Een tijdje geleden schreef ik hoe ik vond dat de studie van de geschiedenis (1) veel interessanter zou zijn, als we niet de jaartallen als kapstok gebruikten voor het verhaal, maar wel het verhaal als kapstok voor de jaartallen. Als voorbeeld herinnerde ik er aan hoe je grote delen van de antieke geschiedenis kan vertellen als "de Romeinen" die aan het bakeleien zijn met "de Perzen", niet zelden omdat "de Romeinen" een groot leger naar het Tweestromenland sturen, waar ze zich vaker wel dan niet laten afslachten.
En zo bekeken kan je tot op de dag van vandaag de erfgenamen van de Romeinen, compleet met een Keizer, een senaat, en een herkenbare erfgenaam van het Romeins Recht, bezig zien terwijl ze in het aloude Mesopotamië de moderne erfgenamen van de Perzen confronteren. Voorlopig lijken ze nog niet toe aan het soort resultaten die ons aan "Alexander" doen terugdenken. Maar hoe het ook zij, het punt is dat iemand die in één schooljaar een aantal jaartallen over de Perzen moet van buiten leren, en in een ander jaar hetzelfde voor de Romeinen, wel eens de essentie zou kunnen missen. Die essentie is dat de Perzen in, pakweg, het jaar 500 BC een machtig wereldrijk waren, en de Romeinen een verzamelingetje nederzettingen, onder de knoet van de superieure beschaving van de Etrusken. En dus, sugeereerde ik enkele weken geleden, kon je je afvragen hoe twee rivalen die het (met een beetje duwen en trekken, weliswaar) gedurende millennia zouden uitvechten, met zulk een verschillend uitgangspunt aan de start konden verschijnen. Het lijkt er op dat de Perzen zich intussen ergens in hadden verslikt, misschien?
Dan is nu het moment aangebroken om terug te denken aan het postje over de slag bij Marathon (2)! Je mag er donder op zeggen dat de Perzen zich daar serieus verslikt hebben. Grieken: 1 - Perzen: 0, een doelpunt van Miltiades. Klinkt het ineens niet heel interessant als ik er aan toevoeg dat die slag plaatsvond in het jaar 490 voor Christus? In 500, dus, verschijnen Romeinen en Perzen met een heel verschillend uitgangspunt aan de meet; in 490 incasseren de Perzen een pandoering van jewelste van de Grieken, en we zitten duidelijk op het goede spoor.
Maar toch zijn we nog bepaald niet aan de nieuwe patatjes. Want alle heroiek van de wereld kan niet verhinderen dat de Perzen op hun beurt, in 480 BC, bij de Thermopylen (3) een klinkende overwinning boeken, waarmee de weg naar het Griekse vasteland wijd open ligt. Grieken: 1 - Perzen: 1, een onverwachte lob door Xerxes. Dus het zou fijn zijn te kunnen vertellen dat ze vervolgens alweer een pandoering kregen van de gevreesde Griekse phalanxen. Maar de harde waarheid is, eenmaal de nauwe passen waren uitgeput, dat de phalanxen geen partij waren voor de gespecializeerde troepen van de Perzen, laat staan voor dat soort overmacht. Het droevige einde van dat verhaal is dat de Atheners hun stad moeten opgeven, en dat de Perzen er binnenvallen, en de onderste steen bovenhalen. Grieken: 1 - Perzen: 2, tot vandaag denken sommigen overigens dat het een own goal betrof.
Maar het mag gezegd dat de Grieken van die tijd niet bepaald uit zagemeel waren gesneden. Al wat ze nog hadden was het lachwekkende stukje territorium van de Peloponnesos. Daar zaten weliswaar nog een paar belangrijke steden, maar die trokken niet eens allemaal aan hetzelfde zeel. Met name wat de belangrijke stad Argos precies bezielde zullen we hier verder maar met de mantel der liefde bedekt laten – hoewel we ook wel eens lezen dat ze nog tezeer verzwakt waren van een confrontatie met de Spartanen, een generatie of zo geleden. De Grieken hadden evenwel nog een paar andere steden, die wel ferm in het anti-Perzische kamp zaten. Een klein maar niet onbelangrijk detail: één van die steden was Sparta. Ook het feit dat Korinthe nog op de kaart stond zal geholpen hebben. En Athene, de stad, mocht dan jammelijk niet meer op de kaart staan, maar dank zij de Spartanen (wéér die Thermopylen) waren de Atheners zelf er wel nog. En nog zo'n klein maar niet onbelangrijk detail, ze waren niet erg te spreken over de vernieling door de Perzen van hun stad, en ze hadden hun vloot nog.
En daarmee fluit de arbiter rust! Grieken: 1 - Perzen: 2, en de Perzen geven de aftrap en topscorer Xerxes stormt naar voor en verschijnt alweer in vol ornaat voor het Griekse doel...
Maar laat me van de rust gebruik maken om even te recapituleren. In het jaar 500 voor Christus zou je nauwelijks gedacht hebben dat een letterlijk eeuwen durende rivaliteit op het punt stond uit te breken tussen de Romeinen en de Perzen. In 500 voor Christus waren de Perzen een wereldrijk, gevreesd door de uithoeken van Eurazië en Afrika, en de Romeinen waren een niet eens onafhankelijk stadje. Als we daaruit afleiden dat de Perzen zich ergens serieus moeten verslikt hebben, is het erg interessant te weten dat de slag bij Marathon in 490, en de slag om de Thermopylae in 480 plaatsvond. Maar daarmee weten we nog lang niet waar de Perzen zo zijn afgegaan. Het ziet er naar uit dat er na de rust nog een hoop spectakel is geweest. Dat bekijken we dan wel, één van de dagen.
--------------------------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/10/de-studie-van-de-geschiedenis.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/10/marathon.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/10/ga-vreemdeling-de-spartanen-vertellen.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten