Er is de laatste tijd één en ander te doen rond het feit dat racisme in België in het strafwetboek is terechtgekomen. De bijhorende slogan is “racisme is geen mening, racisme is een misdrijf”. In het bijzonder krijgshaftig rechts zit zwaar op zijn paard. En vermits dit een heel complexe aangelegenheid is, hebben ze minstens een punt. Even kijken: wat voor onderwerpen kan ik zoal bedenken waar vrije meningsuiting erg belangrijk is geweest, zodat het feit dat het ooit zwaar is bevochten iets is om trots op te zijn?
Ha! Ik heb het! Godsdienstvrijheid! Beeld je in dat de partij die de volgende verkiezing wint ook nog goede vriendjes is met de paus, en dat die er in slaagt door het parlement te vijzen “atheïsme is geen mening, atheïsme is een misdrijf”! Ik denk dat mijn voorbeeld illustreert dat beide kampen, “links” en “rechts” meteen akkoord zijn dat dezelfde slogan, toegepast op “atheïsme” in plaats van “racisme” onaanvaardbaar zou zijn. Links zou dat onaanvaardbaar vinden, denk ik, gezien de vele pogingen die ze hebben gedaan om alles wat met paters en nonnen in verband staat te discrediteren, en rechts zou onmiddellijk de vergelijking maken met de protesten tegen de Mohammedcartoons, en opmerken hoe middeleeuws de bijhorende protesten zijn. Maar wacht! In dit geval hoeft rechts die vergelijking niet eens te maken, want rechts klaagt de slogan ook zonder die vergelijking aan.
Dus: het is niet zo simpel, en ze hebben minstens een punt. Maar de vraag is: zijn ze aan de rechterzijde erg consequent? We hebben al: “atheïsme” is geen mening maar een misdrijf” kan niet, en we hebben “racisme is geen mening maar een misdrijf” gaat ook te ver. Maar weet je wat ik nog maar pas gelezen heb? Eén of andere conservatieve organizatie in de VS had de gewoonte om van een hele hoop beroemde films gekuiste versies te maken. Geweldscènes en blote prentjes gingen er uit. En dus is het niet moeilijk de consequentheid van het rechtse denken even op de proef te stellen.
Meer bloot op tv! En vroeger op de avond! Mohammedca- uim, nee, ik bedoel: "blote scènes zijn geen misdrijf, maar een meningsuiting"! En meer geweldscènes! Ik wil meer van die films zoals “Heat” zien, waarin een (laten we eerlijk zijn) belachelijke gangsterfiguur als een soort “idealist” en “professional” wordt voorgesteld ("this is what I do”), en dus doet hij het “goed”, en dus wandelt hij banken en consoorten binnen met een khalashnikov, en natuurlijk vallen er wel eens slachtoffers, maar wat wil je, “this is what I do”. En wanneer op het einde hij die met de kogel omgaat vervolgens ook door de kogel vergaat, dan is dat alleen maar een waardig en dramatisch einde van een krijghaftig leven, en de politieman drukt hem in de sterfscène nog de hand ook. (Geld - te - rug - geld - te - rug!)
Welnu, dat soort films is beslist geen misdrijf, dat is een meningsuiting. En dus moeten we dat soort uitingen van meningen verdedigen, tegen elke poging in om ze minder te produceren, of op beperkte tijdstippen uit te zenden, of wat dan ook! Want je weet hoe dat gaat: vandaag proberen ze blote foto’s te beperken, en morgen mag je al geen racistische klap meer uitslaan.
9 opmerkingen:
De productie van die gekuiste films was geen staatsinitiatief, maar een privé-initiatief, en die gekuiste films waren vermoedelijk niet bedoeld om ze aan andersdenkenden op te dringen, maar om ze in kringen van gelijkgezinden te verspreiden.
De vergelijking gaat dus niet op. Er is mijns inziens niets op tegen dat privé-organisaties gekuiste versies van wat dan ook produceren.
Terzijde: het argument om extreem-rechts van staatswege te bestrijden is dat de burgerrechten geen aanleiding mogen geven tot de uitholling van die burgerrechten.
Popper zou ook ooit zoiets geschreven hebben.
Stel dat Vlaams Belang inderdaad een perfide strategie voert: ze doen zich, netjes in maatpak gehuld, voor als salonfähige democraten, maar eens aan de macht schaffen ze het parlement af en voeren ze de dictatuur in. Stel.
Dan vind ik de volgende vraag interessant: welke strategie is de beste (biedt de beste balans tussen effectiviteit en de 'preventieve' uitholling van de burgerrechten):
1) de in tempore non suspecto beteugeling van opiniemisdrijven en de juridische aanpak van een politieke partij, zoals in België
2) een grondwettelijke clausule die bepaalt dat het leger in uitzonderlijke situaties mag optreden om de democratie te herstellen, zoals in Turkije. Zoals je wellicht weet is het Turkse leger een soort waakhond van de erfenis van Ataturk. Hoe spaarzaam het leger optreedt met die macht, blijkt uit het feit dat er nu een regering van islamisten aan de macht is, en dat het leger nog geen vinger heeft uitgestoken, omdat die islamisten zich netjes aan de grondwet houden en de democratie niet bedreigen. Maar de dag dat een islamistische regering de sharia invoert in Turkije, mag je er van op aan dat er tanks door de straten zullen rollen.
Eerlijk gezegd: tien jaar geleden vond ik dat Turkije omwille van die waakhondfunctie van het leger slechts een schijndemocratie was. Vandaag vind ik dat hun oplossing wellicht te verkiezen valt boven de onze, die onder het mom van de bescherming tegen "ondemocratische" partijen allerlei rare toestanden doet ontstaan.
Voor alle duidelijkheid, en voor wie niet vertrouwd is met de Turkse situatie: er zouden tanks door de straten rollen om de regering die de democratie of de rechtsstaat heeft afgeschaft, af te zetten.
Mij ging de vergelijking ook niet zozeer over het "van staatsewege", maar over de onderliggende gedachten. Van (extreem) links weten we dat ze vurig hebben gepleit voor alle soorten van vrijheid, Seksuele Revolutie, mogen lachen met de kerk, met alle autoriteit, met economische activiteit, enzovoort. Ales in naam van de meest onberispelijke ideeën! En geef ze één ding dat niet in hun kraam te pas komt, en het draait om als een blad aan een boom. Oh, en van blad gesproken, ze kruipen inderdaad weg achter een vijgebad. Ineens *noemen* ze het niet meer een kwestie van "mening"; ze *noemen* het een "misdrijf, en wie het *wil* geloven, die *zal* het geloven.
Mijn vraag is: is de toestand bij rechts zo heel veel beter? ze roepen immers ook de hele tijd om vrijheid? Is het erg moeilijk om onderwerpen te vinden waarbij ze omdraaien als een blad aan een boom? Heb ik het mis wanneer ik vermoed dat ze "meer bloot" en "meer geweld"; bijvoorbeeld op tv; bijvoorbeeld in videospelletjes, zouden willen verbieden?
Mijn indruk is dat ze geen van beiden erg indrukwekkend zijn. Eigenlijk willen ze à la carte kunnen doen wat hun goed uitkomt, en daar smeren ze hoogstens een dun laagje vernis over ("het is geen mening, het is een misdrijf"). Mijn indruk is dat het aan de rechterkant niet veel beter is. Misschien heb ik het mis. Misschien heeft aan de rechterkant een zeer klein percentage voldoende problemen met films als "Heat" om er (al dan niet van staatswege) tegen te willen optreden. Vrijheid, ja, maar alleen voor de dingen die ons goed uitkomen.
Overigens, het siert je dat je in staat was van mening te veranderen over een onderwerp als de Turkse tanks, waar ikzelf nog lang niet zo ver ben. Maar waar "krijgshaftig rechts" je wellicht zal uitschelden voor "regelneef" (nu je tenminste durft in overweging nemen dat publieke maatregelen een goed idee zouden kunnen zijn), is het bij mij meer een geval van "daar zouden we eerst toch nog eens héél goed moeten voer nadenken".
En "nadenken" is nu eenmaal iets heel anders dan "bij dogma uitsluiten" en/of "bij dogma opleggen".
Ja, het lijkt er inderdaad op dat er steeds minder mensen zijn die de vrije meningsuiting verdedigen. En dan heb ik het niet enkel over de formele wettelijke verdediging er van, maar over het achterliggend idee. Een jaar of zo, misschien twee geleden was er in de V.S. een oproep tot een boycot van alle boekenwinkels die een bepaald boek verkochten. Nu kan je inderdaad zeggen, dat dat geen censuur van de overheid is, en dat zo'n oproep hoort tot de vrijheid van meningsuiting van die mensen.
En dat klopt natuurlijk, maar langs de andere kant is het toch maar een poging om iemand te muilkorven enkel omdat hij met ideeën komt die je niet aanstaan. Iemand die doordrongen is van de geest van de vrije meningsuiting, die staat niet achter
zo'n boycot.
Gelezen op http://breedband.telenet.be/ondernemen/actueel/rechter_verbiedt_wegknippen_van_naakt_in_films
Rechter verbiedt wegknippen van naakt in films
12-07-2006
Het bedrijf CleanFlicks verdient zijn geld door voor de godvrezende medemens scheldwoorden en naakt uit films weg te knippen. Een Amerikaanse rechtbank heeft dit nu illegaal verklaard.
Toen een aantal regisseurs en andere medewerkers uit de filmindustrie lucht kregen van de activiteiten van ClearFlicks, reageerden ze furieus. Ze vonden dat de artistieke integriteit van de films op deze manier werd ondermijnd. CleanFlicks wees echter op de grote vraag naar hun opgekuiste versies, en ging gewoon door met zijn activiteiten. Een rechtszaak kon natuurlijk niet uitblijven.
Daarin is het nu tot een uitspraak gekomen. CleanFlicks en vergelijkbare bedrijven als CleanFilms en Family Flix USA, hebben van rechter Richard Matsch vijf dagen de tijd gekregen om hun gekuiste schijfjes en videobanden aan de filmmaatschappijen te overhandigen voor vernietiging.
De rechter stelde dat het aan de filmmakers is te bepalen welk publiek ze willen bereiken, en niet aan derden. Wie de creatie niet wil zien, moet er simpelweg niet naar kijken.
De beklaagden hebben het recht in beroep te gaan. Eén ervan, FamilyFlix, heeft zijn activiteiten al gestaakt.
Bron: ZDNet
Meer over dat Popper-standpunt:
http://www.brusselsjournal.com/node/1213
(The Open Society and Its Enemies, I, 7)
Wat de gekuiste films betreft lijkt me dat een vreemde beslissing, ik dacht dat "first sale" in Amerika nog steeds primeerde over meer "Europese" "morele" rechten. De lokale hoven van beroep zullen daar misschien ook nog iets over willen zeggen.
Een reactie posten