In de tijden voor Galileï (de man die rond 1630 door de Inquisitie verplicht werd te verklaren dat de aarde het centrum van het universum is) was ware kennis het vermogen over zoveel mogelijk onderwerpen te weten wat de antieke auteurs, en/of de religieuze autoriteiten daarover te zeggen hadden.
Maar later veranderde dat sterk, en verschoof de aandacht naar wat we logisch-mathematisch kunnen beredeneren, alsook wat we kunnen waarnemen. En als we dat zo netjes opdelen in “voor” en “na” Galileï, dan is dat omdat die met deze verandering één en ander te maken had. Als voorbeeld daarvan vertelt het schitterende boek Blind Watchers of the Sky (1996) van Rocky Kolb de volgende anecdote.
Volgens “de Ouden” kookten de Babyloniërs hun eieren, door ze in slingers door de lucht te laten suizen, tot ze door de warmte (van de wrijving, veronderstel ik?) gaar werden. En dus, zo nam de “invloedrijke Jezuïet” Grassi aan, was dat waar.
Maar dat was niet de aanpak van Galileï. De aanpak van Galileï was wel een experiment uit te voeren. Niet het feit dat de antieke autoriteiten iets hadden beweerd gaf voor hem de doorslag; wel het feitelijk gedrag van eieren die in slingers door de lucht suizen.
In de volgende stap toonde Galileï zich iemand die een waardig deelnemer van de typische usenet- en blogdiscussies zou geweest zijn. De geachte tegenstander meende dus dat de eieren gekookt werden omdat Babyloniërs ze door de lucht slingerden? Wel, liet Galileï weten, we kunnen bijna alle onderdelen van de proef nadoen. We hebben eieren, we hebben slingers, we hebben armen om te slingeren, zo gezegd, zo gedaan, en zie me nu, de eieren raakten maar niet gekookt.
Dus, concludeerde Galileï, aangezien we op onberispelijke autoriteit hebben dat de Babyloniërs hun eieren wel op die manier gekookt kregen, en aangezien we weten, omdat we het kunnen zien, dat het niet aan de slingers, of de wrijving van de lucht lag, lag het noodzakelijkerwijs aan de Babyloniërs zelf! Het al dan niet Babyloniër zijn was wat maakte of door de lucht geslingerde eieren wel of niet gekookt raakten!
Volgens Kolb was het in grote mate dit soort publiek sarcasme dat Galileï voor de Inquisitie bracht. Het weze een waarschuwing voor de beruchte sarcasten van usenet.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten