordt vervolgens verward met "de essentie" van de blogosfeer, en de volgende stap is dat het hele zootje "dépassé" wordt verklaard.

En misschien, wie weet, zullen we daar ooit aan terugdenken, zoals we nu terugdenken aan de toenmalige inschatting, door zeer geleerde specialisten, dat de totale markt voor computers nooit uit meer dan enkele exemplaren kon bestaan.

************

UPDATE: Ik zie dat ik niet de eerste was om op het idee te komen dat de kritieken zich op nogal beperkte aspecten van het blogverhaal hebben geconcentreerd:

http://www.smetty.be/2006/02/25/bang-voor-de-bloggers
http://lvb.net/item/2411

Geen opmerkingen: