Theologie in "Anathem"

Ergens in Anathem (1) ontmoet de held een kleine geloofsgemeenschap (die hem alles bij elkaar welwillend bejegent), en die er de volgende theologie op nahoudt. Een moordenaar die ijskoud het Onschuldig Slachtoffer ombrengt (en natuurlijk is dat slachtoffer in een theologie door en voor het mannetje van de soort een aantrekkelijk vrouwtje op geslachtsrijpe leeftijd. Laten we nu maar niet doen alsof onze literatuur niet ook belangstelling heeft voor een moeder die onder een kruis staat te treuren om haar vermoorde zoon) wordt gevat, bekent, en wordt veroordeeld. De Rechter vraagt de Veroordeelde waarom hij de verdiende doodstraf niet meteen zou voltrekken: probeer dààr maar eens zelf een antwoord op te verzinnen!

De Veroordeelde antwoordt als volgt. Elke denkend wezen, zelfs als die een Onschuldige vermoordt, ligt aan de oorsprong van een heel uniek stel werelden en levens, even reëel voor de betrokken personages als de wereld van de Rechter, de Veroordeelde en het Slachtoffer (men merke terloops een drieëenheid op) dat voor hem is, en onze wereld voor ons. En dus, zei de Veroordeelde, zou de uitvoering van het vonnis al die werelden die zich in zijn hoofd afspeelden vernietigen, met alle onschuldige leven vandien.

En hoe, wilde de Rechter weten, lag elk bewustzijn aan de oorsprong van al die werelden? Wel, ieder mens was een bron van verhalen, die elk juist door hun verhaal-zijn levensechtheid aannemen. En op dit punt kan ik alleen maar verbluft interveniëren, dat ikzelf ooit gevonden heb dat een verhaalcyclus fraai zou beginnen met iets als "in den beginne was de Schrijver, en het Woord was bij de Schrijver, en het Woord was de Schrijver"; gevolgd door bijhorende beschouwingen...

En wel precies de beschouwingen die ook voortvloeien uit dat stuk theologie uit Anathem. De schrijver is immers de almachtige "God" die uiteindelijk zou kunnen doen wat hij maar wil; maar daar niet altijd toe komt? Als Tolkien had beslist dat Aragorn gemene zaak zou maken met Sauron - dan was dat toch even onafwendbaar gebeurd als wanneer iets in het echte leven gebeurt? En als hij had beslist dat Gandalf na zijn gevecht met de Balrog dood was èn bleef - dan had de wereld sindsdien van Gandalf alleen nog maar gesproken.

Maar tegelijk vertoont een verhaal ook veel dingen die niet expliciet verteld worden, maar intussen toch gebeurd zijn. "Vijf jaar later ontmoette de Rentmeester de ziener opnieuw." Misschien heeft de Rentmeester in die tijd, terwijl "God" zich niet met hem bezig hield wel een massamoord gepleegd? Valt het niet op hoe een karakter tegelijk onderworpen is aan de almacht van "God", terwijl het tegelijk ook een hoop eigen initiatieven zou kunnen ontplooien? Niet zolang "God" er zich werkelijk mee bezig houdt, en werkelijk niet wil; ik geef het toe - maar wat terwijl "God" "niet kijkt"?

En valt het niet op dat "God" het probleem heeft dat zijn hele schepping, tijdloos en in alle eeuwigheid in zijn hoofd aanwezig is, maar dat elke poging om zijn schepping te incarneren (van het Latijnse woord voor "vlees"; al die ideeën van materie te voorzien) noodzakelijk passeert via het Woord? Het Woord dat zelf letter per letter wordt opgebouwd, en zelf Woord voor Woord zinnen vormt - zodat terwijl het ene woord verschijnt er niet een ander woord kan verschijnen? En dus ook, zodat terwijl de ene verhaallijn verschijnt er niet een andere verhaallijn kan verschijnen. Zodat, met andere woorden, de schaduw die de ene verhaallijn werpt de ruimte creëert waarin er dingen kunnen gebeuren die zelfs "God" niet zag gebeuren.

Dus het is alweer een terloopse verwijzing naar onze drieëenheid, wanneer ik opmerk dat God zelf wel een eeuwige en absolute realiteit in zijn hoofd heeft, maar dat hij voor het probleem staat zichzelf in zijn schepping te incarneren. Hij zendt dus zijn zoon naar de Aarde, en die staat nu voor precies het probleem van het leven in de materiële wereld. Niet langer is de realiteit een tijdloze realiteit, maar iets dat zich afspeelt seconde per seconde, het ene gebeuren volgt op het andere, zoals het ene woord volgt op het andere. De tijdloze geest voelt met de incarnatie de weerstand van de materie. Overigens is het Griekse woord voor datzelfde "vlees" (diezelfde "materie" waarin je ideeën altijd eerst moeten uitgedrukt raken voor ze iets voorstellen) "creas". Of de incarnerende God de "creativiteit" heeft ontdekt weet ik niet, maar dat de geïnspireerde schrijver 99% transpireert bij het uitschrijven: dàt weet ik wel.

Al die dingen komen misschien ongelofelijk dwaas over - en toch heeft een beststeller auteur als Stephenson ze zo nauwkeurig in zijn boek verwerkt dat ik er letterlijk met open mond op zat te kijken.

Maar ik ben afgedwaald. Intussen zijn volgens die theologie de personages van de wereld van Anathem niets anders dan personages uit het hoofd van de Veroordeelde. En als de zéér sceptische Rechter de Veroordeelde vraagt dan maar te vertellen wat er zoal gebeurt in die werelden in zijn hoofd, dan hangt daarvan zomaar opeens de vraag af of iedereen niet elk moment kan vernietigd worden, samen met de geëxecuteerde misdadiger: als die er niet in geslaagd is de Rechter ervan te overtuigen dat de cyclus van werelden in zijn hoofd de moeite waard is om te blijven bestaan.

En dus is de Veroordeelde aan het vertellen. Maar natuurlijk kan hij niet alle verhaallijnen tegelijk vertellen (zie hierboven?). Dus op elk moment is het mogelijk dat uitgerekend jouw verhaallijn aan de Rechter verteld wordt: en dat de dingen die jij op dat moment uitspookt de Rechter zullen doen beslissen of jouw wereld de moeite waard is om te blijven bestaan - zodat de gruwelijk schuldige Veroordeelde dan toch maar de executie bespaard blijft.

En dus volgt uit deze theologie een moraal. Doe wel dit en doe niet dat, niet omdat dat allemaal deel is van één of ander antiek (en dan nog zwaar geïnterpreteerd) stel teksten, maar omdat je misschien de Rechter in een vlaag van weerzin doet beslissen: als dat de daden zijn van de personen uit de wereld van de Veroordeelde: sla er dan maar zijn hoofd af. Of integendeel, als de daden van die personen zulk een hartverheffend niveau bereiken dat hun vernietiging een grotere misdaad zou zijn dan de moord op het Onschuldig Slachtoffer: laat hem dan maar in leven.

Genoeg stof om zeer geleerd klinkende zinnen (voor medefilosofen) te produceren, zoals "uit de theologie volgt een ontologie en een ethiek". Waarop de medefilosoof zal reageren met: "nu nog een epistemologie en het komt nog ergens". Maar daarover gaat nu juist de rest van heel die mastodont van een boek. De manier waarop onze (momenteel) meest efficiënte natuurkundige theorieën uitdrukbaar lijken in termen van "narratives" en "het pluriversum" (2)... Ah, alles bijeen is het boek natuurlijk gewoon te moeilijk om zeer bevattelijk te zijn. Af en toe een commentaartje over een kleine scherf uit dat geheel is waar we het zullen moeten mee doen.

--------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/05/neal-stephenson-anathem.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/02/het-pluriversum.html

Als spelregels veranderen...

"Boekhouders plooien voor de politiek" bloklettert de krant De Tijd, en de schampere reacties liegen er niet om. Het punt is dat de boekhoudwet (waarschijnlijk) zal veranderen, zodat de banken niet langer allerlei papieren verliezen moeten afboeken. En wie zal ontkennen dat dat verdacht goed lijkt op snel de doelpalen verzetten, wanneer de tegenstander een doelpunt dreigt te scoren?

En dan die reacties! "Zullen ze dan ook de papieren winsten niet meer mogen boeken?" vraagt er één in inkt gemaakt van vitriool. En ik moet zeggen dat ik daar met al mijn groot bakkes geen antwoord op heb - maar als iemand er meer over kan vertellen, dan eens te meer: heel graag. Want mijn punt is: hoezeer ik de schampere toon ook begrijp en erken, desondanks denk ik dat de commentatoren iets over het hoofd zien. Het gaat echt over meer dan zomaar zonder meer een snel veranderen van de spelregels.

Op dit punt kan ik er voorzichtig aan herinneren dat ik het hele punt al eens gemaakt heb: zeventien maanden geleden:

http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/02/goed-nieuws-voor-de-linkse-critici.html

Daar vernemen we dat overeenkomstig de beste neoliberale filosofie, de meest nauwkeurige waardering die je aan een financiëel bezit ("asset") kan geven gelijk is aan de marktprijs: waarde is datgene wat iemand er voor wil betalen. Het is nog niet zo heel lang geleden (toch niet in Europa) dat dit inzicht zich vertaalde in een veralgemeende toepassing van het beruchte "mark to market" principe. Je hebt dus één of ander actief, en om het te waarderen op de balans gebruik je de beurskoers. So far, so good.

Alleen - en dat is wat de huidige schampere critici een beetje over het hoofd zien - wat nu gebleken is, is dat de beste neo-liberale filosofie dan toch niet zo heel erg onfeilbaar was. Het kan wel eens gebeuren dat de beurskoers helemaal niet "de beste benadering van de waarde" is, maar wel de neerslag van een loepzuivere paniek. En veel erger nog: van een zelfversterkende paniek. Voeg immers aan de paniek nog het effect van wat ik destijds het "vleesmoleneffect" had moeten noemen (1), en je krijgt een wereld waarin de vrije markten zichzelf even "efficiënt" de grond inboren als een kamikazepiloot.

En dus is het niet helemaal waar (maar het blijft wel heel goed om in het achterhoofd te houden) dat de politiek nu "zomaar" en "snel" de spelregels verandert. Het is namelijk ook zo dat er met die spelregels zelf één en ander mis was. Ik geef de commentator gelijk, die schreef dat je de thermometer kan wegsmijten, maar dat je daarmee de koorts van de patiënt niet doet zakken. Het is goed opgemerkt - zo goed dat ik de metafoor zelf ook al heb gebruikt (2), maar toch. Het feit blijft dat al die zure opmerkingen de assumptie binnensmokkelen dat er (fatsoenlijke) "spelregels" zijn, en dat er een functionerende "koortsthermometer" is.

Maar dat is dus niet zo. Ik veronderstel dat het feit dat ik er 17 maand geleden al eens op wees toch een béétje helpt om niet te roepen dat ik dat nu maar snel beweer omdat ik zelf een bankbediende ben?

-----------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/10/nog-een-klein-facet-van-de.html

(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/11/de-koortsthermometer-en-de-beurs.html

Een weekendje Center Parks

We zijn terug van een weekendje (van vrijdag tot maandag) aan zee. En wel in Zeeland waar Center Parks een vakantiecentrum heeft dat "Port Zélande" heet. Eén van die vakantiebestemmingen waarvan je me vier jaar geleden niet had moeten vertellen... Maar je begrijpt me.

De eerste indrukken bevestigen wel een beetje de vooroordelen. Het is niet slecht gemaakt, integendeel, maar je moet niet hard kijken om er veel schone schijn en weinig realiteit te zien. Ach, brochures van vakantiebestemmingen laten natuurlijk altijd geflatteerde foto's van zwembaden zien, zo getrokken dat ze er langer uitzien dan ze zijn, en altijd met jonge meisjes op de strandstoelen, en nooit mannen met bierbuiken. Toch moet ik zeggen dat de infrastructuur me nogal verlept leek. Het is duidelijk niet het meest moderne park, en het onderhoud lijkt me ook nogal oppervlakkig. De deur van de badkamer kon niet helemaal dicht en de spoeling van het toilet bleef lopen; je kent dat. Het beloofde kinderbedje was in een staat die ons deed beslissen dat we volgende keer toch maar ons eigen kinderbedje meenemen, en mijn vrouw en ik hadden een filosofische discussie over de vraag of de verwilderde staat van de tuintjes nu een bewuste keuze was, dan wel een uiting van verslonzing.

Maar intussen roepen de platanen en sparren in de "straatjes" en tussen de bungalows toch maar een Zuid Franse sfeer op, en heeft het iets knus, de manier waarop je langs een miniatuur jachthaventje kan wandelen om even later via een bocht ineens een miniatuurstrand op te wandelen. Je voelt het al komen: zelfs al zie je zelf heus wel het verschil tussen een echt en een nagemaakt stadje aan de Franse kust: het enthousiasme van de kindjes maakt alles goed. Het is allemaal een beetje op hun maat gemaakt, en de verschillende restaurants - OK, het is alweer niet de grote gastronomie, natuurlijk - zijn er duidelijk op voorzien dat er veel klein grut over de vloer komt.

En de Zeeuwse stranden zijn vlakbij. Voor zover ze representatief zijn (dat weet ik natuurlijk niet) moet ik erkennen dat ze toch heel anders georganizeerd zijn dan ik ooit over "alle stranden van West Europa" orakelde (1). Sommige stranden van West Europa vertonen kilometers en kilometers mooi wit strand zonder dat de hele kuststrook staat volgebouwd. Maar of het er zoveel beter is? Achter het strand heb je een heel dun strookje zandheuvel, dat je met wat goede wil een "duin" kan noemen. Daarachter liggen ettelijke enorm brede stroken zwart asfalt, gedeelteelijk voorzien als autobaan, gedeeltelijk als parking - en enkele meter verder loopt alweer een autoweg, parallel met de eerste.

Ik zeg altijd: volgebouwd is volgebouwd! Of het nu plat is, of twintig verdiepingen de hoogte in, ik wil niet denken aan hoe het gebied er vroeger uitzag. In België zijn er tenminste een paar mensen steenrijk geworden door alles plat te gooien en te vervangen door appartementen. En niemand heeft de kopers ooit verplicht om de appartementen te kopen, of de huurders om ze te huren, dus er moet toch veel vraag naar geweest zijn. OK, ik betreur officiëel het verloren gaan van prachtige natuur - maar als het dan toch verloren gaat, waarom dan niet zo dat er nu werkgelegenheid is in de lokale immobiliënsector, plus een hoop werk in de lokale horeca?

Bij een vorige strandvakantie zat ik te mijmeren over al die restaurantjes, vlak naast elkaar, die allemaal dezelfde kaart hadden: een pagina pannenkoeken en wafels, een pagina steak en kip en allemaal met friet, en een pagina met ijsbekers. Maar er passeert tenminste een massa volk, allemaal aangetrokken door het idee dat ze zullen kunnen kiezen. Ik zat me af te vragen wat iemand tegenhoudt om daar op het blanke Zeewse strand een zelfde restaurantje te starten: Er komen nu eenmaal wel wat passanten naar die stranden, en ze zouden best wel een ijsje willen eten...?

Ik vermoed dat het gewoon niet zal mogen. Alternatief trekt het strand alles bij elkaar toch niet genoeg volk aan, en gaat de ondernemer die het probeert failliet. In dat geval zie je het principe van het "clusteren" aan het werk. Je zou misschien denken dat dit soort ondernemingen zich probeert te verspreiden om niet teveel concurrentie te hebben: maar in werkelijkheid concentreren ze zich, omdat ze op die manier de markt geografisch naar zich toe trekken. Maar ik blijf denken dat het eerder een geval van overheidsoptreden is.

Intussen holt kleuter Sarah toch maar kraaiend van de pret over het strand, met een emmertje in haar hand. De kleuterjuf had in de klas aangekondigd dat Saartje naar zee ging en met schelpjes ging terugkomen. Je begrijpt dat er geen tegenspraak mogelijk was. Gelukkig hadden twee ervaren ouders gezorgd voor precies evenveel emmertjes (2), schepjes (2), rakeltjes (2) en potjes (4) - lezers die zelf ervaren ouders zijn zien natuurlijk meteen dat het allemaal even getallen zijn; dat wil zeggen, deelbaar door de som van één kleuter en één peuter. En dus liep even later ook peuter Thomas gillend van de pret het strand op, zijn eigen emmertje triomfantelijk de lucht in gestoken. En de uitdrukking op zijn gezichtje, toen hij door had dat papa en kleuter Sarah schelpjes aan het verzamelen waren, en hij ook zijn emmertje met daarin drie schelpen kon laten zien...

En dan de teleurgestelde uitdrukking op haar gezichtje toen we vertelden dat we weer naar huis gingen... "Ma' ik wil graag vaker naar fakansie" sprak kleuter Sarah een beetje sip, en ook "dat vind ik jammer, hoor, zo'n korte fakansie." (Dat is nog maar drie jaar oud, maar dat kan het al heel goed uitleggen.) Jaja, kleuter Sarah, wij hadden zelf ook al iets dergelijks gedacht, en terzijde, welkom in de wereld van het maandagochtend gevoel. Maar ze is vlug getroost. We zullen nog wel eens een langere vakantie nemen, deze zomer, zei mama troostend, en het zonnetje brak alweer door. "Ik ga graag naar fakansie aan zee" zei kleuter Sarah tevreden, en ze lag ongeveer de hele terugweg in haar stoeltje in slaap.

En baby Simon? Veruit de gemakkelijkste van de drie, alweer...

---------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/06/op-de-stranden-van-colleville-sur-mer.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/09/wijn-en-kolen.html

Kijk, dat wil ik zien!

De kranten staan vol berichten over de hervormingen van de controle over de financiële markten. Hier is de krant De Tijd:

http://www.tijd.be/nieuws/commentaar/Stuur_tijgers__naar_de_bank.8197429-620.art

Er moet een serieus toezicht komen, vindt de krant, en dat impliceert dat het niet langer (in eigen woorden naverteld) bij allerlei holle formalismen en "going through the motions" blijft. En dat impliceert...

"Om die taak aan te kunnen, is een uitstekende kennis van de financiële markten en producten vereist. De leden van de ‘tijger die kan bijten’ hebben bij voorkeur zélf lange tijd het metier van de marktenzalen uitgeoefend en moeten voldoende worden vergoed om de rol van jachtdier te willen spelen."

Maar nu hoor ik ze praten! Straks ga ik nog zelf solliciteren! "Lange tijd het metier hebben uitgeoefend", dat lijkt wel mijn eigen CV. En "voldoende worden vergoed"; dat is iets waarvan ik altijd al heb gevonden dat het goed zou passen bij mijn boeiende persoonlijkheid. Als ze zouden dreigen mijn salaris te verdrievoudigen (en nu we toch bezig zijn: mijn aantal vakantiedagen) - je weet maar nooit if ik niet zou gaan twijfelen.

Maar serieus nu (jaja, het vorige stukje was speels: echt waar). Enkele maanden geleden zat ik al met een hoop vragen over dit onderwerp:

http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/02/meer-controle.html

Concreet vroeg ik me af hoe al die overheidsregelgevers dat allemaal zoveel beter zouden kunnen dan de banken dat zelf doen. Er zijn in de banken immers nu al tonnen mensen aan het werk die resp. in de markten, of de verwerking van de markten, of het toezicht op die verwerking, of de audit van die verwerking, of de controle op de naleving van de reglementen of het risicobeheer... en ik weet zeker dat ik er nog een hoop vergeet... (en nu terug die zin weer op poten krijgen...) die (dus) allemaal bezig zijn met de controle op de financiële markten. En dat is normaal, want als je denkt dat de bankiers, van de top tot de brave bedienden, niet liever hadden vermeden wat er nu is gebeurd, dan heb je het mis.

En dus betalen de banken enorm veel mensen salarissen om in allerlei vormen en kleuren om te gaan met risico. Natuurlijk zitten er daar een paar tussen die niet van gisteren zijn, en er zitten er een paar tussen die er veel ervaring mee hebben, en er zijn er ook nog waarvoor allebei tegelijk geldt.

En mijn vraag blijft: wat zullen de overheden weten over wat banken moeten doen en laten, dat banken niet zelf weten?

Een vraag die nog versterkt wordt door het feit dat de overheden er blijkbaar goed aan doen zelf te recruteren uit mensen die "het métier" hebben uitgevoerd, en nog wel "voldoende lange tijd". Zegt dat niet werkelijk alles, zo op ' t eerste zicht?

En het is belangrijk, want als we daar een goed antwoord op hebben (zo vertelt me mijn financiële intuïtie; dezelfde die me destijds, voor de crisis uitbrak, vertelde dat financiële markten fundamenteel onvoorspelbaar (1) zijn), dan zou dat wel eens kunnen helpen klaarzien in de vraag wat die controle dan precies moet doen.

Terwijl, als we daar géén goed antwoord op hebben, we moeten concluderen dat overheden er met veel meer controle ook niet veel aan hadden kunnen verhelpen. En bijgevolg dat financiële schokken iets zijn waar we in onze financiëel-economische architectuur mee moeten leven. Dat is niet wat het zondebokdenken van ons zogenaamde "gezond verstand" graag hoort, maar goed, volgens het gezond verstand kan je ook alle dagen om je heen zien dat de Aarde plat is.

Ik weet het niet. Misschien kan iemand me iets vertellen over de toegevoegde waarde die de nieuwe controles zullen hebben, waarop ik een verbluft "a ja" en "niet aan gedacht" zal pruttelen, en dat hebben we dan ook weer bijgeleerd. Tot nader order wijt ik mijn scepticisme maar aan de herinnering aan hoe dit land enkele jaren geleden op zoek was naar "wijzen", en vervolgens ging recruteren onder... politiekers (2)!

Dus misschien moeten we gewoon even afwachten. Ikzelf, bijvoorbeeld, breng toch één en ander mee als het aankomt op "lang genoeg het métier te hebben gedaan", en zelfs als het er over gaat er over te hebben nagedacht; maar ik heb géén partijkaart. Andere mensen hebben dan weer wel partijkaarten, maar géén idee van waar het over gaat. We wachten dus gewoon even af op welk profiel de toekomstige controleurs het meest zullen lijken...

---------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/11/financile-voorspellingen.html

(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/11/maar-waar-vinden-we-wijzen.html

Het probleem is de kwantiteit

Baby Simon is nog steeds zijn legendarische rustige zelf. Hij wordt één keer per nacht wakker, meestal op de "papa-vriendelijke" manier, en bovendien lijken de tussenperiodes langer te worden. En zelfs de toenmalige babies Sarah en Thomas hebben we tenminste af en toe moeten schommelen of over en weer rijden; baby Simon niet. Nooit. Baby Simon ligt hier naast me met grote oogjes rond te kijken naar al die wonderlijke dingen die de wereld rijk is. En zo kennen we hem!

Peuter Thomas is nog steeds dezelfde vrolijke peuter die hij altijd geweest is. Zijn spraakvorderingen zijn van een aard dat de gletsjers er van zouden geeuwen, maar zijn glimlach compenseert vele zomerse regenuren. Hij is erg lief voor baby Simon, en probeert al goed mee te spelen met kleuter Sarah, en vooral: ze zingen nu samen duetten! Het is erg moeilijk om dat op een filmpje vast te leggen, maar ik heb toch een shot van tien seconden, peuter en kleuter hand in hand aan het zingen van "la lala laLA!" uit het liedje van Juleke: je zou er een fortuin voor geven. Twee fortuinen. En ach, hij heeft last van zijn kiezen. Dus hij wordt wel eens wakker om pakweg 01.00 uur, en tja... Maar wie zou dààr over durven klagen?

En deze nacht was kleuter Sarah verdwaald. We troffen haar aan, ergens na 02.00 uur, dwalend door de gangen met haar pantoffeltjes in haar handjes, en toen we haar aanspraken bezorgd fluisterend over allerlei schaduwen die over de muren en de plafonds gleden. Ze vroeg zo aandoenlijk of ze niet even bij ons in het grote bed mocht (normaal alleen maar af en toe geoorloofd, enkel op een week-end ochtend ) dat we dat ook maar toelieten, en zo was het al snel drie uur. En baby Simon...

Maar daarmee was ik begonnen.

Het probleem is dus zeker niet "kwalitatief". Het zijn alle drie echte engeltjes. Het probleem is louter kwantitatief. Je mag honderd keer drie engeltjes hebben, maar tegelijk een baby, een peuter en een kleuter in je huis hebben: je moet niet proberen te doen alsof het niet waar is. Het is ontzettend vermoeiend. Combineer het met een volledige dagtaak en de vraag is niet waarom er minder blogposts verschijnen. De vraag is wel hoe het mogelijk is dat er af en toe wel nog verschijnen.

Maar we zouden ze voor geen geld van de wereld willen missen...

Beschouwingen bij de post zonder conclusie ("communautaire struisvogelpolitiek")

In zijn commentaar bij mijn vorige post (1) vond lezer Tonny dat de post wel "veelbelovend" begon, maar een conclusie miste: wat stel ik dan precies voor?

Toch vind ik dat ik minstens gezegd heb waarom ik die conclusie niet heb: ik zat immers vast! De eerste stap om een probleem op te lossen (behalve inzien dat je een probleem hebt) is er de contouren van ontwaren. Daarvoor heb ik een poging, met de splitsing in het "economisch" en het "cultureel" probleem. Maar juist op het moment waarop je het gevoel krijgt dat de knoop wat lijkt te ontwarren loop je pas echt in de soep.

Ikzelf zou immers eerst en vooral het economisch probleem aanpakken. Maar dan moet je een Reynders gelijk geven: "regeren zonder de PS is op zich al een staatshervorming". Voor mij zou dat al niet slecht geweest zijn. Oh, ik begrijp al die Grote Principiële Bezwaren wel, maar toch: we vonden het, twee jaar geleden alweer, niet goed genoeg en...

Hoeveel staatshervorming hebben we nu?

Maar als ik hier nu met een brede glimlach zit rond te kijken over het mooie puntje hierboven neemt dat niet weg dat ik gisteren een heel ander punt moest toegeven. We geven dus Reynders gelijk, we halen hem in als onze grooote Vlaamse bondgenoot en nu zit ook de heer Maingain te pronken op het fluweel. Nyet, dus.

En als ik probeer te concluderen dat mijn uitgangspunt misschien fout was, en dat we dan maar prioriteit moeten geven aan het cultureel probleem? Ha, dan zijn al die kosmopolitische Franstalige Brusselaars ineens de vijand, en dan zijn de "Walen" (en noem nooit een Franstalige Brusselaar een "Waal", hé, dan kan je nog beter "banaan" zeggen tegen een chiquita) onze vrienden. Alleen, die stemmen massaal op de PS.

Hé, je zou van minder vastzitten, nietwaar?

Mijn eigenlijke punt stond dan ook heel wat hoger in de tekst dan de plaats waar je een conclusie zou verwachten. Dat punt was dat de keuzemogelijkheid "de kiezer gelijk geven en de economische fall-out erbij nemen" misschien een vals dilemma meegeeft. Immers, de onzekerheid en de economische instabiliteit komen niet voort uit het feit van de staatshervorming. Als dat zo was, dan zaten we nu nog altijd allemaal met de Verlichte Despoten van de achttiende eeuw. Neeneenee; hoor mijn stelling dat niet de staatshervorming een economisch probleem is, maar het feit dat die er niet komt. Of alleen in de vorm van een compromis als "akkoord met de staatshervorming, maar alleen als er in de realiteit niets essentiëels verandert".

En zo blijven we eens temeer met Vlaams geld Waalse werklozen financieren die als gevolg daarvan geen enkele reden hebben om Nederlands te lezer en hier op de jobaanbiedingen in te gaan, terwijl intussen de verfransing doorgaat. En als de bevolking, beseffend dat een stem op het Vlaams Belang er niets aan zal veranderen, dan maar op de NVA stemt, dan vinden de dames en heren politici nog altijd dat de kiezers er niets van begrepen hebben.

Maar of het zo zeker is dat het de kiezers zijn die het niet begrepen hebben...?

---------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/06/communautaire-struisvogelpolitiek.html

Communautaire Struisvogelpolitiek

Vandaag lees ik in de krant dat een politieker - de naam te bedekken met de mantel der discretie - vindt dat de aanwezigheid van de NVA in de regering negatief zou zijn voor het imago van ons land en onze economische toestand nog erger zou maken. Ergo: toch maar liever een coalitie met de grootste partij en de twee verliezers.

Kijk, dat lijkt me zo bij de schoolvoorbeelden van struisvogelpolitiek te kunnen. Dat de NVA bij hernieuwd communautair immobilisme een monsterscore dreigde te halen was overduidelijk gedurende de maanden van geschipper na de vorige verkiezing. En er is communautair immobilisme gekomen en de NVA heeft zijn monsterscore gehaald. En wat stellen de dames en heren politiekers voor? De dames en heren politiekers stellen voor gewoon verder te doen wat ze altijd gedaan hebben - inclusief datgene waarvoor ze 18 maanden geleden nog zo liepen te sidderen.

Maar zelfs als je aanneemt dat ze 100% gelijk hebben met hun economisch discours - en in feite is dat iets dat ik zelf voor een groot deel denk - dan nog kan je er niet omheen dat de kiezers hebben laten verstaan dat zij daar anders over denken. En verder hebben ze laten verstaan dat ze ten koste van de toegeving dat het cordon sanitaire toch nog gewerkt heeft (ze zagen een stem op het Vlaams Belang dan eindelijk als een verloren stem) dan maar gestemd hebben op de partij die precies dezelfde communautaire verzuchtingen verwoordt, en er daarnaast wel sociaal aanvaardbaar bijloopt.

Kortom, ze hebben te verstaan gegeven dat ze zich niet met een kluitje in het riet willen laten sturen. Kruip niet langer weg achter domme excuses, hebben ze gezegd, wij stemmen dus nu niet meer op de partij waar jullie niet van willen horen, en nu moeten jullie maar uitvoeren waar wij zo overduidelijk om vragen.

Bij beestig complexe problemen als dit "uitvoeren van wat de kiezer vraagt" is het vaak de kunst ze zo te simplifiëren - mèt afbreuk aan een hoop realiteitswaarde, dus - dat je beheersbare componenten overhoudt. In een serie posts bij de vorige verkiezingen heb ik een poging gedaan die ik nog altijd niet zo slecht vond. We hebben (vind ik) twee problemen die we weliswaar tegelijk hebben, maar die we daarom nog niet met elkaar moeten verwarren.

We hebben aan de ene kant de enige socialistische partij van Europa die niet door zijn kiezers wordt weggestemd omdat ze nu eenmaal absurd is, vermits hun falen nooit vertaald wordt in economisch verlies. Hoe hard ze economisch ook niet kunnen leveren, de inkomsten komen er altijd toch, omdat Vlaanderen die betaalt. Dat was ongeveer de toon van mijn volgende post van destijds:

http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/05/no-taxation-without-representation.html

Dat was de tijd van mijn ironische posts over hoe het cultuurverschil en de afstand (30 minuten trein tussen Mechelen en Charleroi) zo groot was dat we in plaats van Waalse werklozen dan maar Polen lieten overkomen...

Maar daarmee zijn we bij het tweede probleem, dat geen economisch, maar een cultureel probleem is. Dat is het verhaal dat begint met "we horen hoe langer hoe meer Frans in de straten van [vul hier de naam van een oerdegelijke Vlaamsche gemeente in]" en dat eindigt met een andere gemeente waarin dat vijf generaties geleden ook zo was, en waar nu de quasi 100% Franstalige inwoners zich begrijpelijk genoeg ergeren aan de "faciliteiten" - terwijl iedereen er toch zeker Frans spreekt?Het punt kwam al eens aan bod, bijvoorbeeld hier:

http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/12/belgi-uitgelegd-aan-de-franstaligen.html

En mijn punt is, nu zoals toen, dat zou allemaal best grotendeels dom en dwaas kunnen zijn, maar dat is het onderwerp dat de mensen die gaan stemmen op tafel leggen. Mijn punt is dat we ermee moeten leven dat de kiezers ons dit onderwerp aanwijzen. Misschien moeten de politiekers de negatieve economische gevolgen van dat aanwijzen niet proberen op te lossen door te verklaren dat het niet belangrijk is, maar door ervoor te zorgen dat dat aanwijzen niet meer nodig is?

Dit gezegd zijnde geef ik toe dat er een heel groot probleem is. De twee knopen die ik net heb aangewezen zijn contradictorisch. Zelf zie ik de potverterende en schandalizerende PS - de economische kant van de zaak - als ons grootste probleem. In dat geval is de grootste vijand van de PS natuurlijk onze beste bondgenoot. Maar daarmee arriveer je bij Reynders, en de Brusselse, Franstalige, kosmopolitische liberaal. Ik ken die gasten! Ik heb ze onder andere leren kennen van toen ik in clubverband go speelde. Intelligent, ontwikkeld, humoristisch, breeddenkend, creatief... werkelijk bijzonder aangenaam gezelschap!

Maar het zijn wel ook die gasten die je bijzonder laatdunkend aankijken als je wijst op je "cultureel probleem" en vinden dat je maar moet ophouden met jammeren. En dus, durf ik wedden, waren er op dit punt ook al een paar lezers die met grote ogen zaten te lezen en te denken: "Reynders? Je bedoelt... De grote vriend van het FDF?? Onze vriend Maingain???

En ik geef toe: daar heb ik geen antwoord meer op. Maar ik probeer dan ook niet elke dag met veel armgezwaai op tv te komen. Om vervolgens hun kop in het zand te steken en elke verkiezing weer te oogsten wat ze gezaaid hebben.

Het zal wel geen hoogstaande theologie zijn...

Als ik terug kijk naar mijn post "En hij strafte God" (1) en de zeer flauwe score (twee keer "flauw", dus) zie, bedenk ik dat ik me wel iets bij de afkeuring kan voorstellen, maar dat ik het er daarom niet mee eens hoef te zijn. Bijvoorbeeld omdat ik er in het achterhoofd een aantal beschouwingen van filosofische aard bij zie, terwijl de lezers daar niet noodzakelijk veel boodschap aan hebben.

We moeten ons een wereld inbeelden waarin de beste geesten van die tijd en die cultuur gelovige mensen zijn. Concreet denk ik aan de wereld van Newton en Leibniz, die in ongeveer elke periode, inclusief de onze, torenhoog boven de meeste andere beste geesten van die tijd zouden uitkomen. Maar desondanks leefden ze in een wereld waarin God de wereld had geschapen, plus één of andere variant op het thema waarin Hij nauwgezet de boekhouding van de menselijke zonden bijhield (2).

En dus was het probleem of God nu wel echt een liefdevolle God was een zeer reëel probleem. Hij die in al Zijn almacht zoveel lijden, wanhoop en ellende over Zijn schepselen uitstortte, maar er voor de rest over zou vallen als iemand keek naar de vrouw van een ander om haar te begeren - je mag een miljoen keer proberen weg te kruipen achter je wegen die ondoorgrondelijk zijn, maar ik ga vastberaden naast Kierkegaard op een heuvel staan en zeg: "je bent een nul, God" (3).

Maar als iets een reëel probleem is - wat kan je dan anders verwachten dan dat de beste geesten van die tijd zich er mee bezig hielden? Dat was dan ook precies wat Leibniz deed. Als je Lee Smolin (4) leest (of Julian Barbour), dan zijn sommige van zijn beschouwingen tot op de dag van vandaag interessant voor kosmologen. Eén van die punten van Leibniz waar de kosmologen tot vandaag over nadenken was dat ons universum een verbazingwekkende hoeveelheid structuur laat zien. Op allerlei schalen - subnucleair, nucleair, chemisch, astronomisch, en elk in alle mogelijke varianten - vertoont ons universum organisatie en ordening, waar je evengoed een soort dood gas had kunnen verwachten. Sterker nog, waar we sinds de negentiende eeuw (en onze beste inzichten sindsdien) een soort dood gas moesten verwachten. Maar wat we aantreffen is een enorme hoeveelheid organisatie, op heel veel, en sterk uiteenlopende, schalen.

Nu voert het veel te ver (lees: ik weet er zelf geen barst meer over) naar de concrete details en eigenschappen te gaan kijken, maar uiteindelijk schreef Leibniz dat God het universum (klaarblijkelijk) zo geschapen had dat het een maximale hoeveelheid diversiteit - of moet ik zeggen: complexiteit (5)? - combineerde met zoveel mogelijk orde. Je voelt de mede-uitvinder van de calculus aan het werk! Je voelt hoe hij probeert uit te rekenen met wat voor problemen God af te rekenen had; dat Hij natuurlijk in zijn almacht meer van het één (bijvoorbeeld: minder holocausts) had kunnen Scheppen, maar dat het dan ten koste van minder van het ander was geweest.

En nu zal het mijn fantasie zijn die aan het werk schiet, en waarvan ik denk dat die toch een waarneembaar deel van de "flauws" veroorzaakt, maar ik zie het gewoon voor me. Daar zit dus ons Opperwezen, en Hij is werkelijk een lijdende, gekwelde God. Hij heeft in Zijn Schepping met al die moeilijkheden af te rekenen. En Hij heeft in Zijn Eenzaamheid ook nog eens al die schepselen gecreëerd, om ze lief te hebben, maar die en passant misschien ook nog wel een aardig handje kunnen helpen in dat vreselijke gevecht met de krachten van de chaos. En die Hem natuurlijk ook kunnen afvallen en verraden (6).

In ieder geval, die God zou best veel meer kunnen interveniëren, en bijvoorbeeld de holocaust verhinderen - maar ten koste van welke rampen zou dat allemaal niet gegaan zijn? Nota bene, zeer wel mogelijk in een heel ander universum? Zou één holocaust minder bij ons echt ten koste moeten gaan van honderd holocausts meer, bij de Bozo's, binnen honderd miljard jaar?

En natuurlijk doen nu ineens al die vervloekingen van Zijn schepping aan Zijn adres heel veel pijn. Wie weet, zelfs, of het niet allemaal zoveel pijn doet dat Hij zich, om er vanaf te zijn, af en toe verplicht ziet om dan toch maar eens een interventietje te doen. En ja, laat de stukken in dat andere universum dan maar vallen waar ze willen neerkomen. Maar besef wel dat Hij daarmee niet gelukkig zal zijn; met al die bijhorende kosten en baten analyses. En geef Hem eens Ongelijk...

--------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/05/en-hij-strafte-god.html
(2) En die thema's interesseren me nu eenmaal op zich:
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/02/ik-wil-een-film-maken_11.html
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/04/de-metafyscia-van-het-persjonkelen.html
(3) Kierkegaard, Schotschriften, 29 januari 1855
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/07/vragen-allemaal-vragen.html

(5) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/02/een-maat-voor-complexiteit-het-ontstaan.html

(6) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/03/de-val-van-lucifer.html

Zoveel recht, dat moet je verdienen...

Als werknemer van een bank krijg ik deze ochtend een vakbondpamflet in de handen gestopt. En daarin verneem ik: "Het personeel in de financiële sector heeft recht op een stabiele en kwalitatieve tewerkstelling." Even verder gevolgd door: "Werken in de financiële sector moet een waardige tewerkstelling zijn waarbij goede loon- en arbeidsvoorwaarden de eerlijke prijs zijn voor het werk dat we leveren."

En natuurlijk juich ik dat toe! Vooral die "goede loonvoorwaarden"; laat ze komen! Maar een paar vraagjes spoken toch ook door mijn hoofd...

Bijvoorbeeld is er sprake van een recht. Fijn, maarreh... Wie heeft dat recht toegekend? Is dat dezelfde als de persoon die die "goede loonvoorwaarden" ook... uitbetaalt? Of zullen de stabiele en kwalitatieve werkomgeving zomaar uit de hoge hemelen neerdalen?

En dan die goede loonvoorwaarden zelf! Momenteel is het zo dat een bank nogal veel kosten heeft. Bijvoorbeeld, rente betaald op werkmiddelen, of huur van gebouwen, of aankoop van computers, verliezen in de verschillende soorten activiteiten, en vele, vele andere. Anderzijds zijn er ook een hoop inkomsten. Bijvoorbeeld, rente of commissies op de verschillende activiteiten, tradingsinkomsten, premies, en ook vele andere.

En van het verschil tussen al die inkomsten en uitgaven worden ook nog eens de "goede loonvoorwaarden" uitbetaald. Tenzij, natuurlijk, de inkomsten lager zijn dan de uitgaven (al dan niet inclusief de loonkosten). In dat geval moet het verschil ergens anders vandaan komen: want geld dat er niet is, kan je nu eenmaal niet uitbetalen. Zelfs niet als je probeert magische formules als "recht op goede loonvoorwaarden" uit te spreken.

Maar wat zal dat "ergens anders" dan wel zijn? Waarom zou "ergens anders" van mening zijn dat uitgerekend de werknemers van de banksector recht (!) hebben op "goede loonvoorwaarden"? Waarom niet de werknemers in de sector van de middeleeuwse kanonskogels? Niemand koopt middeleeuwse kanonskogels - maar waarom zou dat afbreuk doen aan de rechten van de werknemers in de sector?

Dus misschien ben je van mening dat nogal willekeurige sectoren "recht" hebben op allerlei "voorwaarden". In dat geval moet je het er ofwel mee eens zijn dat die "goede voorwaarden" moeten komen uit de activiteiten van de sector zelf, ofwel kunnen zeggen wie die voorwaarden anders zal uitbetalen. En vooral, waarom die dat zou moeten doen - vermits ook die kosten voor de "recht"hebbenden gedragen moeten worden door iemand die eerst de inkomsten behaalt. Maar waarom zou iemand die als gevolg van zijn activiteiten inkomsten behaalt die uitkeren aan werknemers uit sectoren als de middeleeuwse kanonskogels? Als de sector dat niet zelf kan opbrengen - ga jij dan het verschil bijleggen met je eigen spaargeld?

Het is veel redelijker aan te nemen dat "goede loonvoorwaarden" niet zozeer een recht zijn, als wel iets dat je moet verdienen. Nu, het blijft zo, als iemand mordicus financiële rechten wil afkondigen voor de bankbedienden, EN bereid en in staat is ons ook te betalen: mij niet gelaten! Maar tot het zover is...

Intussen lees ik ook dat de rendementseisen niet te hoog mogen zijn. Op zich bevat het een kern van waarheid, maar toch... Als de "goede loonvoorwaarden" betaald moeten worden door minder winst aan de aandeelhouders uit te keren, dan ontstaat er ook een probleem, dat we al eerder hebben ontmoet (1). Als een bank "100" aan spaarboekjes binnenpakt, en tien keer "10" aan kredieten toekent, dan mag er niet één enkel krediet verloren gaan, of de spaarders zien niet langer al hun geld terug! Los van het feit dat je dat al evenmin kan maken als de werkgevers "niet-goede loonvoowaarden" uitkeren zou je bij zoveel risico helemaal geen spaarders overhouden. De spaarders zullen integendeel eisen dat er een buffer aan eigen vermogen voorligt. Eerst leg je zelf "10" op tafel, dan pas kan je "90" van spaarders ophalen, en met dat totaal kan je voor "100" kredieten uitgeven. En als er nu een krediet niet terugbetaalt, dan zijn het de kapitaalbezitters die hun geld kwijt zijn, en pas als het er meer worden komen ook de spaarders in beeld.

En laat nu één van de vakbondeisen zijn dat de banken goed gekapitaliseerd zijn. Uitstekend, dus daarover zijn we het eens! Alleen, wie moet dat kapitaal op tafel leggen? En vooral: waarom zou iemand dat kapitaal op tafel leggen? Zou jij zomaar je spaargeld op tafel leggen om te dienen als veiligheidsmarge voor spaarders? Laat me raden: je zou dat alleen maar doen als daartegenover stond dat je in ruil voor dat risico een stevige kans op inkomsten had?

Dat is dan precies wat alle andere aandeelhouders ook al dachten...

Het komt er op neer dat we een beetje consequent moeten zijn. Geloof me, ik wil dolgraag dat de bankbedienden mogen werken aan uitstekende loonvoorwaarden. Maar ik kan ook een beetje nadenken over wat daar voor nodig is. En het eerste dat daar voor nodig is dat de bank een kapitaal heeft, en dat dat kapitaal vergoed wordt, want anders is er helemaal geen bank, en kunnen er ook helemaal geen lonen worden uitbetaald. Het tweede dat daarvoor nodig is, is dat de bank bovenop haar kosten voldoende inkomsten genereert, met andere woorden, voldoende rendabel is. Ruim voldoende, zelfs, want we willen immers "goede loonvoorwaarden"?

Tenzij, natuurlijk, iemand toch nog van mening is dat ik zoveel rechten heb dat hij me die uit eigen zak wil betalen? Kandidaten?

-----------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/01/liquiditeit-solvabiliteit-rendabiliteit.html

Wat kan een mens zeggen...

Het verbaast me, na alle opwinding (we zitten wel niet veel hoger dan het niveau van een lokaal stamhoofd, hé, laten we het vooral niet vergeten), hoe vlug al die tamtam alweer lijkt terug te wijken. "Het wordt een moeilijke coalitievorming" en zovoort en zovoort en nog meer zovoort: groooot déjà vu.

De NVA heeft dus toch nog gewonnen, en ik hoor al verschillende keren dat de sneer van Dehaene eigenlijk opgezet spel was; dat de voorspelbare kiezer gewoon getrapt is in de luchtspiegeling opgezet door CD&V en NVA, om gewoon hun eigen kartel onder een andere vorm voort te zetten.

Hmmmm... Misschien. Ik geloof daar allemaal niet veel van, maar ik weet en begrijp er ook niet veel van, dus wie weet...

In ieder geval, zoals ik al zei, Bart De Wever is niet de persoon op wie ik had gestemd, maar het is wel iemand die ik zijn overwinning kan gunnen. Ik zou zeggen: good luck, jongens, doe jullie uiterste best, ik wens jullie heel veel sterkte en vooral: heel, heel veel wijsheid.

