maandag 20 februari 2006

Wéér die Samengestelde Interest...

Luc Van Braekel doet op http://lvb.net/item/2123#17953 verslag van zijn deelname aan een project waarbij je verre voorouders (zij het enkel in mannelijke OF vrouwelijke lijn) worden opgespoord. Temidden van de vele aspecten van dit onderwerp die mij, om heel eerlijk te zijn, meestal ver te boven gaan, trok het volgende mijn aandacht. De bevolking van Europa is nu 300 mio (waarvan, neem ik aan, ettelijke tientallen miljoenen moeten verdoemd zijn tot het eeuwige vuur). Maar 10,000 jaar geleden was die bevolking 60,000: in die tijd was het nog niet zo'n aanschuiven aan de hellepoort. Voor elke nieuwe verdoemde van toen staan er (aangenomen dat de proportie ruwweg dezelfde blijft) vandaag 5,000 vol afgrijzen naar de potten kokende olie te staren.

Die toename, stelt het artikel, zou practisch geheel aan bevolkingsaangroei te danken zijn. En dat brengt een stukje logica waar dit blog het eerder over gehad heeft onder de aandacht: Samengestelde Interest. Namelijk, de formule (X tot de macht 10,000 = 5,000) geeft ons de gemiddelde Europese bevolkingsaangroei gedurende de laatste 10,000 jaar. Aangezien iedereen onmiddellijk beseft: X = 1.00085 (en oneffen), kunnen we meteen checken.

1 stelt in dat getal de toenmalige bevolking voor, die, als we vermenigvuldigen met de werkelijke bevolking van 60,000 als antwoord inderdaad 60,000 geeft. Dat gaat zo met het getal één, het is voor dit soort dingen een nogal eigenaardig, maar simpel getal.

0.00085 stelt de jaarlijkse gemiddelde groei voor. Dus, als één persoon na één jaar 1.00085 mensen voorstelt, en na 2 jaar 1.0017, dan ziet dat er op zich een beetje abstract uit. Maar vermenigvuldigd met 60,000 inwoners leren we dat die na 1 jaar met ca. 60,050 waren, en na 2 jaar met een goeie 60,100. En als iemand op dit punt nauwelijks gelooft dat we aan dit tempo bij 300 mio Europeanen uitkomen, dan leest die dit nog kortlevende blog nog niet lang genoeg: Samengestelde Interest; "zie hoger".

Maar een jaarlijkse gemiddelde groei van 0.00085, dat is een tempo waar de gletsjers voor zouden geeuwen. Dat haalt nauwelijks of niet de groei van een hedendaags industrieland waarover we zulke paniekverhalen horen. Als we sommige berichten mogen geloven, dan zou Europa de laatste tienduizend jaar gegroeid zijn aan een gemiddeld tempo waarbij beschaving onmogelijk is.

Waarschijnlijker is dan ook dat achter de gemiddelde groei een patroon van doorheen de millennia heel sterk verschillende groeicijfers schuilgaat. Dus, er zijn periodes geweest waarin de groei, bijvoorbeeld, tegen de 3% zal geweest zijn. We weten (als we tenminste het artikel geloven) dat dat soort groei gevolgd moet zijn door periodes van veel lagere, of zelfs negatieve groei: het gemiddelde is immers slechts 0.00085, of 0.085%, en geen 3.00%. En dat kan kloppen, want bij (minder dan) 3% verdubbelt de bevolking elke 25 jaar, dus 100 => 200=> 400 enzovoort: zie de post over "Samengestelde Interest". Het punt waarop dat soort groei gewoon niet vol te houden is, is dan al snel bereikt.

En dus krijgen we een vermoedelijk patroon van groei - crash - groei - crash tegen een ritme van hoogstens een paar eeuwen. En er gaan 100 eeuwen in 10,000 jaar. Alleen al tussen het jaar 1,000 en nu (Europa's bloeiperiode) hebben we de crisissen van de 14de en de 17de eeuw. En als het aan dat tempo vandaag crisis had moeten zijn, maar daar in werkelijkheid niet verder vandaan kon zijn, dan danken we dat aan... aan... uimmm... in ieder geval, aan iets dat er al die millennia nog niet was, en nu blijkbaar ineens wel.

Geen opmerkingen: