Eén van de geluiden uit mijn eigen “rechtse” kamp die me het meest tot wanhoop drijven, zijn slogans als “Hitler was links”. Als dom rechts zoiets uitkraamt – wel, wat hadden we van dom rechts anders verwacht? Maar als luciede rechts dat beweert, dan voel ik die wanhoop toeslaan: moeten we niet eens proberen een beetje serieus te zijn?
Soms zijn de “argumenten” werkelijk ruw, zoals in de volgende url:
http://www.hetvrijevolk.com/?pagina=3603
En daarin lezen we: “Blijkbaar is Steeph ontgaan dat nationaal-socialisme óók socialisme is, en dus gewoon bij zijn eigen linkse kamp hoort.”. En los van dat “intuïtief” inzicht krijgen we ook nog een citaat van Hitler zelf (dat dat punt overigens niet maakt), gevolgd door een citaat uit Hayeks Road to Serfdom (dat dat punt ook niet maakt).
Maar haha! Hayek! Juist de man waar ik de laatste tijd hard over nadenk (1)! Laten we even doen alsof je daar werkelijk steun vindt voor dit “idee”. De schakels gaan dan als volgt: Hitler = collectivisme, collectivisme = socialisme, socialisme = links, ergo, Hitler = links. Omdat je dat haast texto uit The Road to Serfdom kan halen (en dat laatste een steengoed boek is) voilà, logisch waterdicht en inhoudelijk met de groeten van Friedrich.
Laat me echter een voorbeeld geven dat ik in eerste kan rechten heb gezien, in de eerste les logica, van een “waterdicht” syllogisme:
Alle vossen hebben vier poten
Sommige mensen zijn vossen
Ergo, sommige mensen hebben vier poten.
Alle premissen zijn waar, de logica is onberispelijk, en toch zijn er geen mensen met vier poten. En je ziet meteen, de "fout" zit in het feit dat één bepaald woord (vossen) in twee sterk verschillende betekenissen wordt gebruikt (resp. een bepaalde diersoort en "mensen met rood haar").
Op dezelfde manier leert aandachtig lezen in het ingeroepen Road to Serfdom dat logica hierboven het woord "socialisme" op twee sterk verschillende manieren gebruikt. Laten we dat even bekijken.
Een belangrijk onderscheid voor Hayek is "individualisme" vs "collectivisme". Die termen gaan over methodes om bepaalde doelen te bereiken. "Collectivisme" slaat op de filosofie dat de doelen alleen kunnen bereikt worden wanneer een gemeenschap haar inspanningen "planmatig" organizeert, en de waarden en doeleinden van het individu ondergeschikt maakt aan die van de gemeenschap. Individualisme" is dan het tegendeel; de staat moet een instrument zijn dat individuen toelaat hun persoonlijke waarden en doeleinden na te streven.
Nu gebruikt Hayek geregeld het woord "socialisme" als synoniem voor het woord "collectivisme" - wat etymologisch ook verdedigbaar is. Maar tegelijk zien we dat Hayek zich goed bewust is van mogelijke verwarring:
“It may, perhaps, seem unfair to use the term socialism to describe its methods rather than its aims, to use for a particular method a term which for many people stands for an ultimate ideal. It is probably preferable to describe the methods which can be used for a great variety of ends as collectivism and to regard socialism as a species of that genus.” (Hayek, RtS, chapter 3)
Omdat hij vindt dat socialisme uiteindelijk de belangrijkste vorm van collectivisme is, laat hij ze toch maar vaak voorkomen als synoniem. Maar daarmee krijgt "socialisme" een veel bredere betekenis dan in de url hierboven, waar het "de linkerzijde van het politieke spectrum" betekent. Dat zien we heel goed in een citaat waar we Hayek een verband zien leggen tussen “socialisme”, de nazi doctrines, en die politieke linkerzijde, die hij “Marxisme” noemt:
“The doctrines which had guided the ruling elements in Germany for the past generation were not opposed to the socialism in Marxism, but to the liberal elements contained in it, its internationalism and its democracy.” (RtS, chapter 12)
Behalve “socialisme” (hier duidelijk in de zin van de methode; collectivisme, vermits hij de linkerijde met "Marxisme" aanduidt) bevat het Marxisme ook nog “internationalisme” en “democratie”! Dus: het boek dat de url zelf inroept, heeft het over twee verschillende soorten “collectivisme”; hij noemt beide soorten naar hun methode“socialisme”, maar wijst ook op hun verschillen, namelijk het Marxisme - in tegenstelling tot de andere - is “internationaal” (en “democratisch”).
En als we dat met onze eigen ogen zien staan; wat blijft er dan over dan te concluderen dat de andere soort - die zichzelf “nationaal” socialisme noemt, en die Hayek inderdaad aan dat “internationaal socialisme” tegenstelt – ondanks dezelfde naam over een heel andere vleugel van het politieke spectrum gaat?
Maar goed, sommige mensen beweren desnoods dat de wereld plat is. Laten we aannemen dat het te moeilijk is om te begrijpen wat ik hier net probeerde te laten (in)zien. In dat geval is het nog altijd mogelijk om het gewoon te tonen. Immers, Hayek gebruikt zelf de term “socialisme” als iets dat kan voorkomen aan de linker- EN aan de rechterkant. In de zin volgend op het vorige citaat zegt hij dat het “socialisme” onder “democratie” en “internationalisme” niet te realizeren was, zodat “the socialists of the left approached more and more to those of the right”.
Maar als er zowel “socialisten” van “links” als van “rechts" zijn – op basis waarvan gaat die url dan beweren dat “socialisme” ipso facto “links” betekent? En het is niet dat het maar een onzorgvuldigheid was, hier is er nog één:
“What in effect unites the socialists of the Left and the Right is this common hostility to competition and their common desire to replace it by a directed economy.”(p42; RtS hoofdstuk 3)
En daarmee zijn we er stilaan wel. Ik had er al eens eerder opgewezen, in een heel andere context maar over een soortgelijke techniek van de agitprop (2): het is veel gemakkelijker een propagandastunt te lanceren dan het allemaal te weerleggen. Je moet het lezen, je moet het begrijpen: begin er maar eens aan! Maar nu ik het dan toch gedaan heb – zou ik mogen voorstellen dat serieuze mensen ophouden met dat “Hitler was links” gedoe? Want echt waar, het stààt helemaal niet, hoor.
------------------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/01/friedrich-hayek-rechts-maar-toch-goed.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/03/de-assymetrie-in-de-propagandastrijd.html
15 opmerkingen:
Het is natuurlijk een boetade, maar elke filosofie begint met een uitzuivering van termen en dan zijn we gewoonlijk al halfweg. Bij links/rechts is dat extra moeilijk omdat het deels emo-begrippen zijn met een praxis-waarde. Je kan er mee werven op het politieke vlak, dus macht vergaren. En wie macht heeft raakt aan meer vrouwtjes dus de genen gaan hier oprispen.
Het gaat zomaar niet over "zijn en worden" bij Heidegger en Hegel want metafysica is "gratis" en heeft geen onderbuik. Het is weshalve meer dan semantiek. Het gaat om het artificieel reduceren van disonnantie tussen kennisinhouden met de bedoeling te manipuleren (dus meer vrouwtjes pakken). De *waarom* men beweert dat Hitler links was, is daarmee beantwoord. Het loont.
Maar even wijlend bij de waardenvrije semantiek, je vossen-sofisme is niet zo'n goed voorbeeld. "Vossen" in beide proposities worden in semantisch totaal andere betekenissen gebruikt. Bij links/rechts/collectivisme is het meer een pars pro toto, in die zin dat het communisme én het nazisme natuurlijk beide collectivistisch (het volk of de klasse) zijn, maar ze zijn méér. "Collectivisme" is maw een pars pro voor "links".
Je haalt ook even de methoden aan die communisme en nazisme gebruikten, namelijk dwang en anti-individualisme. Tja, als je die methode "links" noemt en elke dictatuur "links", dan zijn we nog een end verder van huis.
VH: je lijkt de regel Collectivisme" is maw een pars pro voor "links" in te roepen. Maar heel het punt is nu juist dat dat ten onrechte gebeurt, op basis van precies dezelfde kermistruc als het vossensofisme. Ik zet het even in dezelfde vorm:
Socialisme is links
Hitler was een (nationaal)socialist
"Ergo" Hitler was links
(Je ziet dat "argument" letterlijk staan op de website waarnaar ik verwijs. Je ziet in de nieuwsgroep be.politics ook minstens vier reacties die - kennelijk zonder het bezwaar uit deze post te bekijken - dat "argument" doodeenvoudig *herhalen*.)