Want laten we het vooral niet vergeten, en of je het nu leuk vindt of niet, maar de overwinning van partijen als de NVA, in het bijzonder ten koste van het Vlaams Belang, kan je moeilijk anders interpreteren dan een beslissing van de kiezers om een partij vooruit te duwen die ook een Vlaams programma heeft, maar die niet zit opgesloten in de gecapittoneerde cel van het "cordon sanitaire". Dat wil zeggen dat dat "cordon canitaire" achteraf bezien toch gewerkt heeft (en als je me een beetje kent weet je dat ik net heb toegegeven dat ik dat al die jaren fout voor had.) Maar de staatshervorming komt alsnog wel erg hoog op de agenda.

Ik weet niet of ik het ooit "voorspeld" heb; maar ik heb geregeld wel iets in de volgende zin gedacht. Er bestaat zoiets als "Vlaamse verzuchtingen", en nogmaals, leuk of niet, maar we zullen ermee moeten leven. Dat laatste, heb ik wel eens gedacht, is de laatste maanden te weinig gebeurd: het zal al veel te veel in de kaarten. Het rechtstreeks gevolg is dat de politiek de weg van die "Vlaamse aanpak met een aanvaardbaar gezicht" inslaat. De struisvogelpolitiek heeft niet gewerkt, en dat zat er echt wel aan te komen. Misschien dat het toch wel tijd geworden is om ermee op te houden?

Verkiezingsindrukken

Het was een echte gezinsuitstap: een buggy met twee zitjes voor peuter en baby, en een kleuter op een fiets arriveerden met mama en papa bij het stemlokaal. Onderweg viel me op hoe efficiënt sommige verkiezingspropaganda toch kan zijn. Mensen zoals ik die nog niet beslist hebben of ze nu een proteststem zullen uitbrengen voelen soms ongelofelijk de trekkende kracht die van zo'n last minute kan uitgaan.

Maar we zijn natuurlijk speelbal van nog veel meer wervende boodschappen. Zo heb ik echt even op mijn tanden gebeten om niet op de NVA te stemmen. Vraag me niet wat er in hun programma staat; vraag me niet wat ze de laatste tijd hebben gepresteerd; ze hadden dat helemaal te danken aan Dehaene die had gesuggereerd niet op de NVA te stemmen. Ik weet dat het zeer gevaarlijk is om in de politiek mijn opinies door te trekken naar de rest van de mensheid, maar als de NVA het onverwacht goed doet zal ik blijven denken aan Dehaene. Ik voel zelfs een zeker respect voor Dehaene, maar wat ik niet nodig heb is een dikkerd (ik bedoel dit vanzelfsprekend louter figuurlijk, in termen van politiek gewicht) die me komt vertellen hoe ik moet stemmen.

Maar uiteindelijk is het er niet van gekomen. Ten eerste vind ik de slogan "Afrit Vlaanderen, Uitrit crisis" een goede kandidaat voor de meest hersenloze politieke slogan die ik ooit gezien heb. En verder was De Wevers' opmerking over "al de beteuterde gezichten van links" als McCain de Amerikaanse presidentsverkiezingen zou winnen me zwaar genoeg in het verkeerde keelgat geschoten om er nog altijd aan terug te denken. Versta me niet verkeerd: Bart De Wever mocht van mij John McCain verkiezen (hoewel ik denk dat we daar allemaal acht jaar te laat mee waren). Maar als je het in die termen uitdrukt heb je een heel sterk signaal gegeven dat je politieke leiding wil geven aan een ander soort mensen dan ik. Een signaal dat ik zeven maanden later nog altijd opving.

Maar goed, we arriveren in het stemlokaal en er is haast geen wachtrij. Het valt me meteen op dat de vijf mensen die de honneurs waarnemen allemaal jonge dertigers zijn, en kijk: één ervan kennen we van de kleuterschool: de mama van twee leeftijdsgenootjes van onze eigen spruiten. Kortom, we weten dat het de drukbezette, hardwerkende moeder van twee kleine kindjes is - die elke dag vroeg opstaat om bovenop haar werk de kindjes te verzorgen - die nu ook nog ruim de helft van één van haar zeer schaarse vrije dagen opoffert voor de verkiezingen.

Ik herinner me de dag dat ik zelf ook ben gaan zetelen. Goed gehumeurd trok ik op weg. Het was de tijd dat Global Warming onze zomers nog niet door een regenseizoen had vervangen, en het was ook de tijd dat ik elke werkdag opstond om 06.30 om van 07.45 tot ruim 18.00 te gaan werken, dus ik vond het wel een béétje jammer. Maar goed, ik was toch al zo slim dat ik het verschil tussen een democratie en een dictatuur begreep, en ik ging goed gehumeurd op weg, en ik heb me er goed gehumeurd uren van mijn zeer schaarse vrije tijd zitten vervelen.

En dat was voor de periode waarin begon te beseffen hoe zwaar in onze economie werkende koppels met kinderen de lasten dragen. Een heel leuk postje, eigenlijk, dat postje met als titel "Rij" (1).

Zo kon ik er niet omheen, toen ik ze daar alle vijf zag zitten (typische vertegenwoordigers van een groep mensen die nu al in zeer ruime mate de boel doen draaien, en die ook nog eens op een vrije dag vroeg uit hun bed mochten komen en er al hun tijd insteken), te denken dat het niet klopt. Wij, werkende mensen zien nu al een groot deel van het geld dat we verdienen wegvloeien naar belastingen. Dat geld vloeit op zijn beurt voor een groot deel naar mensen die gepensioneerd zijn, of werkloos, of nog iets anders, maar in ieder geval: die véél meer vrije tijd hebben dan wij; en dit dank zij ons geld.

En begrijp me goed, even aannemend dat het systeem nog zou werken ook ben ik daar groot voorstander van. Maar ik heb nog niet begrepen waarom we niet uit dat deel van de bevolking onze bijzitters en tellers voor de verkiezingen recruteren, en wel uit de groep die het nu al erg zwaar heeft.

Tenslotte kan ik tevreden aankondigen dat iemand me IRL vertelde dat hij "dan maar" mijn stemadvies (2) had opgevolgd. Ik herinnerde er maar aan dat we toch de zekerheid hadden één van de meest serieuze mensen van heel de bende te hebben aangevinkt (hij leek echt een beetje getroost te moeten worden: democratische verkiezingen zouden zo heel veel meer kunnen voorstellen...), en met die berustende gedachte waren we allebei tevreden. Maar te denken dat mijn internetposts een stem in beweging hebben gezet...!

Maar voor iemand me dan maar denkt te recruteren als propagandist voor de CD&V: na enig nadenken schoot me niet direct een recente anecdote over heren liberalen te binnen, die ontevreden waren over het gebrek aan verfijning in hun politiek diner... En dus heb ik maar de VLD lijst opengeklikt, daar ergens in het midden een kandidaat met een vrouwelijke voornaam uitgeplukt, en die plechtig mijn stem gegeven. Ik wens haar veel geluk in haar verdere politieke carrière.

--------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/03/rij.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2009/05/een-serieuze-kandidaat.html