Maar het punt, dus, is juist dat daarmee het woord "socialisme" is misbruikt om via twee *sterk verschillende betekenissen* de gewenste conclusie te creëren. Immers, in de eerste zin heeft het de betekenis van "de linkerzijde van het politieke spectrum". Maar in de tweede zin heeft het de betekenis van "collectivisme".
En dààrvan zegt Friedrich Hayek uitdrukkelijk dat er zowel varianten van "links" als van "rechts" zijn. En in dat geval, natuurlijk, kan je je niet langer beroepen op Hayek om te beweren dat Hitler, wegens zijn collectivistische (door Hayek "socialistische" genoemd) methode links is. En dat is nochtans wat die website deed.
Dan blijft hoogstens over dat je collectivisme maar "links" noemt op een soort eigen initiatief, zonder verder beroep op één of andere grote autoriteit. Dat mag, natuurlijk. Alleen lijkt het er dan verdacht sterk op dat je ook weer vertrekt van dezelfde gewenste "conclusie" (Hitler moet "links" zijn, want anders heeft rechts een probleem) om er de "argumenten" aan aan te passen.
Nu, het mag. Zolang je er niet om begint te schelden zal ik je er niet "dom rechts" om noemen. Ik zal natuurlijk *wel* noteren dat je zeer eigenaardige effecten krijgt, zoals Hitler die nogal politiek correct (maar dan de poconess van de *rechtse* kerk, natuurlijk) "links" blijkt te zijn. Of dat je woorden in een betekenis gaat gebruiken die je *nergens* terugvindt, niet bij het links gespuis, en ook niet bij Friedrich Hayek en Karl Popper - wel integendeel. Maar het *mag* allemaal, hoor, het is allemaal wettelijk toegelaten!
Ik geef nog even mee dat als je werkelijk je begrippenkader zou aanpassen om deze "gewenste conclusie" te creëren, ik de nieuwe flexibiliteit gemakkelijk kan gebruiken om te argumenteren dat Hilter niet zozeer links was, als wel dat Stalin rechts was. Ik vermoed dat dat ook niet de bedoeling zal geweest zijn, maar het is intussen wel zo.
Daarom is mijn voorstel nog steeds: laten de mensen die tegelijk luciede en rechts willen zijn ophouden met dat soort verbale manoeuvres. Laten we Hitler erkennen als een soort variant op rechts waar we liever niet mee geassociëerd worden ("globalizering versus nationalisme"; iets dergelijks...), en laten we dat verschil dan ook heel duidelijk maken. Ik denk dat ik dààr nog wel op terugkom...
'Socialisme is links
Hitler was een (nationaal)socialist
"Ergo" Hitler was links'
Vervang "socialisme/ist" door "collectivisme/ist" en je bent er al een stuk korter bij.
Collectivisme is een (sociaal) wereldbeeld waarbij de collectiviteit primauteit heeft op het individu. Bij het socialisme was de collectiviteit de klasse, bij het nazisme was het het Volk. [KR weet dit natuurlijk maar wellicht niet sommige KR-groepies]
Heb je daarmee ook iets verklaard? Neen, eerder verdonkerd want de term 'collectivistisch' is meer formeel dan inhoudelijk. Hitler richtte een 'partij' op en Lenin ook, dus Hitler was inhoudelijk gelijk aan Lenin. Nee toch?
Een andere formele eigenschap van het nazisme is dat het autoritair is met de leiders-idee, en het communisme zeker niet, want iedereen is welkom bij de revolutionaire volksraden. Op grond daarvan kan je weshalve *ook* stellen dat nazisme en socialisme mekaars tegengestelden zijn. En je staat nog even ver.
Dat Hayek 'socialisme' en 'collectivisme' gelijktstelt neemt ik natuurlijk voetsstoots aan, want ik tenminste, geef toe Hayek *niet* te hebben gelezen.
Over naar de Praxis. Het was natuurlijk een lepe truuk van dhr. Schicklgruber om zijn gedachtengoed 'nationaal-socialisme' te noemen, omdat hij daarmee een deel van het krediet wegzoog die zijn opponenten bij het naoorlogs Duits miserabel proletariaat had vergaard. De DDR was ook niet zo 'democratisch' (in onze formele betekenis) ondanks haar naam. De beoogde transfer van goodwill is natuurlijk heel goedkoop maar niet minder effectief, en daar gaat het om.
Truuks van de foor werken natuurlijk, net zoals slechte reclame en spam.
Eigenlijk is het het omgekeerde van de reductio ad Hilterum, namelijk de reductio ad Stalinum. Associeer je tegenstander met een algemeen aanvaard "slecht" iets, zelfs op grond van formele gelijkenissen, en hij moet opboksen tegen een extra drempel. Heet zoiets tegenwoordig niet 'populisme'? Je ziet iets dergelijks bij de islamofoben (ik pleit schuldig) wanneer ze Mohammed een 'pedofiel' noemen.
Je ziet het ook wanneer voorstanders van Vlaamse onafhankelijkheid "flaminganten = collaborateurs = fascisten" worden genoemd. Begin maar eens sec voor te rekenen hoe "de" transfers een loden last zijn op de Vlaamse economie, als je eerst nog eens moet gaan uitleggen dat je opa eigenlijk in het verzet zat.
Dergelijke uitspraken, en ook Hitler was "links" hebben natuurlijk geen exactheids-ambitie maar zijn propaganda-wapens. Ze hebben praxis waarde, daarom is het agitprop. Als je dergelijke eenlijners (terecht) op hun juistheid begint te analyseren heeft de massa met een attentiespan van één slogan natuurlijk al lang afgehaakt.
Daarom heeft geenstijl.nl natuurlijk meer lezers dan speelsmaarserieus.
Wel, ik kan natuurlijk *wel* de zin "socialisme is links" vervangen door "collectivisme is links", maar dan zit ik er *niet* een stuk korter bij. Ik zit dan namelijk nog steeds precies even fout, en om precies dezelfde reden.
Immers, de vereenzelviging van de termen "socialisme" en "collectivisme" is nu juist de oorzaak van het probleem. Zolang je die twee vereenzelvigt EN goed voor ogen houdt dat "socialisme" nu *niet* langer "de linkerkant van het politiek spectrum" betekent kan je de termen laten samenvallen: dat is wat Hayek (vaak) doet. Maar als je het woord socialisme toch met "links" blijft associëren, dan zit je weer in wat je zelf ook de agitprop noemt.
En ja, als je minder lezers hebt omdat je bepaalde realiteiten naar boven wil halen: dan moet dat maar.
Er is alvast één ding min of meer bewezen mbt Marx' "leer" en dat is dat de praxis bewustmakend werkt.
Zonder de praxis van een aangenaam dinertje tijdens de Mechelse Gesprekken waren sommige pinken (mv.) op sommige naden gebleven. Misère de l'Internet.
Bedankt voor de bewustmakende avond ;-)
Vragen als "was Hitler links" zijn weinig zinvol. Ten eerste moet je inderdaad definieren wat "links" is, en voor je het weet kom je in een oneindige regressie terecht, omdat de termen die in de definitie worden gebruikt ook moeten worden gedefinieerd. De ene term dan maar vervangen door de andere is ook geen oplossing. Met logische redeneringen kom je er niet. De enige vruchtbare methode volgens mij is een historische analyse: kijk naar de feiten. En vetrek daarbij niet vanuit vragen naar "essenties". Veel interessanter zijn vragen als: in hoeverre was Hitler een socialist? Kan een socialist ook een nationalist/racist zijn en omgekeerd? Is "nationaal-socialisme" uberhaubt mogelijk? Behoort het nazisme tot dezelfde familie als communisme en sociaal-democratie, en waarom? Als uit historische feiten blijkt dat de nazi's de eerste moderne welvaarststaat hebben uitgebouwd in Europa, in welke mate maakt dat van hen socialisten?
Ivan: op een bepaald moment moet je aan bepaalde woorden bepaalde betekenissen toekennen - en je daaraan houden op gevaar in betekenisloze en/of propagandagestuurde discussies terecht te komen.
De woorden waar we het over hebben zijn "socialisme" en "links". In de huidige spreektaal vallen die twee in sterke mate samen. En omdat je zelf ook al zegt dat je met definiëren in een oneindige regressie terecht komt (ik schreef het zelf al in de post volgend op deze) houd ik me daar maar niet teveel mee bezig.
Waar ik wel wil tegen verzetten zijn mensen die op basis van *oude* betekenissen proberen een gelijk te creëren dat er doodeenvoudig niet is. De oude betekenis waar ik het over heb is "collectivisme" dat destijds inwisselbaar was tegen "socialisme": precies zoals uitgelegd door Friedrich Hayek.
Dus, "in hoeverre was Hitler een socialist?". Wel, in de mate dat het woord "collectivisme" betekent: heel erg. In de mate dat het woord "links" betekent: nauwelijks. Tenzij, natuurlijk, je alweer mist gaat spuien door deze keer aan het woord "links" te gaan trekken en sleuren.
Het zou allemaal veel duidelijker geweest zijn, en veel minder vatbaar voor de propagandisten (in casu van rechts) indien er van bij het begin was gesproken van "nationaal-collectivisme" en "internationaal collectivisme" (ipv "socialisme"). Dat zou veel duidelijker gemaakt hebben dat je aan de ene kant globalisten had die evenwel de falende methode van de planeconomie uitprobeerden, en aan de andere kant xenofoben die dezelfde methoden wilden gebruiken.
Behalve de as "parochialisme versus globalisme" zou je ook de as "universalisme versus xenofobie" in de terminologie terugvinden, en het zou veel duidelijker geweest zijn dat de eerste soort een "collectivisme van links" was en de andere een "collectivisme van rechts" (de aanhalingstekens verwijzen naar de terminologie van Friedrich Hayek).
Maar goed, halfweg de twintigste eeuw gebruikten ze dus het woord "socialisme" en wij zitten ermee. Het is opvallend hoeveel mensen willen proberen daarachter weg te kruipen om Hitler maar snel "links" te noemen. Opvallend en eigenlijk ook wel een beetje pathetisch, vind ik.
Volgens prof. Carl Devos is "links" hetzelfde als "collectivisme" (als je dat laatste beschouwt als de manier waarop de overheid omgaat met de economie).
Laat me hier nog wat kritiek geven op jouw stukje en over jouw commentaren: je zegt zelf niet wat JIJ verstaat onder "links", "collectivisme" en "socialisme", maar je zit hier wel superarrogant anderen dom te noemen en te bekritiseren.
Ik heb zelf Hitler "links" genoemd, maar ik moet aardig walgen van het toontje waarop Mister Perfect hier weer eens de etiketten "dom", "demagogisch" en "pathetisch" uitdeelt. Maar niet eens zelf je nek uitsteken om de begrippen links, collectivistisch en socialistisch in te vullen.
Much ado about nothing, en verder: bweurk.
"zonder verder beroep op één of andere grote autoriteit"
Ja, en als er hier één of andere pipo wel een autoriteit zou inroepen, dan zou Koen er wel weer iets op vinden en zeggen dat dom rechts niet in staat is om zelf na te denken en altijd naar autoriteiten grijpt.
Dit blogartikel stinkt. Heel erg.
Mijn opinie over de vraag "was Hitler links" kan je lezen op http://lvb.net/item/1128 .
Luc: op de grote concentratie emo-talk zal ik reageren met de uitnodiging om eens na te checken hoe jij daar doorgaans zelf op reageert.
De mogelijkheid dat ik *te weinig* heb geprobeerd om begrippen als "links" te definiëren heb ik in het stuk onmiddellijk volgend op dit toegegeven, als reactie op commentaren zowel hier als IRL. Er staat ook een heel preciese reden bij *waarom* ik daar niet veel werk van gemaakt heb, *en* er staat bij dat ik er nog hoop op terug te komen. Dat wil zeggen, dit moeilijke onderwerp is iets waarover ik nog loop na te denken.
(Waarvoor mijn excuses.)
Tenslotte herinner ik me dat je zelf eens een artikel hebt geschreven over het "was Hitler links" verhaal. Corrigeer me als ik het mis heb, maar volgens mij schreef jij toen dat je eerder verbaasd was over de omschrijving van Hitler als "links". Je schreef ook dat je het wel goed vond dat er op gewezen werd dat Hitler een collectivist was.
Rest mij er op te wijzen dat onberispelijke liberale filosofen als Friedrich Hayek heel duidelijk zeggen dat er collectivismen van links EN van rechts bestaan. Als ik die filosofie overneem kan ik zeggen dat het feit dat iemand een collectivist was niet bewijst dat hij links was. Ik denk niet dat ik daar iets verkeerds mee zeg.
Beste groeten,
Mister perfect
Het nazisme was een hybride beweging: nationalistisch én socialistisch. Een extreme vorm van nationalisme dan nog wel: zuiver racisme. Tegenwoordig wordt het eerste als "rechts" geklasseerd en het tweede als "links". (Oorspronkelijk waren ook anti-etatistische liberalen "links", maar nu niet meer, alhoewel dat sommigen zich "left-libertarian" noemen. De reden waarom weinig liberalen/libertariërs zich nog als links zien is omdat het socialisme meer en meer in etatistische beweging is geëvolueerd - Proudhon was een anarchist, de sociaal-democraten allesbehalve).
Dat is de reden waarom het zinloos is om Hitler links te noemen : die term is veel te vaag en heeft te veel dimensies.
Goed. Definieer links dan als collectivist. En in die zin was Hitler de collectivist bij uitstek want zowel nationalisme/racisme als socialisme zijn twee collecivistische denksystemen (natie/volk/ras versus klassen). En het nazisme had kenmerken van allebei. Wat het socialisme betreft, lees dit boek: http://www.highbeam.com/doc/1P3-1332135831.html. Hitler's benificiaries: dat waren de Duitse arbeiders. Het verschil met hun behandeling door de Duitse aristocraten onder WOI is frappant. Dus nazisme was én nationalistisch en voor een groot stuk socialistisch, allebei collectivistisch.
Was Hitler links dan? Ja als je links gelijk stelt met collectivisme. In het andere geval kom je terug bij het uitgangspunt: nazisme als een hybride beweging. Je definitie bepaalt dus het resultaat.
Ivan: Het is zeker waar dat de definitie het resultaat bepaalt. Maar als er nu één ding is waar ik in deze post tevreden over ben, is het dat ik heb getoond dat er zeer weinig reden is om "collectivisme" per definitie te laten samenvallen met "links".
Tot nu toe heb ik maar twee varianten gezien - mochten er andere zijn die meer overtuigend zijn: laat het weten. Maar de twee die ik gezien heb:
(a) het wordt gewoon *beweerd* (en desnoods herhaald), OF
(b) er staat een vage (want onterechte, zoals ik heb laten zien: er zijn zowel "socialismen" - lees: "collectivismen" - van links als van rechts) verwijzing naar Friedrich Hayek...
Die twee, dus, zijn niet overtuigend. Dat neemt niet weg dat er redenen *zouden kunnen* zijn om Hitler "links" te noemen, maar die redenen moeten dan wel nog altijd gegeven worden.
En dus ben ik het niet erg eens met je "het was nationalistisch EN socialistisch" (en daarom links), omdat "socialistisch" hier weer in de zin van "collectivistisch" wordt gebruikt. En dààrmee is het nog niet "links". Maar als "collectivisme" neutraal is tegenover de tegenstelling "links-rechts" - welke andere redenen zijn er dan nog om Hitler "links" te noemen?
Wie Hitler's aanpak op de economie en staat onderwerpt aan wat studie kan toch niet anders dan concluderen dat hij links was? Zelfs sociaal gezien vind ik de uitleg van "xenofobisch" is dus extreem-rechts uit de lucht gegrepen. Puur liberalisme staat voor extreem individualisme, dus waar ieder voor zich dient in te staan zonder steun van de groep. Dit staat in schril contract met "een gemeenschap" die "1 ander volk" uitsluit en zelfs uitroeit. Hitler heeft de joden uit willen roeien wegens hun aandeel in de economie welk volgens hem het werk van de Duitser afnam maar vooral omdat hij een paar vijzen kwijt was en daardoor niet kon verwerken hoe hij in zijn jeugd door bepaalde arrogante joden zelf werd uitgesloten van bvb kunstlessen e.d. Dus voortaan kunnen we dan elk individu welk uit haat jegens iets wat iemand hem ooit aandeed, die persoon afmaakt, extreem rechts noemen?? Wat kort door de bocht, niet?
Goed gezien, Anoniem.
En waarom stelt links racistisch en xenofoob gelijk aan "rechts" ?
Omdat Hitler de voorbeeld racist was, en links ervan uitgaat dat hij rechts was.
Een zuivere cirkelredenering.
Een reactie posten